Rời khỏi môi trường công sở, rất cần thay đổi tư duy để có công việc phù hợp hơn. Ảnh: TL.
Sự thay đổi công việc là một chọn lựa tất yếu, khi nhiều người lao động trực tiếp bị ảnh hưởng bởi quá trình sáp nhập các đơn vị hành chính. Mới đây, UBND TP.HCM đã có dự thảo nghị quyết quy định về chế độ hỗ trợ vay vốn tạo việc làm đối với cán bộ, công chức, viên chức, người hoạt động không chuyên trách, người lao động... thôi việc sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Dự kiến, đối tượng chấp nhận sự thay đổi công việc có thể được vay ưu đãi số tiền cao nhất lên đến 300 triệu đồng.
Không thể phủ nhận, sự chuyển đổi công việc là một quyết định quan trọng, vừa tiềm ẩn rủi ro, vừa mở ra những cơ hội mới. Câu hỏi đặt ra là: với một số vốn nhỏ, người ở tuổi ngoài 30 đã quen môi trường công sở nên chọn hướng đi nào để vừa an toàn, vừa bền vững cho tương lai?
Trước hết, cần nhận diện những khó khăn mà người ngoài tuổi 30 gặp phải khi đối mặt sự thay đổi công việc. Họ không còn nhiều thời gian để thử nghiệm như tuổi đôi mươi, bởi sau lưng thường là áp lực gia đình, con cái, trách nhiệm tài chính. Thất bại trong chuyển hướng nghề nghiệp đồng nghĩa với việc không chỉ bản thân bị ảnh hưởng, mà còn tác động đến những người thân.
Ngoài ra, khả năng thích ứng của người ngoài 30 có thể không linh hoạt bằng lớp trẻ, nhất là trong các lĩnh vực công nghệ mới. Song, ngược lại, họ lại có ưu thế lớn về kinh nghiệm thực tế, khả năng kiểm soát cảm xúc, và kỹ năng giao tiếp xã hội – những thứ mà người trẻ còn thiếu.
Với khoản vay ưu đãi, những người đã quen môi trường công sở có thể bước vào sự thay đổi công việc như thế nào? Buôn bán nhỏ, kinh doanh hộ gia đình là lựa chọn khá phổ biến. Với vốn vài chục triệu đồng, có thể bắt đầu bằng việc mở một quán cà phê nhỏ, quán ăn vặt, cửa hàng tạp hóa, hoặc bán hàng online. Thời đại thương mại điện tử phát triển giúp việc kinh doanh trở nên dễ dàng hơn, không nhất thiết phải thuê mặt bằng lớn. Người ngoài tuổi 30, nếu có lợi thế về các mối quan hệ xã hội và sự kiên nhẫn, hoàn toàn có thể tạo dựng một nguồn thu ổn định.
Tuy nhiên, buôn bán nhỏ cũng tiềm ẩn rủi ro về cạnh tranh, biến động giá cả, chi phí sinh hoạt tăng cao. Nếu không có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, rất dễ rơi vào cảnh “lỗ vốn”. Do đó, trước khi khởi sự, cần khảo sát thị trường, chọn mặt hàng phù hợp nhu cầu địa phương, và xây dựng kế hoạch quản lý tài chính chặt chẽ.
Ở nông thôn hoặc vùng ven đô, chăn nuôi gà, vịt, thỏ, dê, hoặc trồng rau sạch, cây ăn trái… là những lựa chọn khả dĩ. Với số vốn nhỏ, có thể bắt đầu ở quy mô gia đình, sau đó mở rộng dần nếu thành công. Nhu cầu thực phẩm sạch hiện nay khá cao, đặc biệt ở thành phố, nên nếu biết cách tổ chức, liên kết tiêu thụ sản phẩm, đây là hướng đi tiềm năng.
Điểm mạnh của chăn nuôi là vốn ban đầu không quá lớn, dễ tận dụng đất đai sẵn có. Nhưng điểm yếu là dễ bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, thời tiết, và biến động thị trường. Người ngoài tuổi 30 muốn đi theo con đường này cần trang bị kiến thức cơ bản về nông nghiệp, thú y, và nên bắt đầu bằng quy mô nhỏ để học hỏi kinh nghiệm trước khi đầu tư nhiều hơn.
Nếu vốn liếng tài chính không lớn, nhưng có thời gian và quyết tâm, học một nghề mới là con đường khá thú vị. Các nghề như sửa xe, điện lạnh, điện dân dụng, làm tóc, làm bánh, chăm sóc sắc đẹp, lập trình, thiết kế đồ họa, marketing online… đều có thể học trong vài tháng đến một năm.
Điểm lợi của việc học nghề là sau khi thành thạo, bản thân sẽ có một kỹ năng cứng, dễ dàng tự tạo việc làm hoặc xin việc với mức thu nhập ổn định. Người ngoài 30 vốn đã có sự kiên trì và mục tiêu rõ ràng, nên thường học nghề nghiêm túc và gắn bó lâu dài hơn lớp trẻ. Thực tế, nhiều người ngoài 30 đã thành công khi bỏ công việc văn phòng không ổn định để chuyển sang làm thợ sửa chữa, kỹ thuật viên, hoặc chủ tiệm dịch vụ nhỏ.
Hiện nay công nghệ số mở ra nhiều cơ hội mới cho sự thay đổi công việc. Chỉ cần một chiếc máy tính và kỹ năng cơ bản, người ngoài tuổi 30 có thể kiếm thu nhập từ viết nội dung, dịch thuật, thiết kế, lập trình web, hay kinh doanh online qua mạng xã hội.
Đây là lựa chọn ít cần vốn nhưng đòi hỏi sự siêng năng, tự kỷ luật và chịu khó học hỏi. Điểm mạnh là linh hoạt về thời gian, có thể vừa làm vừa chăm sóc gia đình. Tuy nhiên, thu nhập trong giai đoạn đầu thường không ổn định, cần kiên nhẫn để xây dựng thương hiệu cá nhân.
Với những người đã quen môi trường công sở, sự thay đổi công việc quan trọng nhất là phải thay đổi tư duy. Trước hết cần học cách quản lý tài chính cá nhân, đầu tư hợp lý, và rèn luyện khả năng học hỏi suốt đời. Xã hội hiện đại thay đổi nhanh chóng, công việc hôm nay có thể biến mất ngày mai, nên nếu không chịu khó cập nhật kỹ năng, rất dễ tụt hậu.
Dù chọn hướng nào, điều quan trọng là mỗi người phải hiểu rõ bản thân muốn gì, có gì trong tay, và dám kiên trì theo đuổi. Số vốn nhỏ có thể là trở ngại, nhưng cũng là động lực để người ta cân nhắc kỹ, quản lý rủi ro, và phát huy trí sáng tạo.
Thực tế đã chứng minh rằng không ít người bắt đầu từ quán nước ven đường, từ vài con gà trong chuồng, hay từ một chiếc máy tính cũ, nhưng nhờ sự nỗ lực và bền bỉ, họ đã xây dựng được sự nghiệp vững chắc.
