Mật vụ - đặc sản Mỹ: Vệ sỹ của Tổng thống

Có người yêu cầu cải tổ cơ quan phụ trách một trong những công việc bí mật là bảo vệ tổng thống và các yếu nhân khác của nước Mỹ này.

Tuy nhiên, mật vụ là cơ quan mà các hoạt động của nó đương nhiên không được công khai và nếu không có sự cố, công chúng khó có thể biết các đặc vụ của US Secret Service (USSS) hay Cơ quan Mật vụ Mỹ làm gì.

Không phải tình báo

Theo các cách gọi khác nhau, ở nhiều quốc gia, mật vụ có thể được hiểu là cơ quan tình báo, có thể của quân đội, có thể của cảnh sát hoặc một lực lượng độc lập. Nhưng ở Mỹ, mật vụ không phải là tình báo. USSS là cơ quan thực thi pháp luật thuộc Bộ An ninh nội địa Mỹ. Trước năm 2003, cơ quan này thuộc Bộ Tài chính (lý do sẽ được đề cập sau đây).

Hiện nay, mật vụ Mỹ có hai nhiệm vụ chính. Thứ nhất là chống tội phạm tiền tệ, thực hiện các nhiệm vụ như ngăn chặn và điều tra những vụ làm giả đồng tiền Mỹ, các loại giấy tờ có giá trị của Mỹ, điều tra những vụ gian lận lớn.

Nhiệm vụ thứ hai là bảo vệ tính mạng của các đương kim lãnh đạo và gia đình họ, cựu lãnh đạo, ví dụ như tổng thống, cựu tổng thống, phó tổng thống, các ứng viên tổng thống, nguyên thủ quốc gia khác tới thăm Mỹ, các đại sứ quán nước ngoài tại Mỹ.

Hồi mới thành lập, nhiệm vụ chính của mật vụ Mỹ là điều tra các vụ án làm giả tiền tệ, nở rộ sau cuộc nội chiến nước Mỹ. Sau đó cơ quan này tham gia các hoạt động tình báo nội địa và phản gián. Về sau, nhiều nhiệm vụ của USSS được chuyển giao cho Cục Điều tra liên bang (FBI), Cơ quan quản lý Rượu, thuốc lá, vũ khí và chất nổ (ATF) và Cục Thuế Hoa Kỳ.

Sau vụ ám sát Tổng thống William McKinley năm 1901, Quốc hội Mỹ yêu cầu cơ quan mật vụ thực thi nhiệm vụ bảo vệ Tổng thống Mỹ và cho đến ngày nay đây vẫn là một trong những nhiệm vụ chính của mật vụ Mỹ. Ngoài các đương kim tổng thống, phó tổng thống và gia đình, mật vụ Mỹ phải bảo vệ cựu tổng thống và vợ/chồng họ cả đời trừ khi vợ/chồng người đó ly hôn hoặc tái hôn.

Từ năm 1997 đến 2003, luật Mỹ quy định thời hạn bảo vệ của cựu tổng thống và vợ/chồng kể từ khi rời nhiệm sở là 10 năm. Tuy nhiên, năm 2013, Tổng thống Obama đã ký sắc lệnh yêu cầu mật vụ phải bảo vệ cựu tổng thống và vợ/chồng cả đời.

Các nhân vật được mật vụ bảo vệ có thể từ chối đặc ân này, trừ tổng thống và phó tổng thống hoặc nhân vật dự kiến sẽ kế nhiệm tổng thống trong trường hợp ông ta chết đột ngột hoặc không còn khả năng lãnh đạo.

Mật vụ và những vụ ám sát tổng thống

Năm 1950, Tổng thống Harry Truman phải ở tạm trong tòa nhà Blair khi trụ sở Nhà Trắng, phía bên kia đường, đang trải qua đợt trùng tu. Ngày 1/11/1950, hai người Puerto Rico theo tư tưởng dân tộc chủ nghĩa là Oscar Collazo và Griselio Torresola tiếp cận tòa nhà Blair với ý định ám sát ông Truman. Hai kẻ này nã súng vào binh nhì Leslie Coffelt và một số cảnh sát Nhà Trắng khác.

Dù bị thương chí mạng với ba viên đạn súng ngắn 9mm từ một khẩu P 38 Walther vào ngực, binh nhì Coffelt vẫn bắn trả, tiêu diệt Torresola bằng một viên đạn vào đầu. Collazo cũng bị bắn trúng nhưng không chết. Hắn phải ngồi nhà đá 29 năm trước khi bị đưa về Puerto Rico năm 1979.

Tính đến năm 2015, Leslie Coffelt là đặc vụ duy nhất của USSS bị giết trong khi bảo vệ tổng thống trước các nỗ lực ám sát. Đặc vụ Tim Mc Carthy đã bước lên che chắn cho Tổng thống Ronald Reagan trong vụ ám sát ngày 30/3/1981 và bị trúng một viên đạn vào bụng. McCarthy sau đó đã bình phục hoàn toàn.

Năm 1968, sau vụ ám sát chính trị gia Robert Kennedy, Quốc hội Mỹ cho bảo vệ cả những ứng viên tổng thống và phó tổng thống. Từ năm 1965 đến 1968, Quốc hội Mỹ quy định bảo vệ trọn đời đối với vợ/chồng tổng thống quá cố trừ khi người này tái hôn. Con cái cựu tổng thống cũng được bảo vệ cho đến năm 16 tuổi.

Mật vụ bảo vệ Tổng thống George W. Bush năm 2007

Chính vì công việc mật thiết liên quan đến tính mạng tổng thống, mật vụ Mỹ được quyền phối hợp với các nước khác, chính quyền các bang thuộc nước Mỹ và cả quân đội để bảo vệ tổng thống mỗi khi ông đi lại trên chuyên cơ Không lực một, trực thăng chuyên cơ Thủy quân lục chiến 1 hoặc đi lại trên mặt đất bằng đoàn xe có hộ tống.

Dù có nhiều công trạng nhưng USSS gần đây liên tiếp có các sự cố. Hồi đầu tháng 3/2015, hai đặc vụ bị điều tra sau khi lái một chiếc xe công chạy thẳng vào khu vực các đồng nghiệp của họ đang điều tra một thùng hàng đáng ngờ. Hành động không được phép của hai người này buộc người ta phải đặt nghi vấn trong trường hợp nhạy cảm này.

Khu vực điều tra trước đó bị cách ly sau khi một phụ nữ lái ô tô ngang qua và vứt xuống một thùng hàng, la to “đó là một quả bom”.

Hai sỹ quan đặc vụ đã bất chấp rào chắn của cảnh sát đâm thẳng xe vào trong, sau khi tiệc tùng tại một quán bar. Thùng hàng sau đó được mở ra và không có bom, thay vào đó là một cuốn sách gói trong chiếc áo phông màu xanh. Nhưng vấn đề nghiêm trọng là hai đặc vụ thuộc đội bảo vệ của tổng thống bị cho là đã say xỉn.

Chuyện này xảy ra chỉ vài tháng sau khi một người đàn ông cầm dao trèo qua được hàng rào của Nhà Trắng.

Vụ say xỉn đã khiến giám đốc Cơ quan Mật vụ Mỹ Julia Pierson phải từ chức. Trước khi bà Pierson nhậm chức, một số đặc vụ Mỹ bị tố cáo “bao” gái mại dâm trong chuyến đi tới Colombia.