Mùa khô 2025-2026 được dự báo khắc nghiệt hơn bao giờ hết do biến đổi khí hậu và hậu quả nặng nề từ bão số 3 (Yagi) năm 2024. Trước nguy cơ cháy rừng ở mức báo động đỏ, Báo Nông nghiệp và Môi trường đã có cuộc trao đổi với ông Trần Văn Triển – Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm vùng I về tình hình phòng chống cháy rừng ở miền Bắc và những giải pháp cấp bách đang được triển khai.
Ông Trần Văn Triển - Chi cục trưởng Kiểm lâm vùng I. Ảnh: Đinh Mười.
Nguy cơ cháy cao chưa từng có
Thưa ông, ông có thể đánh giá tổng quan về tình hình rừng tại khu vực vùng I (miền Bắc) hiện nay, đặc biệt là ở Quảng Ninh?
Ông Trần Văn Triển: Phạm vi hoạt động của Chi cục Kiểm lâm vùng I sau sắp xếp gồm 12 tỉnh, thành phố với tổng diện tích tự nhiên khoảng 10,66 triệu ha. Toàn vùng có khoảng 5,828 triệu ha đất có rừng, chiếm 39,19% diện tích rừng toàn quốc, trong đó 3,89 triệu ha rừng tự nhiên và 1,94 triệu ha rừng trồng; độ che phủ bình quân đạt 51,75%. Rừng tự nhiên có tính đa dạng sinh học rất cao, nhiều loài đặc hữu, giá trị lớn về bảo tồn, nghiên cứu khoa học và bảo vệ môi trường, đặc biệt hạn chế lũ ống, lũ quét trên địa hình dốc, chia cắt của miền Bắc.
Biến đổi khí hậu và hậu quả nặng nề từ bão số 3 (Yagi) năm 2024 vẫn còn hiện hữu và mối đe dọa dẫn đến nguy cơ cháy rừng mùa khô năm 2025. Ảnh: Chi cục Kiểm lâm vùng I.
Riêng tỉnh Quảng Ninh có khoảng 433.666 ha đất rừng, diện tích có rừng là 282.010 ha (119.653 ha rừng tự nhiên và 162.357 ha rừng trồng). Đây cũng là tỉnh chịu thiệt hại nặng nề nhất do bão Yagi, ảnh hưởng đến 120.000 ha rừng, thiệt hại hoàn toàn khoảng 80.000 ha và đến nay vẫn chưa thể trồng lại. Lượng cây gãy đổ này chính là “vật liệu cháy khổng lồ”, tiềm ẩn nguy cơ cháy rất cao, đe dọa môi trường và những khu rừng liền kề.
Số vụ cháy tăng 37% chỉ trong 11 tháng
Mùa khô năm nay dự báo kéo dài và khắc nghiệt hơn. Theo ông, rủi ro cháy rừng tại vùng I đang ở mức độ nào?
Ông Trần Văn Triển: Thời tiết khô hanh kéo dài cùng gần 216.000 ha rừng phía Bắc bị ảnh hưởng bão (trong đó 129.000 ha thiệt hại hoàn toàn, chưa trồng lại) khiến nguy cơ cháy rừng tăng rất cao. Thực tế, trong 11 tháng năm 2025, toàn vùng đã xảy ra 213 vụ cháy rừng, tăng 58 vụ (37%) so với cùng kỳ năm 2024. Cả hệ thống chính trị phải huy động gần 10 nghìn lượt người cùng nhiều phương tiện, thiết bị tham gia chữa cháy để giảm thiểu thiệt hại. Chúng tôi dự báo mùa khô 2025-2026 vẫn rất nguy hiểm, tiềm ẩn nhiều vụ cháy lớn.
Chi cục Kiểm lâm vùng I đã triển khai những biện pháp cụ thể nào để bảo vệ rừng và phòng chống cháy rừng?
Ông Trần Văn Triển: Chi cục đã triển khai đồng bộ các biện pháp, đặc biệt chú trọng phòng cháy rừng: Ban hành dự báo cháy rừng hàng tuần (kể cả ngày nghỉ, lễ, tết); đôn đốc các địa phương xây dựng bảng tra cấp dự báo; theo dõi hệ thống cảnh báo của Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, đã chuyển 1.095 điểm cháy để địa phương kiểm tra, xử lý ngay. Chúng tôi tổ chức 12 đợt tuyên truyền lưu động, nhiều đợt tuần tra chung và đôn đốc các chủ rừng, đặc biệt các Vườn quốc gia, Khu bảo tồn thiên nhiên thực hiện nghiêm nghĩa vụ bảo vệ rừng, phòng cháy chữa cháy theo luật định.
Các hoạt động như xây dựng đường băng cản lửa, sử dụng công nghệ giám sát được thực hiện ra sao?
Ông Trần Văn Triển: Xây dựng đường băng cản lửa và phát dọn giảm vật liệu cháy là giải pháp rất hiệu quả trong phòng cháy. Công nghệ giám sát như drone, camera lại cực kỳ hữu ích trong chữa cháy, giúp chỉ huy xác định rõ phạm vi, quy mô đám cháy trên địa hình dốc miền Bắc. Nhờ sự quan tâm của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, Chi cục đã được trang bị một số thiết bị hiện đại, góp phần quan trọng vào theo dõi biến động rừng và xử lý vi phạm kịp thời.
Phối hợp liên ngành – chìa khóa bảo vệ rừng bền vững
Lễ ký quy chế phối hợp với Chi cục Kiểm lâm vùng I và Chi cục Kiểm lâm địa phương. Ảnh: Đinh Mười.
Ông có thể chia sẻ về sự phối hợp giữa Chi cục với các cơ quan và chính quyền địa phương, đặc biệt trong hỗ trợ nông dân trồng rừng kinh tế?
Ông Trần Văn Triển: Bảo vệ và phát triển rừng cần sự chung tay của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Trong 10 năm qua, Chi cục đã ký quy chế phối hợp với 12 Chi cục Kiểm lâm tỉnh và 8 Vườn quốc gia, tập trung thi hành pháp luật lâm nghiệp. Việc ký quy chế phối hợp nhằm mục đích nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cũng như nâng cao hiệu quả xử lý công việc. Chi cục Kiểm lâm vùng I là cơ quan quản lý Nhà nước chuyên ngành, sẽ giúp cho vườn quốc gia trong khu vực nâng cao công tác phòng cháy chữa cháy rừng, biện pháp phòng cháy chữa cháy rừng và cảnh báo phòng cháy chữa cháy rừng. Mặt khác, sẽ tuyên truyền pháp luật về lâm nghiệp với người dân nói riêng và du khách nói chung, nhận thức được quy định của pháp luật để nhận thức, bảo vệ tài nguyên rừng tốt hơn
Kết quả là các vụ vi phạm được phát hiện sớm, xử lý kịp thời; hậu quả một vụ phá rừng trái pháp luật giảm trung bình 21,7% giai đoạn 2020-2025 so với giai đoạn trước. Chúng tôi cũng hướng dẫn, hỗ trợ người dân tuân thủ quy định về giống cây trồng, truy xuất nguồn gốc lâm sản, giúp cung cấp gỗ hợp pháp, mang lại giá trị kinh tế cao hơn cho nông dân và doanh nghiệp. Chi cục phối hợp tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân sống gần rừng về các quy định của pháp luật về bảo vệ rừng, phòng cháy và chữa cháy rừng, các hành vi bị cấm theo quy định của pháp luật về Lâm nghiệp…, thông qua các hình thức tuyên truyền, như: tuyên truyền lưu động, phát tờ rơi, họp dân.
Ông Trần Văn Triển nhấn mạnh: “Cháy rừng mùa khô 2025-2026 được dự báo rất nguy hiểm. Toàn hệ thống đang nỗ lực hết sức, nhưng rất cần sự chung tay của cộng đồng để giữ gìn lá phổi xanh miền Bắc, bảo vệ môi trường và sinh kế lâu dài cho nông dân.”
Xin trân trọng cảm ơn ông!
