Một chuyên gia Phòng KCS của một Cty Cao su miền Đông (xin không nêu tên) tiết lộ, tùy theo khối lượng lấy mẫu, độ sống, chín của mủ trong quá trình “đun sôi” mà độ mủ sẽ khác nhau. Nếu độ sống càng cao, độ mủ sẽ càng cao và ngược lại. Đây là cách thức gian lận mà các điểm thu mua mủ thường sử dụng. “Ngoài ra, khi các vựa đem bán mủ lại cho các Cty, họ còn gian lận bằng cách cho thêm phân lân, bột trét tường để tăng khối lượng, cho đường, muối để thêm độ. Những trường hợp như vậy thì rất khó phát hiện..”- vị này nói. (Ảnh:
"Độ" mủ cũng giống như "chữ" đường, quyết định tới giá bán mủ cao su. Lúc giá mủ cao chót vót thì người trồng cao su tiểu điền đâu quan tâm đến “độ”, nhưng thời điểm này giá rớt chỉ bằng phân nửa thì “độ” chính là tiền. 
Chúng tôi về các xã có diện tích trồng cao su tiểu điền khá lớn tập trung ở 3 huyện Bến Cát, Tân Uyên và Phú Giáo, dĩ nhiên là đi đâu cũng gặp những người dân trồng cây cao su “mừng lo lẫn lộn” vì giá cứ trồi lên tụt xuống hàng ngày y hệt giá chứng khoán. Ông Nguyễn Văn Oanh (xã Long Nguyên, Bến Cát) trồng 3ha cao su nói: “Giá cao su tụt dốc cách đây khoảng 2 tuần, nay có lên lại chút đỉnh nhưng không ăn thua, lên 1 thì tụt xuống 2”. Ông Oanh lật sổ ghi chép tiền bán mủ trong từng ngày rồi đọc: “Ngày 15/10 giá mua mủ các điểm thu mua là 220 đồng/độ, sang ngày 16/10 lên 240 đồng/độ, đến ngày 17/10 giá lại tụt xuống 230 đồng/độ. Rồi ngày 22/10 lên được 275 đồng/độ nhưng sang ngày hôm qua lại tụt còn 240 đồng/độ”. So với đầu mùa, mỗi ngày gia đình ông Oanh thu nhập 3 triệu đồng tiền bán mủ, đến nay còn chưa đến 1,5 triệu.
Do giá xuống thấp nên điều quan tâm bây giờ của ông Oanh cũng như nhiều nông dân khác là “độ” trong mủ cao su. Ông Trương Văn Phỉ (Phòng Kinh tế huyện Bến Cát) giải thích: “Giống như chữ đường cây mía, cây cao su cũng có “độ” mà thực chất là vật chất khô quyết định giá mua bán mủ. Hễ nơi nào mủ càng nhiều độ thì giá bán càng cao. Bình quân 1kg cao su mủ nước có từ 28-30 độ, nhưng cũng có trường hợp lên tới 40 độ nhất là cây cao su vào đầu mùa khai thác. Nói mua 240 đồng/độ tức là 240 đồng nhân lên số độ và sản lượng mủ”.
Vậy làm thế nào để nhận biết có bao nhiêu độ trong 1kg cao su mủ nước? Chị Hương, chủ một điểm thu mua mủ (xã Bình Mỹ, Tân Uyên) đưa chúng tôi đi tham quan và không giấu diếm cho biết, hiện chị không còn thu mua mủ đông như đầu mùa nữa do giá bán mủ đông quá thấp, lờ lãi không được bao nhiêu trong khi công vận chuyển lại quá tốn kém. Hiện tại giá mủ cao su đông khoảng 5.000 đồng/kg, trong khi đó giá mủ dây (loại mủ bám dính trên cây hoặc miệng cạo) cũng chỉ khoảng 7.000 đồng/kg, thấp hơn rất nhiều so với giá thời gian đầu mùa tháng 5, 6/2008 là 20.000 đồng/kg. Vì vậy chị tập trung vào thu mua mủ nước, mỗi ngày chừng hơn 1 tấn. Sau khi trút mủ vào các xô nhựa, của ai thì đánh dấu thứ tự người đó vào xô, sau đó lấy ngẫu nhiên chừng 10ml trong một xô nào đó cho vào chảo nấu (giống như kiểu chiên hột vịt- PV) lên cho cạn nước, sau đó đem cân tiểu ly số mủ cô đặc này để xác định bao nhiêu “độ”. “Nhưng không được nấu cháy khét lẹt, nếu không sẽ mất độ tức người bán mủ mất tiền”- chị Hương nói thêm.
Thực tế cho thấy, những nông dân có diện tích trồng cao su qui mô lớn từ 5-10ha đang rất lo, ngoài vấn đề giá cả tụt giảm thì còn có cả “độ” trong mủ cao su, bởi sẽ mất cả bạc triệu nếu như vừa mất giá và cả mất “độ” mà không thể nào ngăn cản hoặc lấy lại được. Thậm chí, theo ông Nguyễn Văn Oanh nửa đùa nửa thật, nếu giá mủ cao su xuống thấp hơn 200 đồng/độ thì nhà ông sẽ ngừng khai thác để chờ giá mủ lên (!?).
Theo ông Phỉ, trên địa bàn tỉnh Bình Dương hiện có hàng trăm điểm thu mua mủ cao su, cứ 1 điểm mua bình quân từ 10-15ha cao su và cũng với cách làm thủ công như chị Hương nói trên nhưng mỗi nơi làm mỗi kiểu, chênh lệch với nhau từ 5-10 đ/độ, do không thống nhất về qui trình “xét nghiệm” nên việc người dân kêu ca về kết quả độ không chính xác là hoàn toàn có cơ sở. Ông Nguyễn Tấn Giàu (xã Lai Hưng, Bến Cát) trồng 10ha thì bức xúc: “Hiện tượng này thật ra có từ lâu rồi, nhưng khi cao su được giá thì chẳng mấy ai quan tâm, nay giá xuống thì người ta ấm ức ghê lắm nhưng rất tiếc là không thể bắt quả tang họ “gian lận” trong cách tính độ, nếu không muốn nói là vô phương cứu chữa!”.
Chưa hết, hiện nay các chủ vườn cao su tiểu điền không bán mủ trực tiếp cho nhà máy chế biến hoặc các Cty cao su của nhà nước mà chủ yếu bán qua trung gian cho các chủ vựa (gọi là đại lý), sau đó các đại lý bán lại cho Cty. Giá thu mua mủ lên hay xuống được các Cty thông báo cho đại lý cứ 2- 3 lần trong ngày. Tuy nhiên, nói như bà Nguyễn Thị Tám (ấp 1, xã Bình Mỹ, Tân Uyên): “Giá xuống thì rất nhanh nhưng lên rất nhỏ giọt, thậm chí họ còn ém lại khi giá lên”.
Bà Tám dẫn chứng, cách đây hai hôm, ngày 22/10 gia đình bà bán 70kg mủ nước được 31,8 độ cho một đại lý trong xã với giá 245 đ/độ. Trong khi đó, một số đại lý ở xã khác lại mua giá đến 270 đ/độ. “Mặc dù số tiền mất oan không lớn, nhưng tui tức lắm vì họ làm ăn hổng đàng hoàng, lúc giá xuống thì làm cái rẹt, lúc giá lên thì cố tính giấu đi?” - bà Tám than vãn.
![[Bài 3] Chủ quan, người lao động dễ mất trợ cấp thất nghiệp trong tiếc nuối](https://t.ex-cdn.com/nongnghiepmoitruong.vn/480w/files/thuynt/2025/05/26/2951-bao-hiem-that-nghiep-4-212815_238.jpg)
