Người chăn nuôi cần thông tin chính thống để tin vaccine dịch tả lợn Châu Phi

Người chăn nuôi chưa thực sự tin tưởng

Chia sẻ tại Tọa đàm trực tuyến "Vaccine dịch tả lợn Châu Phi: Làm gì để nông dân tin tưởng, sử dụng" vừa diễn ra gần đây, ông Nguyễn Văn Thắng, đại diện HTX Chăn nuôi Hòa Mỹ (Hà Nội) nhấn mạnh, điều cốt lõi hiện nay khiến người chăn nuôi chưa sử dụng vaccine dịch tả lợn Châu Phi (ASF) là do chưa thực sự tin tưởng vào hiệu quả của nó.

Các cơ quan quản lý và doanh nghiệp sản xuất vaccine cần làm rõ hơn những vấn đề như: Nếu tiêm vaccine, virus xâm nhập liệu có được kháng hoàn toàn không? Tỷ lệ bảo hộ cụ thể là bao nhiêu? Đến thời điểm này, các nhà sản xuất đã dám cam kết chưa? Nếu xảy ra rủi ro, có bồi thường không và bồi thường như thế nào?

Với tư cách là một người chăn nuôi trực tiếp, ông Thắng kiến nghị, nếu Nhà nước đánh giá vaccine ASF hiệu quả, cần tuyên truyền mạnh mẽ, chính thức trên các phương tiện truyền thông. Cơ quan quản lý có thể cân nhắc cơ chế bảo lãnh, nếu người dân sử dụng vaccine theo đúng hướng dẫn mà vẫn xảy ra thiệt hại thì cơ quan quản lý có chính sách hỗ trợ, bồi thường như thế nào? “Khi có sự bảo đảm rõ ràng như vậy, tôi tin rằng người chăn nuôi sẽ chủ động và đồng loạt tiêm vaccine mà không còn do dự”, ông Thắng khẳng định.

Chia sẻ với những tâm tư của ông Thắng, Trần Xuân Khương, đại diện Công ty APHARMA - đơn vị phân phối vaccine ASF bày tỏ, ở giai đoạn đầu, đã có những loại vaccine chưa rõ nguồn gốc hoặc không có khuyến cáo cụ thể, dẫn đến việc bà con sử dụng nhưng không đạt được hiệu quả mong muốn. Điều này đã gây ra tâm lý e ngại, mất niềm tin của người chăn nuôi đối với cả những loại vaccine chính thống sau này.

“Trong quá trình sử dụng vaccine của một trang trại, chúng ta hãy đặt mình vào vị trí của người chăn nuôi. Nếu tiêm vaccine mà cứu được đàn vật nuôi một lần thì sau đó trang trại đó sẽ cực kỳ tin tưởng và chủ động tiêm phòng. Ngược lại, nếu đã tiêm một lần mà không hiệu quả, việc thuyết phục lại bà con sẽ mất rất nhiều thời gian và cần sự tin tưởng từ các trang trại xung quanh”, ông Khương nói thêm.

Tuyệt đối không sử dụng vaccine trôi nổi

Ông Phan Quang Minh, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, ASF xuất hiện từ 2019 đến nay và vẫn tồn tại ở nước ta. Từ đầu năm 2025 đến nay đã xảy ra ở 36 tỉnh, thành phố với trên 260 ổ dịch, rõ ràng virus vẫn tồn tại trên đàn lợn.

Thời gian qua, Cục Chăn nuôi và Thú y, Chi Cục Chăn nuôi và Thú y các tỉnh, thành phố cũng lấy mẫu giảm sát. Theo đó, không chỉ trong đàn lợn, virus ASF cũng xuất hiện và tồn tại ngoài môi trường. Thời gian tới, miền Bắc sẽ chuyển sang mùa mưa bão, miền Nam chuyển sang mùa mưa, vì vậy, nguy cơ bùng phát dịch bệnh rất cao.

Về nguyên tắc, nếu thực hiện đầy đủ các biện pháp thì việc phòng chống dịch là hoàn toàn khả thi. Tuy nhiên, trong thực tế, việc thực hiện ở nhiều nơi vẫn chưa triệt để. Nguyên tắc quan trọng nhất trong phòng chống dịch bệnh, dù trên người hay trên động vật, vẫn là phòng bệnh là chính. Một khi để dịch đã bùng phát, việc kiểm soát sẽ rất khó khăn và tốn kém.

Phòng bệnh phải được thực hiện đồng bộ từ khâu con giống, thức ăn, nước uống, vệ sinh chuồng trại, chăm sóc nuôi dưỡng đến thực hiện an toàn sinh học.

Tuy nhiên, với các mô hình chăn nuôi nhỏ lẻ, việc thực hiện đầy đủ quy trình an toàn sinh học là rất khó, nhưng tối thiểu cần đảm bảo vệ sinh, dọn dẹp sạch sẽ khu vực chăn nuôi.

Thứ hai, về phòng bệnh, nếu không may xảy ra dịch bệnh, cần chủ động phối hợp phát hiện sớm và xử lý kịp thời ngay từ khi có dấu hiệu đầu tiên. Xử lý sớm sẽ giúp giảm thiểu thiệt hại cho cả gia đình, cho các hộ nuôi xung quanh và xã hội. Thứ ba, đối với ASF, giải pháp quan trọng hiện nay là tiêm phòng vaccine.

Đến thời điểm này, đã có 3 loại vaccine ASF do doanh nghiệp sản xuất, được Bộ Nông nghiệp và Môi trường cấp phép lưu hành, với chỉ định và đối tượng sử dụng rõ ràng. Các vaccine này đã được kiểm định chất lượng, đảm bảo an toàn, vô trùng và có hiệu lực phòng bệnh. Tuy nhiên, việc sử dụng cần tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn của nhà sản xuất, đặc biệt lưu ý liều lượng tiêm và đối tượng tiêm phù hợp, hiện tại là lợn từ 4 tuần tuổi trở lên.

Để nâng cao tỷ lệ tiêm phòng thành công, lãnh đạo Cục Chăn nuôi và Thú y cho rằng, cần sự vào cuộc đồng bộ của cơ quan quản lý, người chăn nuôi, đặc biệt là các doanh nghiệp cung ứng vaccine.

Ông Minh cho rằng: “Doanh nghiệp không chỉ dừng lại ở việc cung cấp vaccine mà trong quá trình triển khai, cần tích cực đồng hành, hỗ trợ kỹ thuật, đảm bảo quy trình vận chuyển, bảo quản đúng chuẩn, hướng dẫn tiêm phòng đúng đối tượng, liều lượng và kịp thời xử lý các sự cố sau tiêm nếu có”.

Đồng thời, theo ông Minh, cũng cần tăng cường truyền thông, chia sẻ kinh nghiệm thực tế từ các mô hình chăn nuôi đã áp dụng thành công, từ đó tạo niềm tin cho người chăn nuôi ở các địa phương khác.

"Người chăn nuôi cần lưu ý, chỉ sử dụng vaccine ASF đã được cấp phép lưu hành chính thức. Tuyệt đối không sử dụng vaccine trôi nổi, không rõ nguồn gốc hoặc đang trong giai đoạn thử nghiệm. Việc sử dụng vaccine không đảm bảo sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả phòng bệnh và uy tín của những loại vaccine đã được cấp phép”, ông Minh nhấn mạnh.

Ông Phan Quang Minh, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y cho biết: Tiêm phòng vaccine là giải pháp then chốt, kết hợp chặt chẽ với các biện pháp khác như giám sát dịch bệnh, đảm bảo an toàn sinh học và phát triển chăn nuôi bền vững.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã và đang chỉ đạo các địa phương, doanh nghiệp phối hợp chặt chẽ để đẩy mạnh công tác truyền thông, tuyên truyền về vaccine. Bên cạnh việc cung cấp thông tin, Bộ cũng yêu cầu các cơ quan chăn nuôi thú y địa phương và các doanh nghiệp cung ứng vaccine phải đồng hành, hỗ trợ kỹ thuật cho người chăn nuôi.