Nguy cơ tái bùng phát cúm gia cầm thời điểm giao mùa

Kiểm soát chặt ổ dịch

Cuối tháng 8/2025, xã Trung Hiệp ghi nhận ổ dịch cúm gia cầm tại hộ ông Nguyễn Thanh Duy, ấp Trung Hưng. Chỉ trong vài ngày, hàng trăm con gà chết, buộc chính quyền và ngành thú y phải khẩn cấp vào cuộc tiêu hủy đàn gà còn lại, triển khai biện pháp bao vây dập dịch.

Theo chủ hộ nuôi, đàn gà tre hơn 1.600 con được mua từ xã Mỹ Chánh Hòa (tỉnh Vĩnh Long) và được gia đình tự tiêm phòng vaccine cúm khi gà 25 ngày tuổi. Tuy nhiên, đến ngày 25/8, gà bỏ ăn, thở khò khè, mào tím, liệt chân…; gia đình tự mua thuốc điều trị nhưng không hiệu quả.

Chỉ vài ngày sau, số gà chết tăng nhanh, khoảng 300 con, buộc hộ nuôi báo cho thú y xã và UBND xã. Ngày 31/8, Trạm Chăn nuôi và Thú y Khu vực 2 lấy mẫu xét nghiệm, có kết quả xác định bệnh trong ngày. Đến sáng 1/9, UBND xã Trung Hiệp cùng ngành chuyên môn khẩn trương triển khai tiêu độc, khử trùng, cách ly và giám sát ổ dịch, ngăn chặn lây lan sang các hộ chăn nuôi khác.

Theo nhận định của Chi cục Chăn nuôi và Thú y Vĩnh Long, nguồn bệnh của ổ dịch cúm gia cầm tại xã Trung Hiệp được xác định có thể là do tiêm phòng không đúng quy trình, không đúng ngày tuổi theo khuyến cáo. Khu vực chăn nuôi chưa đảm bảo các biện pháp an toàn sinh học. Bên cạnh đó, tình hình thời tiết thất thường, thay đổi nhiệt độ đột ngột làm sức đề kháng của đàn gia cầm giảm, tạo cơ hội cho virus xâm nhập và gây bệnh.

Ông Nguyễn Văn Thê, công tác tại Phòng Kinh tế - UBND xã Trung Hiệp, phụ trách lĩnh vực nông nghiệp cho biết: “Tại thời điểm phát hiện có dịch bệnh, đàn gà của gia đình anh Duy đã chết khoảng 300 con. Số còn lại (1.340 con, trọng lượng 495kg) cũng được tiến hành tiêu hủy đúng quy trình.

Ngành chuyên môn cũng hướng dẫn hộ chăn nuôi thực hiện vệ sinh, khử trùng, tiêu độc chuồng nuôi đồng thời phối hợp với cơ quan y tế giám sát sức khỏe của người dân trong vùng dịch. Bên cạnh đó, tổ chức điều tra dịch tễ tại ổ dịch và khu vực xung quanh; cấp thuốc khử trùng thường xuyên”.

Theo Phòng Kinh tế - UBND xã Trung Hiệp, số gà của hộ nuôi bị tiêu hủy do dịch cúm gia cầm sẽ được kiến nghị hỗ trợ theo Nghị định 116 (ban hành ngày 5/6/2025) của Chính phủ quy định về chính sách hỗ trợ khắc phục dịch bệnh động  vật, với mức hỗ trợ là 35.000 đồng/kg. Hiện, Phòng Kinh tế đang lập hồ sơ để đề nghị hỗ trợ cho hộ nuôi này.

Hiện, toàn xã Trung Hiệp có 247 hộ chăn nuôi gia với tổng đàn 316.550 con (175 hộ chăn nuôi gà với 265.500 con; 72 hộ chăn nuôi vịt với 51.050 con). Trong số này có khoảng 10 hộ nuôi gia công cho doanh nghiệp với quy mô lớn.

Từ đầu năm đến nay, xã tăng cường các biện pháp phòng chống dịch bệnh, hiện tỷ lệ tiêm phòng cúm gia cầm là 70,69% với 223.800 con (171.600 con gà, 52.200 con vịt). Xã vừa mới tổ chức phun tiêu độc khử trùng môi trường chăn nuôi với 120 lít hóa chất cho 26 ấp. Ngoài ra, xã đang tiếp tục chuẩn tiêm phòng đợt 2.

Qua điều tra, cách ổ dịch khoảng 100m, có hộ ông Trịnh Văn Lên đang nuôi 1.600 con gà tre (90 ngày tuổi đã tiêm phòng vaccine cúm do Nhà nước hỗ trợ), sức khỏe đàn gà tại hộ này bình thường, không có dấu hiệu nghi mắc bệnh. Sau ngày hủy đàn gà bị dịch bệnh (6 ngày), hàng ngày, nhân viên thú y xã đều theo dõi, đến nay đàn gà này sức khỏe vẫn bình thường.

Tăng cường biện pháp phòng dịch

Tính đến cuối tháng 7/2025, toàn tỉnh có trên 24 triệu con gia cầm. Trong đó, đàn gà có trên 18,3 triệu con. Trước đó, trên địa bàn tỉnh cũng đã xảy ra 1 ổ dịch cúm gia cầm (H5N1) tại xã Hiếu Phụng với tổng số gia cầm mắc bệnh và tiêu hủy là 2.450 con. Qua đó, từ đầu năm đến nay, Vĩnh Long phát hiện 2 ổ dịch cúm gia cầm. Công tác xử lý nhanh chóng nên không lây lan. Hiện nay, tình hình dịch bệnh trên đàn gia cầm được kiểm soát. 

Theo Chi cục Chăn nuôi và Thú y, kế hoạch năm 2025 sẽ tiêm phòng cho 12,1 triệu con gia cầm. Trong tháng 8/2025, toàn tỉnh đã tiêm phòng cúm gia cầm cho 300.250 con. Qua đó, 8 tháng đầu năm tiêm trên 10,8 triệu con, đạt tỷ lệ gần 90% kế hoạch.

Tuy nhiên, công tác tiêm phòng cho đàn vật nuôi nói chung, trong đó có gia cầm nói riêng gặp nhiều khó khăn do đặc thù chăn nuôi của tỉnh là nhỏ lẻ, phân tán (khoảng 70-80%). Công tác vận động tiêm phòng còn chưa được chú trọng ở một số địa phương, từ đó người dân chưa hưởng ứng.

Hiện, Chi cục Chăn nuôi và Thú y không còn chức năng quản lý hộ kinh doanh sản phẩm động vật tại các chợ nên việc quản lý các sản phẩm động vật gặp khó khăn. Việc mua bán, vận chuyển sản phẩm động vật từ nơi này sang nơi khác, trốn tránh kiểm dịch luôn tạo áp lực cho tỉnh trong công tác kiểm soát.

Dù đã kiểm soát được 2 ổ dịch từ đầu năm, nguy cơ tái bùng phát vẫn ở mức cao, nhất là trong thời điểm giao mùa khi độ ẩm cao và thời tiết thất thường tạo điều kiện cho virus cúm gia cầm phát triển, lây lan. Do đó, để giảm thiểu thiệt hại và bảo vệ đàn gia cầm, ngành Chăn nuôi và Thú y tỉnh tiếp tục giám sát tình hình dịch bệnh trên đàn gia cầm; tổ chức tiêm phòng vaccine cúm gia cầm đợt 2; giám sát, kiểm soát tình hình giết mổ tại các cơ sở…

Ông Lê Văn Đông, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường khuyến cáo: Người chăn nuôi phải mua con giống chất lượng tốt, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng từ các cơ sở cung cấp giống uy tín. Đây là yếu tố quan trọng không chỉ quyết định hiệu quả chăn nuôi mà còn ngăn chặn nguy cơ nhiễm bệnh ngay từ đầu cho đàn vật nuôi.

Quan trọng là phải áp dụng các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học, thực hiện tiêm phòng các loại vacxin định kỳ theo lứa tuổi là cách phòng bệnh hiệu quả nhất; định kỳ, tiến hành vệ sinh tiêu độc khử trùng, sát trùng bằng vôi bột, hóa chất để tiêu diệt mầm bệnh.

Theo dõi sức khỏe đàn gia cầm hàng ngày để kịp thời phát hiện các dấu hiệu bất thường. Khi dịch bệnh xảy ra, đề nghị người dân không được giấu dịch, phải hết sức khẩn trương khai báo, không vứt xác gia cầm ra ngoài môi trường (sông, kênh, rạch). Đồng thời, cần phối hợp chặt chẽ với cơ quan thú y để xử lý kịp thời, dập dịch nhanh chóng, hạn chế thiệt hại và ngăn ngừa dịch lây lan ra diện rộng.