Rừng Bảy Núi được phủ xanh nhờ chính sách giao khoán

Rừng hồi sinh, đời sống đổi thay

Đứng từ sườn Núi Cấm nhìn xuống, những triền rừng xanh thẫm nối tiếp nhau trải dài, khác xa hình ảnh đồi trọc, sỏi đá của hơn 30 năm trước. Sự hồi sinh này là do công của lực lượng kiểm lâm và người dân đầu tư, bảo vệ rừng phát triển rừng hiệu quả. Bên cạnh đó còn trú trọng việc thực hiện nghiêm các quy định pháp luật về quản lý, bảo vệ và phát triển rừng tại vùng Bảy Núi (An Giang).

Một trong những tấm gương tiêu biểu là anh Phan Văn Hải, xã Núi Cấm, tỉnh An Giang được nhận giao khoán rừng nơi đây. Từ năm 1992, khi An Giang triển khai giao khoán đất rừng, anh Hải là một trong những hộ đầu tiên nhận khoán. Ban đầu chỉ 5 ha, đến nay diện tích anh quản lý và trồng đã gần 30 ha.

Anh Hải chia sẻ: những ngày đầu trồng rừng cực lắm, vừa lo cây sống, vừa chống cháy rừng. Nhưng nhờ được tập huấn kỹ thuật và hỗ trợ vốn, gia đình anh có thêm nguồn thu từ nuôi bò, trồng rẫy dưới tán rừng. Giờ thì rừng xanh tốt, đời sống cũng sung túc hơn trước đây khá nhiều.

Hiện nay, rừng của gia đình anh Hải có gần 80.000 cây tràm bông vàng, keo tai tượng cùng hàng chục nghìn cây sao, dầu, giáng hương. Tán rừng không chỉ che phủ đất trống, mà còn giữ nước, tạo môi trường trong lành và nguồn thu nhập ổn định.

Ông Thái Văn Nhân, Giám đốc Ban Quản lý rừng phòng hộ và đặc dụng tỉnh An Giang khẳng định: Thực hiện các quy định pháp luật về bảo vệ và phát triển rừng đã tạo chuyển biến mạnh mẽ. Nếu như những năm 90, rừng An Giang liên tục bị cháy, đất đai bạc màu, thì nay đã hình thành những cánh rừng phòng hộ vững chắc, góp phần bảo vệ môi trường sinh thái và ổn định sinh kế cho người dân.

Hiện toàn tỉnh An Giang có gần 20.000 ha rừng đồi núi, tập trung ở Tri Tôn và Tịnh Biên (2 huyện cũ trước đây). Đây không chỉ là “tấm lá chắn” bảo vệ quốc phòng an ninh khu vực biên giới, mà còn là nơi sinh sống của hơn 35.000 hộ dân, trong đó gần một nửa là đồng bào dân tộc Khmer. Rừng xanh trở thành nền tảng để phát triển kinh tế – xã hội, đồng thời mở ra tiềm năng du lịch sinh thái thu hút hàng trăm nghìn lượt khách mỗi năm.

Không chỉ mang lại sinh kế, chính sách giao khoán rừng ở Bảy Núi còn góp phần nâng cao ý thức cộng đồng, đặc biệt trong đồng bào dân tộc Khmer. Nhiều hộ dân trước đây từng dựa vào khai thác rừng để mưu sinh, nay đã chuyển sang phát triển chăn nuôi, trồng màu hoặc tham gia dịch vụ du lịch sinh thái dưới tán rừng. Họ không chỉ xem rừng là “cần câu cơm” mà còn là tài sản chung cần gìn giữ cho thế hệ mai sau.

Ông Chau Sóc Khươl, hộ nhận khoán rừng ở xã Ô Lâm, tỉnh An Giang chia sẻ: “Nếu rừng còn thì dân mình còn đất sống. Có rừng mới có nước, có cái để con cháu mình làm ăn”.

Cùng với người dân, lực lượng kiểm lâm và chính quyền địa phương cũng thường xuyên phối hợp chặt chẽ trong công tác bảo vệ, tuần tra. Nhiều mô hình “tổ tự quản bảo vệ rừng” được thành lập, huy động cộng đồng cùng tham gia giám sát, phòng chống cháy nổ, từ đó giảm thiểu đáng kể tình trạng xâm hại tài nguyên rừng. Ngoài ra, các trường học ở vùng Bảy Núi cũng đưa nội dung giáo dục bảo vệ môi trường, bảo vệ rừng vào chương trình ngoại khóa, gieo mầm ý thức cho thế hệ trẻ.

Trong định hướng tới, An Giang sẽ kết hợp chặt chẽ giữa phát triển rừng với du lịch sinh thái và dịch vụ văn hóa, tâm linh. Các điểm như rừng tràm Trà Sư, núi Cấm, hồ Tà Pạ… sẽ được đầu tư theo hướng thân thiện môi trường, khai thác giá trị cảnh quan gắn với trải nghiệm văn hóa Khmer, tạo ra sản phẩm du lịch đặc thù. Đây chính là bước đi bền vững để rừng Bảy Núi vừa được bảo tồn, vừa trở thành động lực phát triển kinh tế, xã hội của vùng biên giới Tây Nam.

Quản lý rừng bằng pháp luật và công nghệ

Theo Ban Quản lý rừng phòng hộ và đặc dụng An Giang, năm 2024, đã triển khai hơn 600 đợt tuần tra, phát hiện và xử lý 33 vụ vi phạm liên quan đến khai thác trái phép, lấn chiếm đất rừng, săn bắt động vật. Đồng thời, công tác phòng cháy chữa cháy rừng được tăng cường với việc xây dựng hơn 33 ha đường băng cản lửa, treo 50 băng rôn, đặt 300 bảng cấm lửa tại các điểm trọng yếu.

Đặc biệt, Ban quản lý đã đưa phần mềm SMART vào ứng dụng trong tuần tra, giám sát, bảo vệ rừng. Công cụ này giúp ghi nhận dữ liệu nhanh chóng, hỗ trợ lập bản đồ theo dõi biến động rừng, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý.

Ngoài ra, các chương trình tập huấn về đa dạng sinh học, mô hình sinh kế gắn với bảo vệ rừng cũng được tổ chức thường xuyên cho cán bộ và người dân, góp phần gắn kết cộng đồng cùng tham gia quản lý, phát triển rừng.

Chính sách giao khoán rừng không chỉ giúp phủ xanh gần 20.000 ha đất đồi núi trọc mà còn tạo sinh kế bền vững cho hàng chục nghìn hộ dân. Người dân vừa được hỗ trợ kinh phí chăm sóc, bảo vệ rừng, vừa có điều kiện kết hợp phát triển nông – lâm kết hợp như nuôi bò, trồng rẫy, khai thác dược liệu dưới tán rừng.

Nơi đây còn phát triển các khu du lịch sinh thái rừng Trà Sư, Núi Cấm, Tà Pạ… đang trở thành điểm đến nổi tiếng, góp phần tăng nguồn thu ngân sách và giải quyết việc làm cho hàng trăm lao động địa phương. Song song đó, công tác bảo tồn đa dạng sinh học, phục hồi hệ sinh thái đất ngập nước cũng được triển khai, nâng cao giá trị môi trường và giữ vững thương hiệu “Bảy Núi xanh”.

Ông Thái Văn Nhân nhấn mạnh: Kết quả có như ngày hôm nay là nhờ sự kiên trì của chính quyền và người dân trong việc chấp hành pháp luật về quản lý, bảo vệ và phát triển rừng. Mỗi hộ nhận khoán rừng chính là một “cánh tay nối dài” của lực lượng quản lý, giúp rừng Bảy Núi ngày càng xanh bền vững.

Năm 2025, An Giang tiếp tục đặt mục tiêu bảo vệ an toàn diện tích rừng hiện có, đồng thời triển khai các giải pháp nâng cao hiệu quả phòng chống cháy rừng, tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ và nhân rộng các mô hình kinh tế rừng, vườn và du lịch.

“Rừng Bảy Núi không chỉ mang giá trị sinh thái mà còn là nguồn lực quan trọng để phát triển kinh tế xanh, nâng cao đời sống người dân và giữ gìn an ninh biên giới. Những thành quả đạt được trong thời gian qua khẳng định, việc thực hiện nghiêm các quy định pháp luật trong công tác bảo vệ, phát triển rừng chính là chìa khóa để An Giang đi lên bền vững từ chính những cánh rừng xanh mát và cho không khí trong làm tại vùng biên giới Tây Nam” ông Thái Văn Nhân nói.