[Bài 3] Chủ quan, người lao động dễ mất trợ cấp thất nghiệp trong tiếc nuối

Tại TP HCM, mỗi tháng có hàng chục ngàn người lao động đến Trung tâm Dịch vụ việc làm để nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp (TCTN). Phần lớn đã chủ động hơn trong việc tìm hiểu quyền lợi và thực hiện đúng quy trình. Tuy nhiên, theo bà Nguyễn Văn Hạnh Thục, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm TP HCM, không ít người vì chủ quan, sơ suất nhỏ mà đánh mất khoản hỗ trợ đáng quý trong thời điểm khó khăn.

Một trong những sai sót phổ biến nhất hiện nay là người lao động nộp hồ sơ quá hạn. Theo quy định, trong vòng 3 tháng kể từ ngày nghỉ việc, người lao động phải hoàn tất thủ tục nộp hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp. Nếu quá thời hạn này, dù có đầy đủ sổ bảo hiểm và thời gian đóng, người lao động vẫn không được nhận hỗ trợ.

“Chúng tôi từng gặp nhiều trường hợp vì nghĩ rằng “lúc nào rảnh sẽ nộp” nên chậm trễ vài ngày. Khi đến Trung tâm thì đã quá hạn, không thể làm gì hơn. Đó là một điều đáng tiếc”, bà Nguyễn Văn Hạnh Thục chia sẻ.

Bên cạnh đó, nhiều người lao động quên thông báo về việc tìm việc làm đúng lịch hẹn hằng tháng, dẫn đến việc bị tạm dừng chi trả TCTN. Thậm chí, nếu không thông báo về việc tìm việc làm ba tháng liên tiếp, họ sẽ bị chấm dứt hưởng trợ cấp và không được bảo lưu thời gian đóng BHTN.

Kèm theo quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp đã ghi rõ lịch thông báo, nhiều người vẫn bỏ lỡ chỉ vì quên. “Hệ thống trên dịch vụ công hiện chưa có tính năng nhắc lịch thông báo qua tin nhắn điện thoại. Chúng tôi đang đề xuất tích hợp chức năng này để người lao động không mất quyền lợi chỉ vì lý do đơn giản như vậy”, lãnh đạo Trung tâm Dịch vụ việc làm TP HCM nói.

Ngoài ra, các sai sót về sổ bảo hiểm xã hội như: chốt thiếu thời gian đóng, người lao động chưa chốt sổ ở đơn vị cũ, chưa chốt thời gian được bảo lưu BHTN… cũng khiến hồ sơ bị trả đi trả lại, ảnh hưởng thời gian giải quyết và khiến người lao động phải nhiều lần đi lại, bổ sung.

Trung tâm Dịch vụ việc làm TP HCM đang tích cực hướng dẫn người lao động chuyển sang nộp hồ sơ trực tuyến qua Cổng Dịch vụ công Quốc gia và Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính TP.HCM.

Theo bà Hạnh Thục, hình thức này không chỉ giúp người lao động tiết kiệm thời gian, chi phí đi lại mà còn giảm tình trạng tập trung đông người, nhất là trong những đợt cao điểm sau Tết hoặc khi doanh nghiệp cắt giảm nhân sự.

Bên cạnh đó, công tác truyền thông được đẩy mạnh thông qua các sàn giao dịch việc làm, website, Zalo, fanpage và các buổi tư vấn trực tiếp để nâng cao nhận thức của người lao động về quyền lợi và nghĩa vụ khi tham gia bảo hiểm thất nghiệp.

Ngoài vai trò tiếp nhận và giải quyết hồ sơ, Trung tâm Dịch vụ việc làm TP HCM còn phối hợp với Bảo hiểm xã hội TP HCM để đối chiếu dữ liệu qua phần mềm TST (là phần mềm quản lý thu, cấp sổ Bảo hiểm xã hội, thẻ Bảo hiểm y tế của Ngành Bảo hiểm xã hội), nhằm ngăn chặn tình trạng người đã có việc làm nhưng vẫn cố tình nộp hồ sơ hưởng trợ cấp hoặc thông báo chưa tìm được việc làm hằng tháng.

“Có những trường hợp đã ký hợp đồng lao động, thậm chí đã nhận lương nhưng vẫn khai báo thất nghiệp để nhận thêm trợ cấp. Những trường hợp đó, khi phát hiện, Trung tâm đều thu hồi khoản tiền chi sai theo đúng quy định” bà Hạnh Thục cho biết.

Theo bà Nguyễn Văn Hạnh Thục, để tránh mất quyền lợi, người lao động cần nắm rõ những mốc thời gian và quy định quan trọng: Trong vòng 3 tháng sau nghỉ việc, phải nộp hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp; Trong 15 ngày làm việc kể từ ngày nộp hồ sơ, nếu có việc làm, người lao động phải thông báo để hủy quyết định hưởng và bảo lưu số tháng đóng BHTN; Hằng tháng, người đang nhận trợ cấp phải thông báo tình trạng tìm việc đúng lịch hẹn.

Nếu có việc làm mới như (ký hợp đồng, mở hộ kinh doanh, nhập ngũ…) phải báo Trung tâm trong vòng 3 ngày làm việc để chấm dứt hưởng trợ cấp và được bảo lưu thời gian còn lại chưa nhận TCTN. Trường hợp người lao động thuộc diện: ốm đau, thai sản, học nghề, thiên tai, cưới hỏi, tang lễ… không phải trực tiếp thông báo tìm việc hằng tháng nhưng phải có giấy tờ chứng minh kèm theo và nộp trong 3 ngày sau hạn thông báo.

Trong thời gian nhận trợ cấp thất nghiệp, người lao động có thể đăng ký học nghề, được hỗ trợ 1,5 triệu đồng/người/tháng, tối đa 6 tháng. Đây là một chính sách an sinh thiết thực giúp người lao động nâng cao tay nghề, chuyển đổi công việc bền vững hơn.

“Chúng tôi khuyến khích người lao động đến sớm, không chỉ để nộp hồ sơ nhận trợ cấp mà còn để được tư vấn, giới thiệu việc làm, tìm công việc phù hợp hơn, lâu dài hơn”, bà Hạnh Thục nhấn mạnh.

Trung tâm Dịch vụ Việc làm TP HCM cũng đang siết chặt kỷ luật, tăng cường kiểm tra nội bộ để nâng cao chất lượng phục vụ, hạn chế tối đa khiếu nại, phản ánh từ người dân về thái độ, quy trình xử lý hồ sơ.

Đặc biệt, người lao động đến Trung tâm không chỉ được hướng dẫn nộp hồ sơ mà còn được tư vấn học nghề, giới thiệu việc làm miễn phí, mở ra thêm nhiều cơ hội ổn định cuộc sống thay vì chỉ trông chờ vào trợ cấp.