Một mình quản 15 thôn
Hệ thống thú y cơ sở được xem là “lá chắn” tuyến đầu bảo vệ đàn vật nuôi và an toàn thực phẩm, tuy nhiên tại Hải Phòng và nhiều địa phương, lực lượng thú y ở cấp xã đang đối mặt với áp lực lớn trong phòng chống dịch bệnh động vật do thiếu hụt nhân lực cùng những bất cập khách quan.
Nhân lực thú y viên tại cơ sở thiếu hụt do nhiều người xin nghỉ. Ảnh: Đinh Mười.
Ghi nhận tại xã Kiến Hưng, TP Hải Phòng, địa phương này được hình thành từ việc sáp nhập một phần xã Đoàn Xá (cũ), một phần xã Đại Hà (cũ), xã Ngũ Đoan (cũ) và toàn bộ xã Tân Trào (cũ) với tổng diện tích lên tới hơn 21,02 km². Tuy nhiên, lực lượng cán bộ thú y của của xã chỉ có 1 người phụ trách, khiến việc phòng chống dịch, nhất các đợt cao điểm tiêm phòng vaccine gặp khó khăn.
“Tôi mong muốn có chế độ phụ cấp hàng tháng cho nhân viên thú y tại mỗi thôn, tương tự các hội đoàn thể khác, nhằm đảm bảo sự ổn định và tinh thần trách nhiệm cho cán bộ thú y tại cơ sở”, bà Phạm Thị Huân mong muốn.
Bà Phạm Thị Huân, cán bộ thú y xã Kiến Hưng cho biết, toàn xã có tới 15 thôn, trước đây mỗi xã cũ đều có cán bộ thú y phụ trách nhưng từ khi sáp nhập, nhiều người xin nghỉ nên cả địa bàn rộng lớn nay chỉ còn 1 mình bà Huân. Vừa qua, khi triển khai chiến dịch tiêm vaccine cho các hộ chăn nuôi nhỏ, lẻ, địa phương phải thuê thêm người hỗ trợ nhưng vẫn gặp khó khăn do "lúc thuê được, lúc thì không".
Cùng với đo, do nhân sự hỗ trợ không ổn định, liên tục thay đổi đã ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và tiến độ công việc tiêm phòng, rà soát dịch tễ, vốn đòi hỏi tính liên tục và chuyên môn cao. Vì vậy, mặc dù chính quyền xã Kiến Hưng đã tạo điều kiện về kinh phí vật tư và xe cộ, bà Huân nhận định vấn đề nhân lực vẫn là điểm nghẽn lớn.
“Cộng tác viên thú y không có phụ cấp hàng tháng nên họ xin nghỉ hết rồi, không có người nên vừa rồi tiêm vaccine chúng tôi phải thuê người để hỗ trợ nhưng có lúc vẫn thiếu. Giờ cả xã chỉ còn mình tôi quản lý 15 thôn nên từ đầu tháng 7 đến nay, gần như không có ngày nghỉ, ngày nào cũng công việc từ sáng đến tối muộn”, bà Huân bộc bạch.
Tương tự, tại xã Kiến Hải, địa phương này được hình thành trên cơ sở sáp nhập các xã Tân Phong, Đại Hợp, Tú Sơn và một phần xã Đoàn Xá với tổng diện tích tự nhiên là 31,86 km² và quy mô dân số là 44.862 người.
Sau sáp nhập, xã Kiến Hải, TP Hải Phòng có diện tích rộng, dân số đông và địa hình phong phú, vừa có vùng sản xuất nông nghiệp, vừa có khu nuôi trồng thủy sản và hệ thống làng nghề đặc trưng ven biển. Riêng về chăn nuôi toàn xã có tổng đàn gia súc, gia cầm lớn với hơn 8.900 con lợn, 146.000 con gia cầm và gần 400 con trâu bò, trong đó có 25 cơ sở quy mô trang trại vừa và nhỏ. Tuy nhiên cũng chỉ có 1 thú y viên phụ trách, khi có việc cần triển khai, địa phương phải tìm mọi cách thuê dịch vụ bên ngoài hỗ trợ.
Ông Nguyễn Văn Quyết - Phó Chủ tịch UBND xã Kiến Hải, cũng thừa nhận thực trạng thiếu hụt nhân lực, cần tăng cường thêm người thì mới đảm bảo công tác phòng chống dịch bệnh cho vật nuôi trên địa bàn. “Một số cán bộ thú y đang nghỉ việc do họ đã nhận chế độ, điều này thực sự gây ra sự thiếu hụt. Do vậy, trong các chiến dịch, chúng tôi sẽ thuê thêm người có chuyên môn ngay tại địa bàn để hỗ trợ đồng chí thú y phụ trách”, ông Quyết cho hay.
Thú y yếu thế, dịch bệnh bủa vây
Thực tế cho thấy, thời gian qua, ngành chăn nuôi không chỉ chịu tác động từ biến đổi khí hậu, dịch bệnh, biến động thị trường mà còn đứng trước yêu cầu ngày càng cao về an toàn thực phẩm. Tuy nhiên, sự thay đổi trong mô hình chính quyền địa phương hai cấp và việc sáp nhập các đơn vị hành chính, ngoài những yếu tố tích vực cũng đã bộc lộ nhiều bất cập nhất định.
Ông Vũ Văn Hoạt, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản, Chăn nuôi và Thú y Hải Phòng (thứ 2 từ phải sang) đi kiểm tra tình hình phòng chống dịch bệnh tại một cơ sở chă nuôi vịt. Ảnh: Tiến Thành.
Liên quan đến vấn đề này, ông Vũ Văn Hoạt, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản, Chăn nuôi và Thú y Hải Phòng cũng bày tỏ lo ngại sâu sắc về tình trạng thiếu hụt nhân lực sau sáp nhập. Theo ông Hoạt, khó khăn trong công tác kiểm soát giết mổ, nhiệm vụ đòi hỏi sự túc trực liên tục và chuyên môn cao, thường xuyên phải thực hiện vào 3-4 giờ sáng.
Với mức thu phí kiểm soát giết mổ quá thấp, chỉ 7.000-8.000 đồng một con lợn và 200 đồng một con gà, việc tìm kiếm người làm công việc này rất khó khăn, và một cán bộ thú y xã phải quản lý nhiều cơ sở giết mổ trong một đêm “là điều không tưởng”.
“Đội ngũ thú y xã phải làm việc từ sáng sớm đến tối muộn, thậm chí làm thêm giờ, trong khi mức lương thấp không đủ trang trải cuộc sống, đặc biệt khi phải di chuyển xa do sáp nhập địa giới hành chính. Điều này ảnh hưởng lớn đến tâm huyết và sự gắn bó với nghề của họ”, ông Hoạt trăn trở.
Ở góc độ địa phương, ông Trần Sinh Thanh - Trạm trưởng trạm Thủy sản, Chăn nuôi và Thú y Kiến Thụy cũng thừa nhận sự thiếu hụt nhân lực và cung cấp thêm số liệu cụ thể về sự thiếu hụt nhân sự tại địa bàn. Theo đó, trạm Kiến Thụy hiện tại phụ trách 5 xã và 4 phường thuộc 1 huyện và 2 quận cũ trước đây là Đồ Sơn, Dương Kinh và Kiến Thụy.
Một cộng tác viên được thuê để tăng cường, hỗ trợ lực lượng thú y tiến hành phun hóa chất, tiêu độc khử trùng tại một khu chợ kinh doanh sản phẩm từ động vật. Ảnh: Đinh Mười.
Địa bàn rộng lớn, tuy nhiên lực lượng cán bộ của trạm chỉ ó 14 người, có trách nhiệm cáng đáng toàn bộ công việc cho 9 xã, phường, bao gồm cả kiểm dịch, kiểm soát giết mổ ban đêm và công tác thủy sản. Tại các xã, phường, trước đây mỗi xã nhỏ có 1 cán bộ thú y phụ trách, nhưng sau khi sáp nhập (3-4 xã thành 1 xã) thì xã mới chỉ có 1 người, nhiều nơi không còn thú y viên nào như phường Đồ Sơn, Nam Đồ Sơn.
“Sau khi có Nghị định 154 về cán bộ không chuyên trách, nhiều thú y viên đã làm đơn xin nghỉ, và hiện tại, các xã chỉ ký hợp đồng theo vụ việc với phòng kinh tế, không còn là vị trí chuyên trách. Điều này khiến công tác phòng chống dịch gặp rất nhiều khó khăn, đặc biệt là các chiến dịch tiêm phòng phải thực hiện vào sáng sớm hoặc chiều tối để tránh sốc nhiệt cho vật nuôi, kéo dài đến 10-11 giờ đêm. Anh em kêu giời suốt ngày suốt đêm vì công việc vất vả”, ông Trần Sinh Thanh chia sẻ thêm.
Được biết, sau khi vận hành chính quyền 2 cấp, UBND thành phố Hải Phòng đã ban hành văn bản về việc tăng cường công tác phòng, chống dịch bệnh động vật trên địa bàn. Theo đó, UBND TP Hải Phòng yêu cầu UBND các xã, phường chủ động rà soát, điều chỉnh kế hoạch phòng, chống dịch bệnh năm 2025, tiếp tục bố trí kinh phí và tiếp tục sắp xếp, bố trí nhân viên thú y cấp xã hoặc vào chức danh người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân nhằm đảm bảo có hệ thống thú y cơ sở thực hiện công tác tiêm vắc xin, giám sát và xử lý ổ dịch kịp thời.
Thực tế, mặc dù đã có văn bản chỉ đạo của TP Hải Phòng yêu cầu bố trí thú y tới cấp thôn, nhưng cơ bản hiện tại các xã phường đều chưa thể thực hiện được việc này. Nguyên nhân, một phần khó khăn trong việc tìm người, do người có chuyên môn thì không mặn mà, họ tìm công việc khác thu nhập cao hơn hoặc một phần do kinh phí hạn chế,…. Điều này khiến “lá chắn” thú y tại cơ sở ở nhiều nơi bị hổng, khiến nguy cơ dịch bệnh tăng cao, đe dọa trực tiếp đến ngành chăn nuôi, an toàn thực phẩm và sức khỏe cộng đồng.
