Rừng gỗ lớn bị bệnh chết héo

Từ năm 2021, thực hiện chủ trương phát triển rừng gỗ lớn của UBND tỉnh Bình Định cũ (nay là Gia Lai), sau khi khai thác rừng rồng sản xuất, Công ty TNHH Lâm nghiệp Sông Kôn (xã Vĩnh Thạnh, Gia Lai) đã trồng lại rừng gỗ lớn theo chủ trương của tỉnh trên địa bàn các xã Đăk Mang, Bok Tới (huyện Hoài Ân cũ), nay là các xã Ân Tường và Kim Sơn (Gia Lai) với diện tích 485,10 ha.

Trong đó, rừng trồng năm 2021 là 107,7 ha, rừng trồng năm 2022 là 35,5 ha, rừng trồng năm 2023 là 169 ha và rừng trồng năm 2024 là 172,9 ha. Công ty đã chọn những dòng keo lai BV16, BV33, BV75, AH1, AH7 là những giống cho năng suất cao để trồng rừng gỗ lớn.

Những năm gần đây, bệnh chết héo xuất hiện đã gây hại hàng chục ha rừng trồng tại xã Ân Tường và xã Kim Sơn (Gia Lai) của Công ty. Theo ông Hồ Văn Hể, Giám đốc Công ty, rừng trồng mới năm thứ 2 đã xuất hiện bệnh chết héo. Ban đầu, cây bị bệnh xuất hiện rải rác dọc theo các khe suối và dọc các tuyến đường lâm sinh, sau đó cây chết từng đám nhỏ sau lan rộng thành vùng.

“Bệnh chết héo có biểu hiện trên cây có nhiều nơi bị chảy nhựa, nổi bọt đen ở phần gốc cây, trên thân cây có dấu vết chích của côn trùng và xuất hiện nấm bệnh; lá ngã màu vàng khô dần bắt đầu từ trên ngọn, sau đó lan dần xuống dưới gốc, dẫn đến toàn bộ lá khô héo, cây bị chết đứng”, ông Hồ Văn Hể cho biết.

Cũng theo ông Hể, rừng trồng từ năm thứ 3 đến năm thứ 5 xuất hiện bệnh nhiều nhất; chủ yếu ở những vùng trũng thấp, sình lầy, có độ ẩm cao, rừng nằm dọc tuyến đường lâm sinh trong lô và những vùng trước đây đã bị nhiễm bệnh. Sau khi kiểm tra, đo đếm cụ thể, Công ty đã phát hiện rừng trồng những năm 2021, 2022 và 2023 bị chết héo 23,7 ha; trong đó, rừng trồng năm 2021 chết nhiều nhất tại khoảnh 4, tiểu khu 92 (xã Ân Tường) với diện tích 6,5 ha; tại khoảnh 1,2,3 tiểu khu 102 (xã Ân Tường) 17,2 ha. Qua kiểm tra, Công ty TNHH Lâm nghiệp Sông Kôn xác định bệnh chết héo xuất hiện chủ yếu trên cây keo lai các dòng BV16, BV33, BV75, AH1, AH7, riêng keo lá tràm chưa bị nhiễm bệnh.

Hiện Công ty đang xử lý bằng cách phát dọn thực bì toàn bộ diện tích rừng bị nhiễm bệnh chết héo, chặt hạ những cây đã chết gom hết lại chất đống giữa khoảnh rừng bị bệnh, rải vôi bột lên trên; cả những cây sống nằm tiếp giáp vùng rừng bị bệnh cũng được rải vôi bột để phòng trừ, hạn chế bệnh lây lan. “Đối với cây mới nhuốm bệnh, Công ty xử lý theo hướng dẫn của Chi cục Trồng trọt và BVTV theo khuyến cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường là dùng thuốc trừ nấm Ridomin Gol cùng chất bám dính quét thân cây hoặc phun theo hướng dẫn trên bao bì. Tuy nhiên, bệnh vẫn không thuyên giảm, cây rừng vẫn tiếp tục bị chết héo rải rác”, ông Hể cho biết thêm.

Cũng theo ông Hể, đối với rừng trồng ở chu kỳ trước nhưng không thành rừng do cây bị bệnh chết héo nhiều, tập trung ở những vùng trũng thấp, sình lầy, Công ty không đưa vào diện tích thiết kế trồng rừng ở chu kỳ tiếp theo.

Trước thực trạng rừng gỗ lớn bị chết do bệnh chết héo, vừa qua Công ty đã phối hợp với dự án SFM mời chuyên gia lâm nghiệp GS.TS Phạm Quang Thu đi kiểm tra hiện trường rừng gỗ lớn bị chết tại 2 xã Ân Tường và Kim Sơn để tư vấn giải pháp phòng trừ. Tuy nhiên, hiện nay rừng trồng gỗ lớn của Công ty vẫn tiếp tục chết do bệnh chết héo, chưa có dấu hiệu thuyên giảm.

Cán bộ kỹ thuật của dự án SFM khuyến cáo các đơn vị trồng rừng cần hạn chế trồng keo ở nơi có lượng mưa bình quân trên 3.000mm/năm và không trồng keo ở những nơi có tầng đất mỏng. Từ chu kỳ thứ 3 trở đi nếu tiếp tục trồng keo phải thay đổi giống keo so với chu kỳ trước.

Đối với trường hợp cây rừng chết héo do thiếu vi lượng Boron, không phải do nấm Ceratocystis manginecans, dẫn tới hiện tượng các lô rừng trồng có dấu hiệu giảm năng suất so với chu kỳ trước, cây sinh trưởng kém, lá cây có dấu hiệu vàng, ngọn cây bị chết khô do thiếu vi lượng Boron thì cần bón bổ sung phân vi lượng Boron với liều lượng 1g/hố.

Các chủ rừng cần tổ chức điều tra, giám sát bệnh định kỳ những diện tích rừng trồng để kịp thời nắm bắt tình hình bệnh xuất hiện. Căn cứ vào tỷ lệ bị bệnh mà quyết định biện pháp phòng chống bệnh cho phù hợp.

Công ty TNHH Lâm nghiệp Sông Kôn đề nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường Gia Lai chỉ đạo các cơ quan chuyên môn về lâm nghiệp và bảo vệ thực vật tỉnh tiếp tục hướng dẫn, tư vấn giúp Công ty phương cách phòng trừ nhằm giảm thiếu thiệt hại. Đồng thời, đề nghị các cơ quan chức năng kiểm tra hiện trường rừng trồng bị bệnh chết, để Công ty có cơ sở làm thủ tục thanh lý rừng trồng theo quy định.