Đồng bộ hạ tầng là giải pháp tối ưu phát triển nghề cá bền vững

Phát huy hiệu quả sớm

Tháng 7/2021, UBND tỉnh Hà Tĩnh phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án đầu tư xây dựng mở rộng cảng cá Thạch Kim (huyện Lộc Hà cũ) từ nguồn bồi thường của Công ty TNHH Gang thép Hưng nghiệp Formosa.

Việc đầu tư dự án hướng đến mục tiêu hoàn thiện hệ thống cảng cá trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh phù hợp với quy hoạch đã được Chính phủ phê duyệt; đáp ứng nhu cầu hậu cần nghề cá, góp phần phát triển kinh tế, du lịch, văn hóa, xã hội, vệ sinh môi trường; khôi phục phát triển sản xuất thủy sản, chống khai thác IUU và xây dựng nông thôn mới.

Theo thiết kế, dự án thi công các hạng mục chính như: Bến cập tàu cho tàu cá đến 400CV và bến cho tàu cá đến 90CV; kè bảo vệ; nạo vét khu nước trước bến, khu quay trở chung; xây dựng hệ thống phao báo hiệu; đường giao thông; các hạng mục công trình kỹ thuật như san nền, thoát nước mưa; hệ thống xử lý nước thải; hệ thống cấp nước, cấp điện..., với tổng mức đầu tư gần 60 tỷ đồng.

Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Hà Tĩnh được giao làm chủ đầu tư. Trong quá trình thực hiện, vì nhiều lý do khách quan, tháng 8/2023 Thủ tướng Chính phủ quyết định gia hạn thời gian thực hiện dự án này, yêu cầu hoàn thành trong năm 2024.

Trên cơ sở chỉ đạo của Trung ương, tỉnh Hà Tĩnh, chủ đầu tư chạy đua thời gian, hoàn thiện các thủ tục lựa chọn nhà thầu có năng lực chuyên môn cao, tổ chức khởi công vào tháng 5/2024.

“Áp lực về mặt thời gian buộc nhà thầu chia ba ca, bốn kíp “canh” con nước thi công cả ngày lẫn đêm. Bằng nhiều nỗ lực, chỉ sau 8 tháng, dự án mở rộng cảng cá Thạch Kim đã hoàn thành, phát huy hiệu quả sớm nguồn bồi thường của Formosa trong niềm hân hoan, phấn khởi của cơ quan quản lý nhà nước chuyên môn và bà con ngư dân”, ông Hà Huy Thành, Giám đốc dự án mở rộng cảng cá Thạch Kim chia sẻ.

Để tăng tính khách quan, Phóng viên Báo Nông nghiệp và Môi trường đã thực hiện khảo sát ý kiến đánh giá từ ngư dân trong tỉnh và ngư dân tỉnh bạn như Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Ngãi, Bình Định... về dự án cảng Thạch Kim sau khi bàn giao, đưa vào sử dụng. Hầu hết ngư dân phấn khởi, bày tỏ lời tri ân đối với sự quan tâm của Chính phủ, tỉnh Hà Tĩnh trong việc đầu tư nguồn lực nâng cấp hạ tầng nghề cá tại Thạch Kim nói riêng, các cảng cá trên địa bàn Hà Tĩnh nói chung.

“Trước đây cầu cảng ngắn, bãi neo đậu chật chội, bị bồi lắng nên tàu lớn tàu bé chen chúc nhau neo đậu, thường xảy ra xung đột, mất an ninh trật tự. Bây giờ mở rộng cảng, tàu lớn đậu phía ngoài, tàu bé di chuyển vào phía trong quy củ hơn, thuận tiện cho việc neo đậu, xuất bán hải sản”, ngư dân Ngô Văn Hiếu (SN 1987), xã Lộc Hà nói.

Tàu cá của anh Hiếu có chiều dài dưới 15m, hành nghề câu cá thu từ đảo Bạch Long Vĩ trở vào. Trung bình mỗi chuyến vươn khơi anh và 8 thuyền viên khai thác trong thời gian một tuần. Thu nhập chuyến ít đạt 50 triệu nhưng có những chuyến trúng luồng hải sản có thể lên tới 200-250 triệu đồng, sau khi trừ chi phí, mỗi thuyền viên có thể đem về cho gia đình khoảng 15 triệu đồng/tuần.

Chung phấn khởi, ngư dân đã có 30 vươn khơi bám biển, anh Nguyễn Văn Xá (SN 1968), trú xã Mỹ Thắng, huyện Phù Mỹ (tỉnh Bình Định cũ) cho hay, tàu của ông là tàu lớn, đánh bắt cá ngừ vùng khơi nên việc neo đậu nay cảng này mai cảng kia, tùy thuộc vào kết quả khai thác và đầu nậu thu mua.

“Tôi ra vào neo đậu tại cảng Thạch Kim hơn 10 năm nay rồi. Trước cảng cũ hẹp nên thường phải neo ngoài cửa lạch tăng bo hải sản vào bờ bán, ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm. Bây giờ cảng mới rộng rãi hơn nên thuận tiện cho tàu cập bến giao thương, tiết kiệm chi phí”, ông Xá nói.

Cần thêm sự đồng bộ

Theo định hướng của Chính phủ, chiến lược phát triển lĩnh vực thủy sản đến năm 2030 sẽ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa ngành theo định hướng thị trường, thân thiện môi trường, bảo vệ, tái tạo và phát triển nguồn lợi thủy sản, bảo tồn đa dạng sinh học; thích ứng với biến đổi khí hậu; bảo đảm an toàn dịch bệnh, an sinh xã hội.

Tập trung đầu tư phát triển cơ sở vật chất kỹ thuật hạ tầng đồng bộ; khai thác thủy sản gắn với chống khai thác bất hợp pháp, không khai báo, không theo quy định (IUU)...

Muốn đạt hiệu quả tối đa theo định hướng đó, cảng cá Thạch Kim cần thêm sự đầu tư đồng bộ các hạng mục hạ tầng kỹ thuật như: Mái che, hệ thống điện thắp sáng, đặc biệt là nạo vét luồng và vùng nước trước cảng.

Ông Thân Quốc Tế, Phó Giám đốc Ban quản lý các cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá Hà Tĩnh nhấn mạnh: “Trong khuôn khổ dự án mở rộng cảng cá Thạch Kim, khu vực cần nạo vét để tàu 90 - 400CV neo đậu đã hoàn thành. Tuy nhiên, tuyến luồng và vùng nước trước cảng đang bị bồi lắng rất nghiêm trọng nên tàu muốn vào cảng phải chờ nước thủy triều lên dẫn đến ngư dân bị động trong quá trình vươn khơi khai thác. Chúng tôi mong muốn, cấp trên tiếp tục quan tâm đầu tư dự án nạo vét luồng vào cảng nhằm phát huy đồng bộ, tối đa hiệu quả cảng cá Thạch Kim”.

Theo ông, dự án nạo vét luồng vào cảng gần nhất cũng đã cách đây nhiều năm. Trong khi bình quân hàng năm khối lượng cát bồi lắng ước tính hơn 100.000m3, do đó việc xây dựng các dự án từ nguồn ngân sách nhà nước hoặc xã hội hóa nạo vét luồn lạch hiện tại và tương lai là rất cần thiết. Điều này cũng là mong muốn chính đáng của tất cả ngư dân thường xuyên ra vào cảng cá Thạch Kim.

“Tàu chúng tôi mắc cạn đoạn giáp Trạm Biên phòng mấy lần rồi. Bây giờ kiến nghị duy nhất là nạo vét tuyến luồng ra vào cảng để đảm bảo độ sâu cho tàu lớn di chuyển”, ngư dân Nguyễn Văn Xá nhấn mạnh.

Theo tìm hiểu, hiện Sở NN-MT Hà Tĩnh đã thẩm định Báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư dự án nạo vét luồng và vùng nước trước cảng cá Cửa Sót, Thạch Kim, với tổng mức đầu tư dự kiến 60 tỷ đồng, do Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng công trình nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Tĩnh lập.

Quyết toán hoàn thành vượt thời gian quy định gần 4 tháng

Giữa tháng 4/2025, dự án mở rộng cảng cá Thạch Kim được UBND tỉnh Hà Tĩnh phê duyệt quyết toán hoàn thành, bàn giao các hạng mục cho Ban Quản lý Các cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá tỉnh Hà Tĩnh quản lý, đưa vào sử dụng, vượt mốc thời gian quy định gần 4 tháng.