Chăn nuôi không tiếp xúc chính là mô hình 'an toàn sinh học' rút gọn

Dịch tả lợn Châu Phi (ASF) tiếp tục là mối đe dọa lớn đối với ngành chăn nuôi Việt Nam. Theo báo cáo từ Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), từ đầu năm 2025 đến nay, đã ghi nhận hàng trăm ổ dịch tại nhiều tỉnh thành, gây thiệt hại kinh tế đáng kể cho nông hộ nhỏ lẻ – đối tượng dễ bị tổn thương nhất.

Trước tình hình này, cả cơ quan nhà nước và doanh nghiệp đã tích cực tạo điều kiện tối đa để hỗ trợ bà con phòng chống dịch bệnh, tái đàn hiệu quả, hướng tới mô hình chăn nuôi bền vững.

Từ phía cơ quan quản lý nhà nước, Cục Chăn nuôi và Thú y đã đẩy mạnh các chương trình nâng cao nhận thức và kỹ năng cho nông dân. Ông Phạm Kim Đăng, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y nhấn mạnh rằng, an toàn sinh học là yếu tố then chốt để kiểm soát dịch bệnh và "chăn nuôi không tiếp xúc" chính là một điểm sáng rút gọn hiệu quả của an toàn sinh học.

Các nguyên tắc cơ bản như vệ sinh chuồng trại, kiểm soát tiếp xúc, và sử dụng vaccine đã được phổ biến rộng rãi qua hệ thống thú y cơ sở. Hàng loạt buổi tập huấn đã được tổ chức tại địa phương, hướng dẫn bà con áp dụng các biện pháp phù hợp với điều kiện thực tế. Tuy nhiên, sự thành bại phụ thuộc lớn vào việc tuân thủ nghiêm ngặt của nông hộ.

Cụ thể, Cục Chăn nuôi và Thú y đã đề nghị tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định 106/2024/NĐ-CP, quy định chính sách hỗ trợ nâng cao hiệu quả chăn nuôi, tập trung vào nông hộ nhỏ lẻ. Nghị định này, có hiệu lực từ 20/9/2024, bao gồm hỗ trợ về giống vật nuôi, môi trường chăn nuôi, và sản xuất thức ăn từ nguyên liệu trong nước, nhằm giúp bà con giảm chi phí và tăng năng suất.

Gần đây hơn, Nghị định 116/2025/NĐ-CP về chính sách hỗ trợ khắc phục dịch bệnh động vật đã được ban hành và có hiệu lực từ 25/7/2025. Văn bản này quy định mức bồi thường cụ thể khi xảy ra dịch bệnh, chẳng hạn 40.000 đồng/kg hơi đối với lợn, giúp nông hộ giảm thiểu thiệt hại kinh tế và yên tâm tái đàn.

Những chính sách này không chỉ là "lá chắn" bảo vệ sinh kế của bà con mà còn khuyến khích áp dụng các mô hình chăn nuôi hiện đại, hướng tới sự bền vững lâu dài. Theo đánh giá từ các chuyên gia, việc hỗ trợ trước dịch bệnh sẽ hiệu quả hơn so với bồi thường sau, giúp tiết kiệm nguồn lực nhà nước và giảm gánh nặng cho nông dân.

Bên cạnh nhà nước, các doanh nghiệp như Công ty Cổ phần Kinh doanh Thuốc thú y Amavet cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ nông hộ. Với cương vị là đơn vị xây dựng và áp dụng thành công mô hình chăn nuôi không tiếp xúc, ông Nguyễn Văn Bách, Giám đốc Công ty Cổ phần Kinh doanh Thuốc thú y Amavet, nhấn mạnh rằng, mô hình này là giải pháp hiệu quả, chi phí thấp để phòng chống ASF.

Theo ông Nguyễn Văn Bách, với một nông hộ nuôi 100 con lợn, chi phí đầu tư ban đầu chỉ khoảng 3 triệu đồng, bao gồm lưới bao vây, vôi bột, xi măng để tạo hệ thống kênh mương kín, và bình phun sát trùng. Mô hình này biến khu chăn nuôi thành "ốc đảo" cách ly, hạn chế tối đa tiếp xúc giữa con người và vật nuôi, từ cho ăn, rửa chuồng đến tiêm vaccine.

Amavet đã triển khai xây dựng mô hình mẫu tại các đại lý ở Hà Tĩnh, Tuyên Quang và sắp tới là Bắc Ninh, sau đó tổ chức hội nghị chuyển giao công nghệ cho nông hộ địa phương. Công ty còn phối hợp với cơ quan chức năng để tuyên truyền, đẩy mạnh truyền thông về lợi ích của mô hình này.

Để tăng cường hiệu quả, ông Bách đề xuất thành lập các hội chăn nuôi tại xã, nơi nông dân có thể chia sẻ kinh nghiệm, nhận hỗ trợ kỹ thuật từ cơ quan chuyên môn và doanh nghiệp. Đồng thời, chính quyền địa phương nên hỗ trợ cơ sở vật chất trước để bà con áp dụng an toàn sinh học, thay vì chỉ bồi thường sau dịch. Kết hợp với chế tài nghiêm ngặt, như không hỗ trợ nếu không tuân thủ, sẽ khuyến khích nông hộ trách nhiệm hơn.

Tổng thể, sự đồng hành từ nhà nước đến doanh nghiệp đang tạo động lực mạnh mẽ cho nông hộ chăn nuôi lợn. Bằng cách nâng cao nhận thức, cung cấp hỗ trợ tài chính và kỹ thuật, Việt Nam hướng tới ngành chăn nuôi bền vững, đảm bảo an ninh lương thực và cải thiện đời sống nông dân. Để đạt được hiệu quả tối đa, bà con cần chủ động tuân thủ để biến thách thức thành cơ hội phát triển.