Đưa gạo xuất khẩu lên tàu. Ảnh: Sơn Trang.
Xuất khẩu gạo của Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ ghi nhận mức tăng trưởng cao trong tháng 4/2025 cho thấy những nỗ lực “chạy nước rút” của nhiều doanh nghiệp nhằm đẩy mạnh đơn hàng trước thời điểm thuế đối ứng của Mỹ có hiệu lực vào ngày 9/7.
Thông tin từ Cục Hải quan cho thấy, trong tháng 4, Việt Nam xuất khẩu 2.174 tấn gạo sang Hoa Kỳ, thu về gần 2,6 triệu USD, tăng 37% về kim ngạch so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 4 tháng đầu năm, lượng gạo xuất khẩu sang Hoa Kỳ đạt gần 12 nghìn tấn, trị giá 11 triệu USD, tăng lần lượt 32% về lượng và 37% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024.
Hiệp hội Lương thực Việt Nam cho biết, trong “thời gian vàng” trước khi thuế đối ứng có hiệu lực, nhiều doanh nghiệp đã nhanh chóng đẩy mạnh các hợp đồng giao hàng sớm sang Hoa Kỳ.
Ông Nguyễn Văn Thành, Giám đốc Công ty Phước Thành IV (Vĩnh Long) cho biết, Hoa Kỳ vẫn là một trong những thị trường tiềm năng và chiến lược của doanh nghiệp. Hiện công ty vẫn đang tiếp tục thực hiện kế hoạch mở rộng thị trường Hoa Kỳ bất chấp các rào cản thuế quan.
“Chúng tôi đã có những tín hiệu tích cực từ khách hàng. Việc Hoa Kỳ áp thuế là thách thức dài hạn, nhưng trong ngắn hạn, chúng ta vẫn có khoảng trống để tận dụng,” ông Thành chia sẻ.
Ông Thành nhận định, xuất khẩu gạo sang Hoa Kỳ sẽ không bị ảnh hưởng quá lớn bởi thuế đối ứng do giá gạo Việt Nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ hiện đang thấp hơn nhiều so với gạo Thái Lan. Cụ thể, giá gạo Thái vào Hoa Kỳ hiện trên 1.000 USD/tấn, trong khi gạo Việt chỉ khoảng 600 USD. Do đó, ngay cả trong tình huống bị áp thuế đối ứng, gạo Việt vẫn có lợi thế hơn so với gạo Thái Lan.
Theo ông Thành, việc Hoa Kỳ tăng thuế đối với Thái Lan - nước xuất khẩu gạo lớn nhất vào Hoa Kỳ hiện nay, sẽ tạo ra khoảng trống để gạo Việt tăng thị phần. Đặc biệt, hiện có một lực lượng doanh nghiệp do người Việt làm chủ tại Hoa Kỳ. Đây là những doanh nghiệp này hiểu khẩu vị tiêu dùng địa phương và có năng lực phân phối. Nếu phối hợp hiệu quả, các doanh nghiệp của người Việt tại Hoa Kỳ có thể là đòn bẩy quan trọng để gạo Việt duy trì chỗ đứng tại thị trường khó tính nhưng đầy tiềm năng này.
Thu hoạch lúa ở ĐBSCL. Ảnh: Sơn Trang.
Tuy nhiên, ông Thành cho rằng, doanh nghiệp xuất khẩu gạo phải chủ động thích ứng, cải thiện chất lượng và làm việc tốt với hệ thống phân phối tại Hoa Kỳ nhằm tiếp cận thị trường một cách bài bản và dài hơi thay vì chỉ tận dụng cơ hội nhất thời từ biến động thuế quan.
“Việc đẩy mạnh đơn hàng trong thời điểm hiện tại là hành động khôn ngoan. Về lâu dài, nếu cải thiện được chất lượng, chuẩn hóa tiêu chuẩn và làm việc tốt với các đối tác gốc Việt tại Hoa Kỳ, gạo Việt hoàn toàn có thể quay lại thị trường này, thậm chí mạnh mẽ hơn”, ông Nguyễn Văn Thành nhấn mạnh.
Ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) nhìn nhận, việc các doanh nghiệp dồn lực xuất khẩu gạo sang Hoa Kỳ trong thời gian qua là phản ứng chiến lược hợp lý và kịp thời trước khi thuế chính thức có hiệu lực vào ngày 9/7 tới.
Liên quan đến rủi ro thuế quan, ông Nam đánh giá, nếu mức thuế đối ứng Hoa Kỳ áp dụng dao động quanh 20% thì vẫn nằm trong vùng chịu đựng được, nhất là trong bối cảnh giá gạo thế giới đã giảm khá sâu so với năm 2023. Điều này đồng nghĩa với việc, ngay cả khi chịu thêm chi phí thuế, giá bán cuối cùng tại Hoa Kỳ cũng không tăng đột biến. Mức giá vẫn đủ hấp dẫn với các nhóm khách hàng có nhu cầu thực sự, đặc biệt là cộng đồng người Việt sinh sống tại đây.
Ông Nam cho biết thêm, trong 5 tháng đầu năm nay, xuất khẩu gạo của Việt Nam vẫn ghi nhận nhiều tín hiệu tích cực khi tăng trưởng 8% so với cùng kỳ. Dù giá bán giảm, nhưng lượng tăng và Việt Nam tiếp tục giữ được lợi thế cạnh tranh so với các nước xuất khẩu lớn như Thái Lan, Pakistan... Lợi thế của Việt Nam đến từ việc sở hữu các giống gạo đặc thù như Đài Thơm 8. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp duy trì đơn hàng mà còn đảm bảo lợi nhuận ổn định cho nông dân.
Trong bối cảnh biến động về thương mại và giá cả, các doanh nghiệp gạo đang nỗ lực cân đối giữa duy trì thị phần, giữ mối quan hệ với đối tác và tối ưu hóa hiệu quả kinh doanh, ngay cả ở những thị trường vốn không phải là ưu tiên hàng đầu.
