Ngâm chân nước nóng là một trong những phương pháp chăm sóc sức khỏe dân gian đơn giản nhưng mang lại nhiều giá trị, đặc biệt hữu ích đối với những người mắc chứng cao huyết áp. Trong y học cổ truyền, bàn chân được coi là “trái tim thứ hai” của cơ thể, nơi tập trung nhiều huyệt đạo quan trọng liên quan đến tim mạch, gan, thận và các cơ quan nội tạng khác. Chính vì vậy, việc ngâm chân bằng nước nóng không chỉ giúp thư giãn mà còn góp phần hỗ trợ cân bằng huyết áp, cải thiện tuần hoàn máu và nâng cao chất lượng giấc ngủ.
Ngâm chân nước nóng mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Đối với người bị cao huyết áp, ngâm chân nước nóng mang lại hiệu quả ở chỗ nó làm giãn nở các mạch máu ngoại biên, từ đó giúp giảm bớt áp lực lưu thông máu lên tim và thành mạch. Khi bàn chân tiếp xúc với nước ấm, nhiệt độ lan tỏa dần lên cơ thể, giúp các mạch máu nhỏ dưới da mở rộng, thúc đẩy máu lưu thông tốt hơn. Quá trình này gián tiếp làm hạ huyết áp tạm thời, giảm tình trạng căng cứng thành mạch.
Ngâm chân đều đặn vào buổi tối, đặc biệt trước khi đi ngủ, còn giúp hệ thần kinh giao cảm được điều hòa, hạn chế hiện tượng huyết áp tăng đột ngột về đêm - một nguyên nhân tiềm ẩn dẫn đến tai biến mạch máu não ở nhiều người cao tuổi.
Cách ngâm chân để hỗ trợ cân bằng huyết áp không quá phức tạp. Người bệnh nên chuẩn bị một chậu nước ấm khoảng từ 38-42°C, mực nước cao hơn mắt cá chân từ 10-15 cm để đảm bảo bao phủ hết vùng bàn chân. Thời gian ngâm lý tưởng từ 15–20 phút, không nên ngâm quá lâu vì có thể gây mệt mỏi, toát mồ hôi và làm tim đập nhanh.
Trong lúc ngâm, có thể nhẹ nhàng xoa bóp bàn chân và các ngón chân để tăng hiệu quả thư giãn, kích thích huyệt đạo. Sau khi ngâm xong, nên lau khô chân và mang tất mỏng giữ ấm, tránh để cơ thể bị nhiễm lạnh. Việc duy trì thói quen ngâm chân mỗi ngày, nhất là vào buổi tối trước khi ngủ, sẽ mang lại kết quả tích cực cho việc kiểm soát huyết áp, song song với chế độ ăn uống, tập luyện và thuốc men theo chỉ định của bác sĩ.
Ngoài tác dụng hỗ trợ điều hòa huyết áp, ngâm chân nước nóng mỗi ngày còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe khác. Trước hết là tác dụng giảm căng thẳng và cải thiện giấc ngủ. Nhiều người thường xuyên bị mất ngủ, khó ngủ hoặc ngủ không sâu do thần kinh căng thẳng.
Khi ngâm chân nước nóng, cơ thể được thư giãn, não bộ tiết ra nhiều serotonin hơn, giúp tinh thần dễ chịu và dễ đi vào giấc ngủ. Đặc biệt, thói quen này rất thích hợp với những người lớn tuổi, những người làm việc trí óc căng thẳng hoặc nhân viên văn phòng phải ngồi nhiều giờ liền.
Một giá trị khác đáng chú ý của việc ngâm chân nước nóng là tăng cường lưu thông máu toàn thân. Do bàn chân nằm ở vị trí xa tim nhất, máu lưu thông xuống chân thường yếu hơn, dễ gây ra tình trạng tê bì, lạnh bàn chân hoặc suy giãn tĩnh mạch.
Ngâm nước nóng giúp các mạch máu ở chân giãn ra, kích thích máu chảy thuận lợi hơn, từ đó giảm cảm giác nặng nề, tê buốt và ngăn ngừa các biến chứng về tuần hoàn. Đây cũng là lý do tại sao nhiều người sau khi ngâm chân cảm thấy toàn thân ấm áp, nhẹ nhõm, các cơ bắp được thả lỏng và tinh thần sảng khoái.
Không dừng lại ở đó, ngâm chân nước nóng còn góp phần hỗ trợ giải độc và tăng cường chức năng của gan thận. Theo quan niệm Đông y, lòng bàn chân có huyệt Dũng Tuyền – huyệt đạo quan trọng trong kinh Thận. Khi được ngâm nước nóng và xoa bóp thường xuyên, huyệt này được kích thích, thúc đẩy khí huyết lưu thông, hỗ trợ đào thải độc tố ra ngoài qua tuyến mồ hôi. Người thường xuyên duy trì thói quen ngâm chân sẽ cảm thấy cơ thể khỏe khoắn hơn, ít bị cảm cúm hay mệt mỏi do thời tiết.
Đối với phụ nữ, ngâm chân nước nóng hàng ngày còn có tác dụng làm đẹp da, giảm tình trạng khô nứt gót chân và hỗ trợ điều hòa kinh nguyệt. Sự lưu thông máu tốt hơn giúp nuôi dưỡng da dẻ hồng hào, ngăn ngừa tình trạng lão hóa sớm. Nhiều phụ nữ sau một ngày dài đứng hoặc đi giày cao gót, khi ngâm chân sẽ cảm nhận rõ rệt sự thoải mái, đôi chân bớt đau nhức, giảm sưng tấy và mạch máu được thư giãn.
Với những người thường xuyên vận động thể thao hoặc lao động nặng, việc ngâm chân cũng giúp giảm đau cơ và phục hồi sức lực nhanh chóng. Nước nóng làm mềm các cơ, giải tỏa tình trạng co cứng, thúc đẩy quá trình đào thải axit lactic tích tụ trong cơ bắp sau vận động. Đây là một phương pháp tự nhiên, an toàn và tiết kiệm, phù hợp với mọi lứa tuổi.
Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng không phải ai cũng nên ngâm chân nước nóng. Những người có vết thương hở, loét bàn chân, mắc bệnh tiểu đường với biến chứng thần kinh ngoại biên hoặc tuần hoàn kém nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi áp dụng. Ngoài ra, cần tránh ngâm nước quá nóng trên 45°C, vì có thể gây bỏng da, làm tăng nhịp tim và gây nguy hiểm cho người già hoặc người có bệnh lý tim mạch.
Một tác dụng bất ngờ của ngâm chân nước nóng trước khi đi ngủ là có thể phòng bệnh. Do trong quá trình ngâm chân sẽ cảm thấy thư giãn tối đa và cơ thể đưa về trạng thái cân bằng từ đó duy trì sức khỏe ổn định. Nước nóng giúp tăng lưu lượng máu xuống vùng bàn chân, giải độc cho những vùng cơ thể cần chữa lành. Hơn nữa, việc ngâm chân bằng nước nóng giúp tăng cường khả năng miễn dịch, tiêu viêm và kháng khuẩn.
