Chủ động giữ ấm, đảm bảo nguồn thức ăn
Những ngày này, thời tiết tại xã biên giới Mường Lạn liên tục có gió lạnh thổi mạnh kèm theo mưa phùn, nền nhiệt rạng sáng và ban đêm xuống dưới 10°C. Sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ làm tăng nguy cơ gia súc bị đói rét, giảm sức đề kháng, dễ phát sinh bệnh. Nhận định rõ tình hình, cấp ủy, chính quyền địa phương cùng người dân đã tích cực triển khai các biện pháp “phòng vệ” sớm.
Người dân Mường Lạn gia cố chuồng nuôi, quây bạt chắn gió để giữa ấm cho đàn gia súc trước giá rét. Ảnh: Nguyễn Nga.
Gia đình ông Giàng A Pó ở bản Pu Hao là một trong những hộ nuôi trâu lâu năm và có kinh nghiệm chống rét hiệu quả. Năm nay, gia đình ông nuôi 5 con trâu, được coi như cơ nghiệp chính. Khi có thông tin về thời tiết chuyển mùa và giá rét xuất hiện, ông Pó đã chủ động che kín chuồng trại bằng bạt dày, đảm bảo kín gió nhưng vẫn thoáng khí vào ban ngày. Những lúc có nắng, ông kéo bạt lên, tranh thủ dọn vệ sinh, giữ nền chuồng luôn sạch sẽ, hạn chế ẩm thấp.
Song song với việc giữ ấm, ông Pó còn băm nhỏ cỏ voi để ủ chua theo quy trình, tích trữ rơm rạ ngay cạnh chuồng để dùng trong những ngày mưa rét kéo dài. Buổi tối lạnh, ông cho trâu uống nước ấm, bổ sung thêm cám ngô để giúp vật nuôi giữ sức, tăng khả năng chống chịu với thời tiết.
Cách làm của ông Pó cũng là biện pháp chung mà nhiều hộ dân tại Mường Lạn đang áp dụng. Đàn gia súc không chỉ bảo đảm sức cày kéo tại các ruộng nương vùng núi cao mà còn là tài sản lớn của mỗi gia đình, nên bà con luôn chủ động bảo vệ đàn vật nuôi, nhất là vào mùa đông.
Tại bản Nà Khi, nơi có hơn 850 con trâu, bò và gần 300 con dê, Ban quản lý bản thường xuyên thông báo trên loa truyền thanh, yêu cầu người dân đưa gia súc từ nương về chuồng tránh rét, tuyệt đối không chăn thả khi nhiệt độ giảm sâu. Các hộ được hướng dẫn bổ sung thức ăn tinh, tiêm phòng đầy đủ, kiểm tra sức khỏe vật nuôi để tăng sức đề kháng.
Bà con xã Mường Lạn cắt cỏ voi làm nguồn thức ăn dự trữ, bảo đảm dinh dưỡng cho trâu bò trong mùa đông. Ảnh: Nguyễn Nga.
Hiện nay, xã Mường Lạn có hơn 6.600 con trâu, bò,; hơn 1.200 con dê, gần 4.000 con lợn và hơn 42.500 gia cầm. Đây là nguồn lực kinh tế quan trọng, vì vậy xã đặc biệt coi trọng việc duy trì đàn vật nuôi trong mùa đông.
UBND xã Mường Lan chỉ đạo cán bộ phòng kinh tế và các trưởng bản tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn người dân tu sửa chuồng trại, che chắn kín gió, quét dọn, vệ sinh chuồng nuôi; thu gom phân, chất thải ủ làm phân bón. Tập trung thu gom cỏ trồng, rơm khô, thân lá ngô để tích trữ làm thức ăn cho gia súc. Người dân được khuyến cáo không thả rông gia súc trong những ngày mưa rét kéo dài và thường xuyên giữ nền chuồng sạch sẽ, khô ráo.
Ông Lò Văn Quan, Phó Chủ tịch UBND xã Mường Lạn, cho biết: Dự báo những ngày tới, thời tiết có xu hướng rét buốt hơn do không khí lạnh tăng cường, nhất là về đêm và rạng sáng. Để chủ động phòng chống đói rét cho gia súc, gia cầm, UBND xã đã thành lập các tổ công tác xuống từng bản để tuyên truyền, hướng dẫn, hỗ trợ nhân dân che chắn chuồng trại, sưởi ấm, bổ sung thức ăn tinh, nước ấm và chăm sóc gia súc non, già yếu để tránh cước chân, cóng chân.
Đồng thời, tăng cường theo dõi, phát hiện sớm các bệnh về đường tiêu hóa, tụ huyết trùng, lở mồm long móng để có biện pháp xử lý kịp thời; duy trì phun hóa chất sát trùng chuồng trại và khu vực quanh chuồng nuôi; cập nhật cảnh báo thời tiết, thông tin kịp thời để người dân chủ động phòng chống rét cho đàn vật nuôi.
Đặc biệt, để giảm phụ thuộc vào nguồn cỏ tự nhiên mùa đông, xã đã vận động bà con chuyển đổi diện tích trồng ngô kém hiệu quả sang trồng cỏ nuôi nhốt trâu bò. Toàn xã hiện có trên 65 ha cỏ voi, cung cấp lượng thức ăn dồi dào cho đàn gia súc trong những tháng khan hiếm cỏ xanh.
Hiện, người dân ở vùng cao xã Mường Lạn, Sơn La đã chủ động ủ chua thức ăn theo quy trình, dự trữ số lượng lớn đảm bảo sử dụng dài ngày. Nhờ chuẩn bị đầy đủ từ chuồng trại đến nguồn thức ăn, đàn gia súc trên địa bàn xã duy trì ổn định, sức khỏe tốt trước diễn biến thời tiết khắc nghiệt.
Giám sát, phòng bệnh từ xa
Hiện, Sơn La đã bước vào mùa đông, song thời tiết thay đổi thất thường, ngày nắng hanh, đêm trở lạnh. Độ ẩm cao, nhiệt độ chênh lệch lớn giữa ngày và đêm tạo điều kiện cho nhiều bệnh nguy hiểm như tụ huyết trùng, lở mồm long móng, viêm da nổi cục, dịch tả lợn Châu Phi, cúm gia cầm,… phát sinh và lây lan nếu không được kiểm soát chặt chẽ.
Ông Nguyễn Ngọc Toàn, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản tỉnh, cho biết: Trong thời điểm giao mùa, Chi cục đã phối hợp với Trung tâm Kỹ thuật Nông nghiệp chỉ đạo các Trạm Kỹ thuật Nông nghiệp khu vực tăng cường tiêm phòng, giám sát dịch bệnh và kiểm soát vận chuyển, giết mổ, buôn bán động vật.
Nhờ chủ động các giải pháp giữ ấm, dự trữ thức ăn và phòng bệnh, đàn vật nuôi của bà con vùng cao Sơn La được bảo vệ an toàn trước thời tiết mùa đông cực đoan. Ảnh: Đức Bình.
Bên cạnh đó, các hộ chăn nuôi được hướng dẫn tăng cường vệ sinh, khử trùng chuồng trại, che chắn kín gió, bổ sung vitamin, khoáng chất và dinh dưỡng để nâng cao sức khỏe vật nuôi. Người dân cũng được khuyến cáo theo dõi sát sức khỏe gia súc, gia cầm, thông báo ngay cho cán bộ thú y khi phát hiện dấu hiệu bất thường như bỏ ăn, đi lại khó khăn, thân nhiệt cao hoặc tổn thương da.
Công tác tuyên truyền kỹ thuật và an toàn sinh học được đẩy mạnh thông qua sự phối hợp giữa ngành thú y và hệ thống khuyến nông, với nhiều buổi tập huấn tổ chức tại xã, bản. Cán bộ kỹ thuật trực tiếp hướng dẫn bà con thực hành quy trình ủ thức ăn, giữ ấm chuồng trại, nhận biết và xử lý sớm các bệnh thường gặp, đồng thời cung cấp tài liệu, bản tin hướng dẫn phòng bệnh để người dân nắm vững quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng đàn vật nuôi.
Các Trạm Kỹ thuật Nông nghiệp tăng cường kiểm tra, giám sát định kỳ tỷ lệ tiêm phòng, theo dõi sức khỏe vật nuôi và hướng dẫn xử lý kịp thời khi có dịch bệnh xảy ra. Nhờ duy trì tỷ lệ tiêm phòng bao phủ rộng, đồng bộ, nhiều năm gần đây, Sơn La kiểm soát tốt các ổ dịch nguy hiểm, hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại cho người chăn nuôi.
Thời gian tới, ngành Nông nghiệp và Môi trường Sơn La tiếp tục khuyến cáo người dân duy trì tiêm phòng vaccine định kỳ, tăng cường vệ sinh chuồng trại, đảm bảo an toàn sinh học; chủ động cập nhật diễn biến thời tiết và thông tin cảnh báo dịch bệnh. Việc phát hiện sớm, báo ngay cho lực lượng thú y khi vật nuôi có biểu hiện bất thường là yếu tố then chốt để bảo vệ sản xuất, giảm thiểu rủi ro, phát triển chăn nuôi an toàn, bền vững cho người dân vùng cao.
