Thời tiết khắc nghiệt
Tà Xi Láng là một xã vùng cao đặc biệt khó khăn, nằm lưng chừng giữa mây trời của tỉnh Lào Cai. Mùa đông ở đây không chỉ đơn thuần là lạnh, mà là cái lạnh cắt da, cắt thịt. Nhiệt độ thường thấp hơn cả chục độ so với vùng thấp, sương muối dày đặc phủ trắng khiến cỏ cây úa vàng, đất khô cứng.
Tà Xi Láng là xã vùng cao của tỉnh Lào Cai, mùa đông nhiệt độ thường thấp hơn cả chục độ so với vùng thấp. Ảnh: Thanh Ngà.
Trước kia, người Mông ở vùng này vẫn quen thả rông trâu bò giữa núi rừng, xem chúng như một phần hoang dã của đất trời. Nhưng rồi có những đợt nhiệt độ giảm sâu, nhiều đàn trâu bò đã từng ngã gục vì giá rét, mỗi mùa đông trôi qua là một lần mất trắng cả gia tài. Chính những mất mát ấy đã khiến bà con bắt đầu lắng nghe, học hỏi và dần thay đổi cách nghĩ, cách làm để bảo vệ đàn vật nuôi của mình.
Anh Sùng A Chua, người dân thôn Xá Nhù, xã Tà Xi Láng, tỉnh Lào Cai cho biết: “Giờ bà con mình không thả rông trâu bò nữa. Phải làm chuồng kín, tích trữ rơm khô, có hôm còn cho trâu uống nước muối loãng cho trâu khỏe hơn.”
Câu nói mộc mạc ấy thấy rõ sự chuyển biến rõ nét trong nhận thức và hành động của người dân vùng cao, từ tập quán chăn thả tự nhiên sang phương pháp chăm sóc chủ động, khoa học để thích ứng với điều kiện khí hậu khắc nghiệt.
Bà con đã biết làm chuồng trại chắc chắn, kín gió, giữ ấm cho vật nuôi trong những ngày đông nhiệt độ xuống thấp. Ảnh: Thanh Ngà.
Chuồng trại giờ đây không còn là những túp lều tạm bợ chỉ đủ che nắng, che mưa như trước. Thay vào đó là chuồng được dựng chắc chắn, kín gió, giữ ấm cho vật nuôi trong những ngày đông nhiệt độ xuống thấp. Bên trong, rơm khô được dự trữ từ mùa gặt và thức ăn được chuẩn bị kỹ lưỡng, sẵn sàng cho những tháng ngày chống chọi với giá rét kéo dài ở vùng cao.
Chủ động bảo vệ đàn vật nuôi
Sự thay đổi không đến trong một sớm một chiều mà có sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương, ông Mùa A Sùng, Phó Chủ tịch UBND xã Tà Xi Láng, tỉnh Lào Cai cho biết: Hiện một số hộ vẫn còn duy trì việc chăn thả trâu bò vào ban ngày, nhưng phần lớn người dân đã có ý thức đưa gia súc về chuồng từ chiều sớm để tránh rét. Đối với những trường hợp không chấp hành các biện pháp phòng chống rét sẽ không được xem xét hỗ trợ nếu xảy ra thiệt hại.
Để đảm bảo hiệu quả, xã đã tổ chức họp dân tại các thôn bản, cho các hộ ký cam kết thực hiện các biện pháp phòng, chống rét. Đồng thời, thường xuyên cập nhật dự báo thời tiết từ Trung ương, tỉnh chuyển tải đến bà con để chủ động ứng phó.
Ngoài cho trâu bò ăn rơm, cỏ ngoài tự nhiên người dân đã biết trồng cỏ cho trâu để chủ động nguồn thức ăn. Ảnh: Thanh Ngà.
Một trong những yêu cầu quan trọng là các hộ chăn nuôi phải gia cố, che chắn và vệ sinh chuồng trại, giữ ấm cho gia súc. Khi nhiệt độ xuống quá thấp, tuyệt đối không thả rông gia súc trên rừng. Chuồng phải đủ kín, trong chuồng phải có rơm hoặc thức ăn khô, đảm bảo mỗi con được ăn 5-7kg thức ăn mỗi ngày trong đợt rét.
Ngoài ra, người dân cũng đã tận dụng phụ phẩm nông nghiệp, trồng thêm cỏ, ủ thức ăn để có nguồn dự trữ lâu dài. Những ngày rét đậm, bà con được hướng dẫn bổ sung thêm muối và thức ăn tinh để tăng sức đề kháng cho trâu bò.
Khi trời rét dưới 12°C, người dân được khuyến cáo không cho trâu, bò kéo cày hay chăn thả ngoài trời. Phải áp dụng chế độ chăn thả muộn, cho về sớm để tránh trâu bò bị lạnh. Đặc biệt, với những con bê, nghé dưới 12 tháng tuổi, bà con còn được hướng dẫn mặc thêm bao tải, quấn chăn để giữ ấm.
Rơm sau vụ gặt được người dân tích trữ cho mùa đông. Ảnh: Thanh Ngà.
Hiện nay, các biện pháp chăm sóc vật nuôi theo hướng khoa học đã trở nên quen thuộc và phổ biến hơn trong chăn nuôi. Mỗi hộ chăn nuôi cần chuẩn bị đầy đủ nguồn thức ăn như: rơm, cỏ ủ chua, khoai, sắn...để đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng cho đàn vật nuôi. Chẳng hạn, một con trâu nặng khoảng 300kg cần được cung cấp khoảng 30kg cỏ xanh mỗi ngày, kèm theo từ 0,5 đến 1kg thức ăn tinh. Nguồn nước uống cũng phải được đảm bảo sạch sẽ, có thể pha thêm muối loãng theo đúng tỷ lệ nhằm tăng sức đề kháng cho vật nuôi.
“Ngoài việc giữ ấm và chăm sóc vật nuôi, chính quyền xã còn yêu cầu thực hiện nghiêm túc công tác giám sát dịch bệnh. Những trường hợp không khai báo, tự ý bán tháo hoặc vứt xác động vật chết bừa bãi sẽ bị xử lý nghiêm khắc nhằm ngăn chặn nguy cơ lây lan dịch bệnh. Đồng thời, công tác kiểm dịch, kiểm soát việc vận chuyển, giết mổ, đặc biệt đối với gia súc, gia cầm giống ra vào địa bàn cũng đang được triển khai một cách chặt chẽ và liên tục”, Phó Chủ tịch UBND xã Tà Xi Láng, Mùa A Sùng cho biết thêm.
