Sầu riêng loại A+ tại Trung Quốc giảm còn 100.000 đồng/kg

Giá sầu riêng loại A+ Thái Lan tại các siêu thị Bắc Kinh hiện chỉ còn 29,8 tệ/kg (khoảng 100.000 đồng/kg), mức giá từng khó tưởng tượng với loại trái cây được mệnh danh “vua của các loại quả”.

Diễn biến này không chỉ phản ánh cuộc đua giảm giá khốc liệt, mà còn cho thấy những thay đổi sâu sắc trong chuỗi cung ứng, thị hiếu tiêu dùng và vị thế mới của sầu riêng Việt Nam.

Theo hệ thống thông tin giá cả nông sản quốc gia Trung Quốc, từ ngày 3 đến 15/5, giá sỉ sầu riêng từ 70,04 giảm xuống còn 53,34 tệ/kg (khoảng 175.000 đồng), tương đương mức giảm gần 24%. Đây là mức giá giao dịch tại các chợ đầu mối và kho phân phối trên toàn quốc.

Tại Bắc Kinh, dù giá sỉ toàn quốc là 53,34 tệ/kg, nhưng sản phẩm loại A+ Thái Lan chỉ còn 29,8 tệ/kg. Nguyên nhân được cho là do đây thuộc hàng phổ thông, được nhập khẩu riêng và đang chạy chương trình khuyến mại.

Từ năm 2022, Trung Quốc bắt đầu mở rộng thị trường nhập khẩu sầu riêng ngoài Thái Lan, cho phép Việt Nam, Malaysia, Philippines xuất khẩu chính ngạch. Trong đó, Việt Nam trở thành đối tác nổi bật nhất.

Số liệu từ Viện Thông tin Nông nghiệp Trung Quốc cho biết, năm 2024 Trung Quốc nhập khẩu khoảng 1,56 triệu tấn sầu riêng, trong đó hơn 47% đến từ Việt Nam. So với mức chỉ 5% năm 2022, đây là bước tăng trưởng đột biến.

Việc Việt Nam vươn lên vị trí số một về thị phần nhập khẩu không chỉ là cú bứt tốc về số lượng, mà còn khiến Trung Quốc từng bước định hình lại chiến lược nhập khẩu, chuyển từ phụ thuộc vào một nguồn Thái Lan sang ưu tiên sự linh hoạt, ổn định và gần địa lý.

Kết quả này không đến một cách ngẫu nhiên. Những nỗ lực từ phía Việt Nam trong việc đáp ứng yêu cầu kỹ thuật của Trung Quốc, từ cấp mã số vùng trồng, kiểm dịch thực vật, đến cải thiện quy trình xử lý sau thu hoạch, đã đóng vai trò then chốt.

Cùng với đó, chính sách hỗ trợ mở rộng vùng nguyên liệu, đầu tư hạ tầng bảo quản và thúc đẩy đàm phán cấp phép cho sầu riêng đông lạnh đã giúp doanh nghiệp Việt Nam tự tin cạnh tranh trên thị trường lớn nhất thế giới.

Không chỉ cạnh tranh về giá, sầu riêng các nước Đông Nam Á còn cạnh tranh trong khả năng tiếp cận thị trường nhờ cải thiện về hạ tầng vận chuyển. Chuỗi logistics giữa Trung Quốc và ASEAN cũng được cải thiện đáng kể, nhất là thông qua tuyến đường đắt cao tốc với Lào.

Thời gian vận chuyển ngắn hơn, chi phí bảo quản lạnh giảm, tổn thất trong quá trình vận chuyển cũng thấp hơn trước. Tất cả đều góp phần kéo giá của loại nông sản giá trị cao này đi xuống.

Trong khi nguồn cung tăng mạnh, nhu cầu tiêu thụ sầu riêng tại Trung Quốc đang chững lại. Nhiều người tiêu dùng, đặc biệt là giới trẻ, chuyển sang sử dụng các loại trái cây nhiệt đới khác như chôm chôm, măng cụt, thanh long, bơ hoặc các loại quả nhập khẩu từ Nam Mỹ, châu Âu.

Khảo sát thị trường cũng cho thấy người tiêu dùng hiện quan tâm nhiều hơn đến yếu tố đa dạng, tiện dụng và giá trị dinh dưỡng thay vì trung thành với một loại trái cây cụ thể. Điều này khiến sức mua "vua của các loại quả" dù vẫn ổn định nhưng không còn tăng như giai đoạn 2020 - 2022, góp phần đẩy giá xuống thấp hơn.

Ngoài hàng nhập khẩu, sầu riêng trồng trong nước của Trung Quốc, chủ yếu tại TP Tam Á (đảo Hải Nam) và tỉnh Vân Nam cũng bắt đầu được bán ra thị trường với sản lượng nhỏ.

Nhờ loại bỏ chi phí vận chuyển xa và thuế nhập khẩu, sầu riêng nội địa có lợi thế giá cả. Một số sản phẩm thử nghiệm bước đầu cho chất lượng ổn định, được người tiêu dùng chấp nhận, nhất là tại các thành phố phía nam Trung Quốc.

Đáng chú ý, cuối tháng 5 vừa qua, Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) đã chính thức thông quan cho Việt Nam xuất khẩu lô sầu riêng đông lạnh sang nước này. Đây là tín hiệu cho thấy chuỗi cung ứng loại trái cây nhiệt đới từ Việt Nam sẽ còn mở rộng, từ sản phẩm tươi đến chế biến sâu, kéo theo kỳ vọng tiếp tục bình ổn hoặc giảm giá loại trái cây vốn từng được xem là xa xỉ này.

Tuy nhiên, việc giá hạ xuống mức phổ thông cũng đặt ra thách thức mới cho ngành sầu riêng Việt Nam: Duy trì chất lượng ổn định, định vị thương hiệu và tránh rơi vào vòng xoáy dư cung, giá rẻ kéo dài.