Chủ động đáp ứng rào cản kỹ thuật
Chi cục Chăn nuôi và Thú y Tây Ninh vừa phối hợp Chi cục Thú y vùng 6 cùng Công ty cổ phần sản xuất kinh doanh xuất nhập khẩu Nguyên Nghĩa tổ chức lấy mẫu giám sát dịch bệnh trên chim yến tại các nhà yến ở Tây Ninh. Hoạt động lấy mẫu lần này là một trong những bước đầu tiên của Tây Ninh từng bước chuẩn hóa điều kiện sản xuất, chế biến tổ yến theo Nghị định thư 2025 phục vụ xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc.
Nghề nuôi chim yến tại tỉnh Tây Ninh. Ảnh: Trần Trung.
Theo Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Tây Ninh, dù không có biển, Tây Ninh lại sở hữu hồ Dầu Tiếng, hồ nhân tạo lớn nhất Đông Nam Á. Địa phương cũng có diện tích rừng tương đối lớn và vùng trồng lúa rộng nhất Đông Nam Bộ, là môi trường thuận lợi với nguồn côn trùng phong phú làm thức ăn cho chim yến. Nhờ điều kiện thiên nhiên ưu đãi, đàn chim yến tại Tây Ninh phát triển mạnh, tính đến tháng 8/2024, toàn tỉnh Tây Ninh có 1.023 nhà yến của 776 hộ dân, tổ chức.
Tháng 4/2025 vừa qua, nhờ nỗ lực đàm phán của cơ quan chức năng, Việt Nam và Trung Quốc tiếp tục ký Nghị định thư xuất khẩu tổ yến, bao gồm cả tổ yến sạch và tổ yến thô. Nghị định thư vừa ký này sẽ thay thế cho Nghị định thư ký năm 2022. Vì vậy, tất cả yêu cầu, điều kiện, doanh nghiệp phải đáp ứng theo quy định của Nghị định thư mới.
Nghị định thư 2025 yêu cầu khắt khe hơn, bao gồm chứng nhận an toàn dịch bệnh (cúm gia cầm, Newcastle), giới hạn nitrit, nhôm, kiểm tra cảm quan, và xử lý nhiệt (nhiệt độ tâm sản phẩm không dưới 70°C trong ít nhất 3,6 giây). Các cơ sở sơ chế và chế biến phải đăng ký với GACC, chỉ sản phẩm sau ngày đăng ký mới được xuất khẩu, với bao bì niêm phong, ghi nhãn bằng tiếng Trung và tiếng Anh, kèm Giấy chứng nhận kiểm dịch thú y thống nhất giữa hai bên…
Nhằm từng bước chuẩn hóa điều kiện xuất khẩu tổ yến sang thị trường Trung Quốc theo Nghị định thư 2025, tỉnh Tây Ninh đang chủ động phối hợp các ngành liên quan triển khai việc lấy mẫu giám sát dịch bệnh trên chim yến tại các cơ sở nuôi.
Việc giám sát dịch bệnh không chỉ là yêu cầu bắt buộc để đáp ứng rào cản kỹ thuật về tiêu chuẩn thú y và an toàn thực phẩm của nước nhập khẩu, mà còn là bước đi quan trọng nhằm nâng cao năng lực quản lý, truy xuất nguồn gốc và bảo đảm chất lượng sản phẩm tổ yến phục vụ xuất khẩu.
Hoạt động lấy mẫu giám sát dịch bệnh chim yến. Ảnh: Trần Trung.
Ông Nguyễn Thanh Vân, Phụ trách đối ngoại, Công ty cổ phần sản xuất kinh doanh xuất nhập khẩu Nguyên Nghĩa, một trong những công ty chuyên xuất khẩu yến sào cho biết, hiện nay, việc xuất khẩu ngành yến đã có bước tiến quan trọng khi Việt Nam và Trung Quốc ký kết Nghị định thư.
Đây được xem là bước mở đường quan trọng, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trong ngành yến tiếp cận và phát triển tại thị trường Trung Quốc. Việc đưa sản phẩm yến sào Việt Nam sang thị trường Trung Quốc không chỉ mang lại lợi ích về kinh tế, mà còn góp phần định vị và nâng cao thương hiệu yến Việt Nam trên thị trường quốc tế.
“So với nhiều quốc gia có ngành yến phát triển từ sớm, Việt Nam chỉ mới tham gia thị trường trong vài năm trở lại đây. Hiện, vẫn chưa có hệ thống tiêu chuẩn đánh giá thống nhất và sâu sát trong nước. Tuy vậy, theo quan sát thực tế, tổ yến Việt Nam nói chung, Tây Ninh nói riêng bước đầu đáp ứng được một số yêu cầu cơ bản về chất lượng và hình thức. Đây là nền tảng tiềm năng để Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu trong thời gian tới”, ông Nguyễn Thanh Vân chia sẻ.
Cán bộ Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Tây Ninh hướng dẫn thủ tục pháp lý cho các cơ sở nuôi chim yến . Ảnh: Trần Trung.
Mở đường xuất khẩu
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Tây Ninh, để phát triển nghề nuôi chim yến bền vững, phù hợp với định hướng kinh tế xanh, tiến tới xuất khẩu, Tây Ninh sẽ xây dựng cơ sở dữ liệu và bản đồ hiện trạng nhà yến toàn tỉnh nhằm phục vụ quản lý, ứng dụng công nghệ thông tin và định hướng phát triển ngành nghề.
Tỉnh cũng sẽ tăng cường kiểm tra, kiểm soát các hoạt động liên quan đến nhà yến, đặc biệt là công tác truy xuất nguồn gốc và kiểm soát chất lượng tổ yến sau sơ chế. Các tổ chức, cá nhân sẽ được hướng dẫn và hỗ trợ thực hiện đầy đủ thủ tục pháp lý trong việc đăng ký xây dựng nhà yến, cơ sở chế biến theo đúng quy định.
Tây Ninh tập trung xây dựng chuỗi liên kết sản phẩm, trong đó doanh nghiệp chế biến và tiêu thụ đóng vai trò then chốt. Ảnh: Trần Trung.
Về tổ chức sản xuất và thị trường, Sở Nông nghiệp và Môi trường định hướng thành lập các tổ chức liên kết như hội, chi hội người nuôi yến, hợp tác xã nhà yến và khuyến khích xây dựng mô hình nhà yến chuyên dụng, hình thành làng nghề nuôi yến phù hợp với quy hoạch vùng nuôi của tỉnh. Đồng thời, tăng cường kiện toàn và nâng cao hiệu quả hoạt động của Chi hội Yến Tây Ninh.
“Tỉnh cũng tập trung xây dựng chuỗi liên kết sản phẩm, trong đó doanh nghiệp chế biến và tiêu thụ đóng vai trò then chốt. Các cơ sở được khuyến khích ứng dụng công nghệ hiện đại trong nuôi và chế biến, nhằm nâng cao chất lượng, đa dạng hóa sản phẩm, tăng sức cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước lẫn xuất khẩu”, ông Nguyễn Đình Xuân, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Tây Ninh cho biết thêm.
