99% vụ cháy rừng ở Bắc Kạn bắt nguồn từ con người

Cháy rừng tại tỉnh Bắc Kạn đã và đang là vấn đề nhức nhối, đặc biệt trong mùa khô năm 2025. Tuy nhiên, điều đáng nói là nguyên nhân dẫn đến các vụ cháy gần như hoàn toàn bắt nguồn từ con người.

Theo ông Lê Xuân Diệu, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Ba Bể (tỉnh Bắc Kạn) trong số hàng chục vụ cháy rừng được điều tra xác minh trong nhiều năm qua, có tới 99% là do con người gây ra.

Trên địa bàn huyện Ba Bể, hầu hết các vụ cháy rừng đều xuất phát từ việc đốt nương làm rẫy, xử lý thực bì để chuẩn bị cho trồng rừng, trồng dong riềng, trồng ngô. Có những trường hợp người dân từ nơi khác vào rừng lấy mật ong rồi dùng lửa bất cẩn gây cháy.

Có những hành vi đơn giản như hút thuốc lá khi đi rừng, vô tình vứt tàn thuốc xuống rãnh lá tre khô khiến ngọn lửa bùng phát gây cháy. Trên khu vực núi cao khi có ngọn lửa dù nhỏ nhưng khi gió lớn ngọn lửa lan rất nhanh.

Theo ông Diệu, hầu như năm nào lực lượng kiểm lâm, chính quyền địa phương cũng tuyên truyền đến tận thôn bản, người dân biết rõ hậu quả, nhưng do chủ quan hoặc thiếu hiểu biết nên hậu quả vẫn tái diễn.

Ngoài nguyên nhân từ sự bất cẩn, lực lượng kiểm lâm còn ghi nhận một số vụ có dấu hiệu cố tình vi phạm. Đó là khi người dân chủ đích đốt cháy diện tích rừng nghèo kiệt để chiếm đất trồng cây nông nghiệp hoặc trồng rừng.

Có những người biết đó là rừng tự nhiên nghèo kiệt nhưng vẫn cố tình đốt đi để sau đó hợp thức hóa thành đất trồng dong riềng, trồng ngô hoặc đăng ký trồng rừng. Chúng tôi đã phát hiện và kiên quyết xử lý theo đúng quy định.

Không phải đến khi cháy rừng lan rộng, người dân mới nhận ra hậu quả nghiêm trọng. Trên thực tế, tại Bắc Kạn đã có trường hợp người dân tự đốt thực bì nhưng do không biết cách dập lửa, bị lửa “bao vây” dẫn đến tử vong do ngạt khí.

Ông Hoàng Văn Chuyền, trưởng thôn Pác Ngòi, xã Nam Mẫu (huyện Ba Bể) cho biết, ngày 7/3 trên địa bàn xảy ra vụ cháy, khi nhận được tin báo đã vận động bà con tham gia chữa cháy. Việc chữa cháy diễn ra vô cùng vất vả, nguy hiểm.

“Lúc đấy lửa cháy to, rất nguy hiểm. Bà con mang dao phát băng, vừa chạy vừa hô hoán. May mà kịp thời khống chế được, nhưng rõ ràng nếu đốt nương mà không thông báo chính quyền sẽ cực kỳ rủi ro,” ông Chuyền chia sẻ.

Trong 3 tháng đầu năm 2025, tại Bắc Kạn không có trận mưa nào, nắng nóng kéo dài, không thể phủ nhận tác động của thời tiết dẫn đến nguy cơ cháy rừng, nhưng thiên nhiên không phải nguyên nhân trực tiếp gây ra các vụ cháy.

Theo ông Lê Xuân Diệu, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Ba Bể, trong suốt nhiều năm qua, chỉ duy nhất một vụ cháy rừng do sét đánh vào năm 2023, còn lại tất cả đều do con người sử dụng lửa bất cẩn. Chính vì thế, dù có đưa ra các phương án phòng cháy hiện đại nhưng nếu ý thức cộng đồng không thay đổi thì nguy cháy rừng vẫn luôn thường trực.

Hạt Kiểm lâm huyện Ba Bể thường xuyên phối hợp với chính quyền xã, thôn bản tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn kỹ thuật xử lý thực bì đúng cách, thậm chí cử cán bộ xuống giám sát và hỗ trợ tận nơi. Tuy nhiên, thực tế nhiều người dân ngại tiếp xúc với cán bộ, ngại báo trước, nên tự đốt.

Ngoài biện pháp tuyên truyền, chính quyền địa phương cũng cần nâng cao trách nhiệm trong việc kiểm tra, giám sát hoạt động canh tác gần rừng, xử lý nghiêm các hành vi cố tình gây cháy để lấy đất, phá rừng trái phép.

Theo ông Lê Xuân Diệu Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Ba Bể: 99% vụ cháy rừng tại Bắc Kạn có nguyên nhân từ hoạt động con người, các hành vi phổ biến là đốt nương làm rẫy, xử lý thực bì, hút thuốc trong rừng. Ngoài ra, một số vụ cháy rừng có dấu hiệu lợi dụng đốt thực bì để chiếm đất hoặc khai thác gỗ trái phép.