Nâng tầm toàn diện các mô hình VAC
Ngày 26/12 tại Nghệ An, Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn và Hội Làm vườn Việt Nam tổ chức Hội thảo “Định hướng phát triển kinh tế vườn – trang trại trong kỷ nguyên xanh và tuần hoàn”.
Trong bối cảnh ngành nông nghiệp Việt Nam đang chuyển dịch mạnh mẽ theo hướng sinh thái, hữu cơ, tuần hoàn và thích ứng với biến đổi khí hậu, hình thức kinh tế vườn, kinh tế trang trại, đặc biệt là mô hình vườn – ao – chuồng (VAC) tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sinh kế nông thôn và nâng cao giá trị gia tăng, phát triển nông nghiệp bền vững.
Hộ thảo bàn giải pháp phát triển kinh tế trang trại theo hướng xanh, tuần hoàn. Ảnh: Việt Khánh.
Hội Làm vườn Việt Nam luôn xác định việc thúc đẩy phát triển kinh tế VAC theo hướng hữu cơ, tuần hoàn là nhiệm vụ xuyên suốt gắn với định hướng chiến lược của toàn ngành và yêu cầu trong giai đoạn mới.
Nhiệm kỳ 2020 – 2025, Hội đã xây dựng lộ trình bài bản và ban hành nhiều giải pháp thiết thực để thúc đẩy phát triển kinh tế vườn, qua đó gặt hái được những thành quả hết sức tích cực.
Ngày 9/10/2023 được xem là bước ngoặt khi Bộ NN-PTNT (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) và Hội Làm vườn Việt Nam ký Nghị quyết liên tịch số 06/NQLT-BNNPTNT-HLV (NQLT 06) về việc phối hợp thực hiện nhiệm vụ giai đoạn 2023 - 2030. Bộ đã giao các đơn vị trực thuộc, sở nông nghiệp và môi trường các tỉnh đẩy mạnh phối hợp với Hội làm vườn Việt Nam nhằm phát triển lớn mạnh phong trào làm vườn và phát triển kinh tế VAC trên khắp cả nước.
Điểm nhấn đáng chú ý là Hội Làm vườn Việt Nam được Bộ Nông nghiệp và Môi trường giao thực hiện dự án khuyến nông trung ương “Xây dựng mô hình thâm canh, phục hồi vườn cây ăn quả có múi ở một số tỉnh phía Bắc” giai đoạn 2024 - 2026 với tổng kinh phí hơn 4 tỷ đồng.
Mô hình kinh tế VAC nếu phát huy đúng cách sẽ mang lại hiệu quả thiết thực. Ảnh: Việt Khánh.
Bên cạnh đó, Hội cũng phối hợp chặt chẽ với các đơn vị của Bộ triển khai 2 dự án hợp tác quốc tế giai đoạn 2025 - 2026 (Dự án FAO TCP/VIE/4001 “Hỗ trợ kinh tế vườn tuần hoàn thích ứng với biến đổi khí hậu tại miền Bắc Việt Nam” và Dự án “Xác định các ưu tiên của ngành sản xuất cây ăn quả có múi ở Việt Nam để xây dựng lộ trình nghiên cứu”, tiền khởi động cho Dự án “Phục hồi vườn cây có múi bị suy thoái” do Chính phủ Úc tài trợ thông qua Trung tâm Nghiên cứu Nông nghiệp Quốc tế Úc (ACIAR)…
Hội rất chú trọng đến công tác hỗ trợ liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Trong nhiệm kỳ, các hội thành viên, các tổ chức trực thuộc Hội đã tham gia tổ chức hàng chục hội thảo, tọa đàm, giao lưu nhằm kết nối hội viên, HTX với các doanh nghiệp chế biến, tiêu thụ sản phẩm nông, lâm, thủy sản, nhất là rau quả.
Từ 2021 - 2023, Chi nhánh Hội Làm vườn Việt Nam phía Nam đã chủ trì, phối hợp tổ chức 18 sự kiện hỗ trợ kết nối liên kết sản xuất - tiêu thụ, tổ chức sản xuất nông nghiệp bền vững. Hội Làm vườn Hải Phòng tư vấn, đưa trên 100 sản phẩm OCOP đạt tiêu chuẩn 4, 3 sao lên sàn thương mại điện tử Việt Sale 168.vn với 10.000 lượt khách hàng truy cập. Hội Làm vườn Bà Rịa - Vũng Tàu tổ chức khảo sát, xây dựng 4 sản phẩm OCOP, đào tạo 30 hội viên về chuyển đổi số, tập huấn 57 hội viên đưa nông sản lên sàn điện tử. Hội Làm vườn Nghệ An kết nối giúp hội viên xây dựng 87 dự án, phối hợp với Hội Nông dân tỉnh thực hiện tín chấp để hội viên vay gần 90 tỷ đồng…
Những năm qua, các đơn vị của Hội đã tăng cường phổ biến, ứng dụng KHCN, liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm và xây dựng mô hình, phát triển kinh tế VAC. Đơn cử như Công ty TNHH Dịch vụ kỹ thuật VACVINA - một hội viên doanh nghiệp đã tổ chức 57 lớp học, huấn luyện cho 2.165 hội viên, nông dân Sơn La, Hòa Bình, Phú Thọ về quy trình, kỹ thuật trồng cây ăn quả, nuôi gà thả vườn, nuôi cá theo VietGAP. Trung tâm Dạy nghề và Chuyển giao Chi nhánh VACVINA tổ chức 5 lớp tập huấn nuôi cá nước lạnh (cá tầm, cá hồi), nuôi cá trong lồng bè cho 94 học viên…
Đặc biệt, từ 2021 - 2025 các Hội thành viên đã chủ trì, hoặc phối hợp với các đơn vị, doanh nghiệp xây dựng hơn 1.600 mô hình sản xuất an toàn theo hướng nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn. Một số mô hình đã đạt chứng nhận VietGAP, GlobalGAP, tiêu chuẩn hữu cơ Việt Nam và quốc tế…
Ông Lê Quốc Doanh, Chủ tịch Hội Làm vườn Việt Nam thông tin về những kết quả tích cực trong nhiệm kỳ vừa qua. Ảnh: Việt Khánh.
Ông Lê Quốc Doanh, nguyên Thứ trưởng Bộ NN-PTNT, Chủ tịch Hội Làm vườn Việt Nam nhấn mạnh: “Từ thực tiễn hoạt động của Hội trong nhiệm kỳ 2020 - 2025, với sự quan tâm, đồng hành của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các địa phương, đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học, đặc biệt là bà con nông dân đã giúp nâng tầm toàn diện các mô hình VAC, qua đó đóng góp giá trị thiết thực cho xã hội”.
Việc xây dựng khung tiêu chí, cơ chế công nhận và vinh danh các mô hình VAC, trang trại tiêu biểu là bước đi cần thiết, không chỉ nhằm ghi nhận, khuyến khích các điển hình tiên tiến mà còn tạo chuẩn mực, định hướng phát triển và lan tỏa các mô hình sản xuất nông nghiệp bền vững trên phạm vi cả nước.
Hội Làm vườn Việt Nam mong tiếp tục nhận được sự quan tâm, chỉ đạo và phối hợp chặt chẽ của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các bộ, ngành và địa phương để từng bước hình thành hệ thống vinh danh bài bản, lâu dài, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế VAC và kinh tế vườn – trang trại trong kỷ nguyên xanh và tuần hoàn.
Đổi mới tư duy trong kỷ nguyên xanh
Kết Hội thảo, ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn khẳng định: “Trong bối cảnh tích tụ đất đai, chuyển dịch lao động, yêu cầu sản xuất lớn ứng dụng khoa học công nghệ rất cấp thiết. Kinh tế trang trại không đơn thuần là mở rộng quy mô nông hộ mà từng bước trở thành mô hình kinh tế nông nghiệp của tương lai gắn với chuỗi giá trị, dịch vụ, chế biến và kinh tế số.
Ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn khẳng định kinh tế trang trại trong giai đoạn mới mang tầm vóc lớn hơn. Ảnh: Việt Khánh.
Hội thảo đã làm rõ yêu cầu đổi mới tư duy phát triển kinh tế vườn – trang trại trong kỷ nguyên xanh, tuần hoàn và chuyển đổi số. Kỷ nguyên mới đòi hỏi các mô hình sản xuất phải đáp ứng được 4 tiêu chí: Xanh hơn về tài nguyên và môi trường; tuần hoàn hơn về sử dụng phụ phẩm và năng lượng; số hóa hơn trong quản trị, truy xuất nguồn gốc và kết nối thị trường; chuyên nghiệp hơn về tổ chức sản xuất, quản lý lao động và liên kết chuỗi”.
Định hướng hợp tác giữa Hội Làm vườn Việt Nam và Cục Kinh tế hợp tác và PTNT giai đoạn tiếp theo sẽ tập trung vào 4 nhóm nội dung trọng tâm, bao gồm: Hợp tác trong đào tạo và phát triển nguồn nhân lực nghề làm vườn, gắn đào tạo với yêu cầu chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và quản trị hiện đại; hợp tác xây dựng các mô hình xanh, tuần hoàn, nông lâm kết hợp gắn với du lịch sinh thái; xây dựng hình ảnh người làm vườn, chủ trang trại như một chủ thể tri thức, sáng tạo; phản biện, tham gia xây dựng chính sách, góp phần hoàn thiện thể chế.
