UBND tỉnh được quyền cấp và giao quyền xử lý giấy phép lao động nước ngoài

UBND cấp tỉnh được toàn quyền xử lý

Từ ngày 7/8, Nghị định 219 đánh dấu thay đổi quan trọng về phân cấp, phân quyền trong quản lý lao động nước ngoài.

Theo khoản 1 Điều 4, thẩm quyền cấp, cấp lại, gia hạn, thu hồi giấy phép lao động và giấy xác nhận không thuộc diện cấp giấy phép lao động được giao cho UBND cấp tỉnh. Quy định này áp dụng đối với người lao động nước ngoài làm việc cho người sử dụng lao động có trụ sở, chi nhánh, văn phòng đại diện hoặc địa điểm kinh doanh tại địa phương nơi dự kiến làm việc.

Trong trường hợp người lao động nước ngoài làm việc cho cùng một người sử dụng tại nhiều tỉnh, thành phố, UBND cấp tỉnh nơi đặt trụ sở chính của người sử dụng lao động sẽ là cơ quan có thẩm quyền giải quyết toàn bộ thủ tục liên quan. Điều này giúp xác định rõ đầu mối, tránh tình trạng chồng chéo hoặc phải thực hiện nhiều thủ tục ở nhiều địa phương như trước.

Khoản 2 Điều 4 Nghị định 219 bổ sung điểm mới quan trọng. UBND cấp tỉnh được quyền quyết định việc phân cấp cho cơ quan có thẩm quyền thực hiện các thủ tục cấp, cấp lại, gia hạn, thu hồi giấy phép và giấy xác nhận.

Thực tế, điều này đồng nghĩa với việc địa phương không chỉ trực tiếp thực hiện mà còn có thể ủy quyền cho các sở, ngành chuyên môn để xử lý hồ sơ nếu thấy cần thiết. Cách tiếp cận này vừa giữ vai trò quản lý tập trung ở cấp tỉnh, vừa phát huy năng lực xử lý nhanh gọn của cơ quan chuyên môn.

So với các quy định trước đây tại Nghị định 152/2020/NĐ-CP (sửa đổi bởi Nghị định 70/2023/NĐ-CP), thay đổi này cho thấy mức độ phân cấp sâu hơn và rõ ràng hơn.

Trước kia, thẩm quyền chủ yếu được giao cho Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (trước sáp nhập), trong khi Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (nay là Bộ Nội vụ) vẫn trực tiếp xử lý một số trường hợp đặc biệt.

Nay, UBND tỉnh vừa là cơ quan cấp phép, vừa là đơn vị quyết định việc giao lại cho cơ quan chuyên môn, qua đó giảm bước phụ thuộc vào Bộ, rút ngắn thời gian xử lý và tăng tính chủ động của địa phương.

Điều khoản mới này được kỳ vọng sẽ giúp các tỉnh, thành phố nhanh chóng giải quyết hồ sơ, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và người lao động nước ngoài.

Việc tập trung thẩm quyền ở UBND tỉnh nhưng đồng thời trao quyền phân cấp sẽ giúp quy trình linh hoạt hơn, đặc biệt trong bối cảnh nhiều ngành, lĩnh vực như công nghệ, sản xuất chế biến, y tế, bán dẫn hay năng lượng đang cần thu hút gấp nhân lực chất lượng cao từ nước ngoài.

Địa phương được tự quyết lĩnh vực ưu tiên

Nghị định 219 cũng bổ sung 2 thẩm quyền mới cho UBND cấp tỉnh trong quản lý lao động nước ngoài, gồm quyền xác định lĩnh vực ưu tiên phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương và quyền kiểm tra, xử lý vi phạm ngay tại chỗ.

Theo khoản 8 Điều 36, UBND tỉnh không chỉ quản lý, hướng dẫn người sử dụng lao động mà còn được quyền xác định các lĩnh vực ưu tiên phát triển kinh tế - xã hội. Quyền này có tác động trực tiếp đến việc xét duyệt nhu cầu sử dụng lao động nước ngoài, đặc biệt trong những ngành nghề mà địa phương muốn khuyến khích phát triển.

Thay vì chờ hướng dẫn chung từ các bộ, ngành Trung ương, mỗi tỉnh, thành phố có thể chủ động điều chỉnh chính sách tiếp nhận lao động ngoại theo đặc thù địa phương. Ví dụ, địa phương có thế mạnh về công nghiệp chế biến có thể ưu tiên lao động kỹ thuật và chuyên gia trong lĩnh vực này, trong khi tỉnh tập trung vào du lịch, dịch vụ có thể mở rộng cơ hội cho nhân lực ngoại ngữ và ngành khách sạn.

Bên cạnh đó, Nghị định cũng giao UBND tỉnh quyền thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm về tuyển dụng, quản lý lao động nước ngoài trên địa bàn. Đây là sự thay đổi so với trước, khi phần lớn hoạt động thanh tra, xử lý vi phạm phụ thuộc vào các đợt kiểm tra từ trung ương hoặc do cơ quan chuyên môn thực hiện theo kế hoạch chung.

Việc trao quyền này giúp địa phương phản ứng nhanh hơn trước các sai phạm, từ vi phạm điều kiện làm việc, sử dụng lao động không phép, cho đến việc người lao động nước ngoài làm không đúng nội dung giấy phép. Cơ chế này vừa tăng tính răn đe, vừa đảm bảo môi trường lao động tuân thủ pháp luật.

Nghị định 219 cũng giữ nguyên nguyên tắc quản lý thống nhất khi yêu cầu UBND tỉnh định kỳ hoặc đột xuất báo cáo Bộ Nội vụ về tình hình lao động nước ngoài. Cơ chế này vừa đảm bảo tính chủ động của địa phương, vừa duy trì kết nối thông tin với cơ quan trung ương để giám sát và điều chỉnh chính sách kịp thời.

Với cơ chế mới, vai trò của địa phương được nâng lên rõ rệt, gắn trách nhiệm của lãnh đạo tỉnh, thành phố với công tác quản lý và thu hút lao động quốc tế. Đây là bước tiến trong cải cách thủ tục hành chính, phù hợp với định hướng phân cấp phân quyền mạnh hơn cho địa phương của Đảng, Nhà nước.