Tỉa thưa rừng trồng, lợi tứ bề
Cuối tháng 5/2023, tôi có dịp ghé thăm cánh rừng gỗ lớn diện tích 2 ha của Công ty TNHH Lâm nghiệp Sông Kôn tại khoảnh 2, tiểu khu 252A, xã Bình Hiệp (Gia Lai). Lúc tôi đến, cánh rừng này vừa được tỉa thưa lần một.
Ông Đặng Hồng Hoàng, Trạm trưởng Trạm Quản lý bảo vệ rừng Bình Hiệp (Công ty TNHH Lâm nghiệp Sông Kôn) cho biết, diện tích rừng này được trồng vào năm 2017 với mật độ 3.200 cây/ha. Năm 2022, Ban quản lý các dự án lâm nghiệp Trung ương triển khai dự án “Nhân rộng quản lý rừng bền vững và chứng chỉ rừng” (dự án SFM) tại 3 tỉnh Quảng Trị, Bình Định và Phú Yên (cũ) do Bộ Hợp tác Kinh tế và Phát triển Liên bang Đức (BMZ) ủy nhiệm, Ban Quản lý các dự án Lâm nghiệp Trung ương và Cơ quan Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ) phối hợp thực hiện, Công ty TNHH Lâm nghiệp Sông Kôn là một trong hai đơn vị được hưởng lợi từ dự án này với 2 ha rừng trồng tại xã Bình Hiệp.
Vào năm 2022, SFM tư vấn cho Công ty TNHH Lâm nghiệp Sông Kôn chuyển hóa 2 ha rừng trồng gỗ nhỏ tại Bình Hiệp sang rừng gỗ lớn, đồng thời chuyển giao kỹ thuật tỉa thưa bằng cách chọn bỏ bớt những cây có dáng cong, ốm yếu, chỉ còn để lại những cây có dáng thẳng, khỏe mạnh với mật độ 800 cây/ha và trồng xen vào 200 cây lim xanh/ha. Sau khi được tỉa thưa, số cây còn lại nhờ được mở rộng không gian dinh dưỡng nên phát triển mạnh, lớn nhanh “như thổi”.
Năm 2023, nhận thấy sau khi được tỉa thưa mà cây vẫn còn dày, cây rừng còn cạnh tranh dinh dưỡng mạnh, nên Công ty tiếp tục chủ động tỉa thưa lần hai, chỉ còn để lại 600 cây/ha. Sau khi tỉa thưa lần hai, 400 cây lim xanh trong 2 ha keo có đủ không gian dinh dưỡng nên phát triển xanh tốt. Nhận thấy hiệu quả hiển hiện, năm 2024 công ty tiếp tục tỉa thưa lần ba chỉ còn để lại 400 cây keo/ha.
Trong tuần cuối tháng 7 vừa qua tôi lại có dịp về thăm lại cánh rừng trồng 2 ha nói trên của Công ty TNHH Lâm nghiệp Sông Kôn, tôi không khỏi ngỡ ngàng khi thấy những thân keo to, khỏe mạnh, thẳng tắp đứng sừng sững; xen giữa những hàng keo là những cây lim xanh cũng phát triển khỏe mạnh không kém.
Ông Hồ Văn Hể, Giám đốc Công ty TNHH Lâm nghiệp Sông Kôn, với mô hình chuyển hóa rừng gỗ lớn trong dự án SFM. Ảnh: V.Đ.T.
Theo anh Lê Thiện Đức, chuyên gia lâm nghiệp dự án SFM, đến năm 2027 diện tích rừng này đạt 10-12 năm tuổi theo chu kỳ kinh doanh rừng gỗ lớn, chủ rừng sẽ khai thác hết những cây keo, cánh rừng này trở thành rừng lim xanh.
“Khai thác gỗ keo có đường kính lớn chúng tôi sẽ bán được giá cao cho các doanh nghiệp chế biến gỗ xuất khẩu, cánh rừng vẫn còn lại 400 cây lim xanh. Rừng lim xanh vừa mang ý nghĩa bảo tồn giống cây bản địa, chủ rừng còn đa dạng hóa nguồn thu khi cây lim xanh đến tuổi khai thác. Chu kỳ của cây lim xanh dài đến 50-70 năm nên sẽ bảo vệ được môi trường, cải thiện độ màu mỡ của đất và hấp thụ các bon”, ông Hồ Văn Hể, Giám đốc Công ty TNHH Lâm nghiệp Sông Kôn chia sẻ.
Nâng cao chất lượng rừng trồng
Ngoài Công ty TNHH Lâm nghiệp Sông Kôn, tại tỉnh Bình Định cũ còn có Công ty TNHH Lâm nghiệp Quy Nhơn cũng được hưởng lợi từ dự án SFM. Theo ông Ngô Văn Tỉnh, Giám đốc Công ty TNHH Lâm nghiệp Quy Nhơn, trồng rừng gỗ lớn là một trong những định hướng quan trọng của đơn vị, nhất là khi nhà nước có chủ trương phát triển bền vững ngành lâm nghiệp gắn với chuỗi giá trị.
Cán bộ kỹ thuật tỉa cành trong diện tích rừng trong mô hình trình diễn. Ảnh: V.Đ.T.
“Rừng trồng gỗ lớn đang rất có giá rất cao; hiện nay, nếu rừng trồng gỗ nhỏ có giá dao động từ 1,3-1,5 triệu đồng/tấn thì cây gỗ lớn bán cho các doanh nghiệp chế biến gỗ xuất khẩu được đến 1,8-1,9 triệu đồng/tấn, góp phần thay thế gỗ nguyên liệu nhập khẩu. Nuôi rừng gỗ lớn sẽ giảm thiểu tác động đến môi trường, nâng cao khả năng hấp thụ carbon và thích ứng với biến đổi khí hậu”, ông Tỉnh chia sẻ.
Năm 2022, Công ty TNHH Lâm nghiệp Quy Nhơn cùng GIZ triển khai xây dựng mô hình trình diễn với diện tích 4 ha tại khoảnh 4, tiểu khu 352 nằm trên địa bàn xã Quy Nhơn Tây (Gia Lai). Năm 2024, công ty được GIZ hỗ trợ 50% kinh phí để thực hiện việc tỉa cành cho 105,5 ha diện tích rừng trồng nói trên.
“Trong quá trình chăm sóc, cánh rừng trong mô hình của dự án SFM còn được chuyên gia lâm nghiệp của dự án chuyển giao kỹ thuật tỉa cành. Qua thực tiễn, chúng tôi nhận thấy thời điểm tỉa cành cho rừng trồng tốt nhất là lúc rừng dưới 1 tuổi. Bởi, khi ấy cành còn nhỏ, mềm, có thể sử dụng kềm bấm cây thông thường tỉa cành rất thuận lợi”, ông Nguyễn Hoài Nam, Trưởng phòng Kỹ thuật Công ty Lâm nghiệp Quy Nhơn cho hay.
Nhân viên Công ty TNHH Lâm nghiệp Quy Nhơn chọn những cây nhỏ, ốm yếu tỉa thưa để chuyển hóa thành rừng gỗ lớn. Ảnh: V.Đ.T.
“Trước đây, rừng trồng chỉ được chủ rừng chăm sóc, không quan tâm đến việc tỉa cành, nhiều cây ra 2-3 thân chủ rừng vẫn để nguyên không cắt bớt đi. Trồng rừng gỗ lớn chỉ cần để lại mỗi cây một thân để cây phát tiển khỏe hơn và gỗ có chất lượng tốt hơn”, anh Lê Thiện Đức, chuyên gia dự án SFM chia sẻ.
“Những cánh rừng gỗ lớn 'đẹp như tranh' của công ty đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều chủ rừng trong vùng từ bỏ cách làm ăn xổi là khai thác rừng gỗ nhỏ, đã biết tỉa thưa, cắt cành để chuyển hóa rừng của mình thành rừng gỗ lớn, nhiều diện tích còn trồng xen cây bản địa để tính chuyện có thu nhập lâu dài với những loài cây có giá trị cao”, ông Hồ Văn Hể cho hay.
