Chiều 31/7, trong khuôn khổ Diễn đàn Chuyển đổi xanh và Ngày hội tái chế 2025, các doanh nghiệp đã chia sẻ những câu chuyện khởi nghiệp thú vị tại talk show “Khi cuộc đời cho ta quả dứa”. Từ những phế phụ phẩm tưởng chừng như bỏ đi, các doanh nghiệp đã khéo léo, sáng tạo, tạo ra những sản phẩm hàng hóa có giá trị gia tăng cao.
Các sản phẩm tẩy rửa sinh học Fuwa Biotech làm từ vỏ dứa được nhiều người lựa chọn sử dụng. Ảnh: Nguyễn Thủy.
Vỏ dứa thành chất tẩy rửa sinh học
Kể về hành trình biến vỏ dứa bỏ đi thành chất tẩy rửa sinh học, ông Lê Duy Hoàng, Nhà sáng lập, thành viên HĐQT, Giám đốc Sản xuất Công ty TNHH Fuwa Biotech cho biết, Thanh Hóa là vùng trồng dứa lớn của Việt Nam. Tại đây, lõi dứa được thu mua để xuất khẩu sang châu Âu, còn vỏ thì bị bỏ đi.
Một lần, khi tìm hiểu về eco enzyme - một loại dịch chất lên men từ trái cây có khả năng khử mùi, ông Hoàng chợt nghĩ: “Tại sao không tận dụng vỏ dứa này?”. Bởi lẽ, dứa vốn nổi tiếng là nguyên liệu khử mùi tự nhiên, có thể thêm dứa để khử mùi tanh của cá khi kho, gọt dứa bằng dao inox hay dao sắt còn giúp dao sáng bóng và bén hơn.
Từ ý tưởng ấy, ông Hoàng bắt tay thử nghiệm, ngâm ủ vỏ dứa khoảng hai tháng để thu được eco enzyme. Sau đó, kết hợp với phụ liệu hữu cơ và phụ gia có nguồn gốc thực vật để tạo ra chất tẩy rửa sinh học.
Sau 6 năm, sản phẩm Fuwa3e đã có mặt tại nhiều thị trường khó tính, kể cả những “vương quốc chất tẩy rửa” như Hàn Quốc, Mỹ, đặc biệt là Đức.
Tuy nhiên, con đường thành công với sản phẩm này không trải hoa hồng. Lần đầu ra mắt thị trường vào cuối năm 2019, sản phẩm tuy rẻ hơn hàng cao cấp nhập khẩu nhưng lại đắt gấp đôi hàng phổ thông. Người tiêu dùng còn xa lạ với khái niệm “tẩy rửa sinh học” khiến việc bán hàng gặp nhiều trở ngại. “Ban đầu cũng nản vì ít ai biết đến. Nhưng chúng tôi tin vào sản phẩm xanh nên kiên trì nghiên cứu, cải tiến. Đến nay, sản phẩm đã có giá cả cạnh tranh”, ông Hoàng nói.
Các sản phẩm thời trang làm từ lá dứa của Faslink được giới thiệu tại Diễn đàn Chuyển đổi xanh và Ngày hội tái chế 2025. Ảnh: Nguyễn Thủy.
Biến lá dứa thành thời trang
Chia sẻ về câu chuyện dùng lá dứa "biến hóa" thành hàng thời trang cao cấp, bà Nguyễn Bích Diền, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Kết nối thời trang (Faslink) cho biết, dự án sản xuất vải sợi từ lá dứa xuất phát từ niềm tự hào dân tộc và mong muốn đưa sản phẩm thời trang Việt Nam vươn ra thế giới.
Theo bà Diền, thực tế, hơn 90% nguyên liệu dệt may của Việt Nam hiện nay từ cotton đến polyester đều phải nhập khẩu. Nguyên liệu trở thành “nỗi đau” của ngành thời trang trong nước. Từ trăn trở đó, Faslink cùng các đối tác đã bắt tay nghiên cứu, biến phụ phẩm nông nghiệp là lá dứa thành sợi vải và sản phẩm may mặc.
Thành quả là dòng sản phẩm thời trang PINALINA làm từ vải sợi dứa đã được trưng bày tại New York và trở thành một trong những sản phẩm bán chạy nhất của Công ty. Chỉ một tháng sau khi ra mắt, Faslink đã nhận được đơn hàng đầu tiên với 10.000 chiếc áo đồng phục cho một công ty xây dựng tại Việt Nam.
Tuy nhiên, hành trình không hề dễ dàng. "Những ngày đầu, sợi lá dứa dệt thủ công rất cứng, chỉ phù hợp làm giày, đồ da hoặc giỏ đan. Không ai nghĩ đến khả năng sản xuất công nghiệp quy mô lớn. Nhưng nhóm sáng lập không bỏ cuộc. Họ rong ruổi khắp các cơ sở xe sợi, tìm cách xử lý để sợi tự nhiên từ gốc thực vật hay xenlulô mềm mại như cotton hoặc các loại sợi công nghiệp. Đó là thử thách mà cuộc đời đặt ra cho lá dứa”, bà Diền chia sẻ.
Sau nhiều nỗ lực, Faslink đã cho ra đời loại vải từ lá dứa mềm mại, thân thiện với người dùng, có khả năng chống nắng và khử mùi. Công ty đã phối hợp với các viện nghiên cứu để kiểm nghiệm và xác nhận những ưu điểm vượt trội này.
Nước mắm chay làm từ trái dứa. Ảnh: Nguyễn Thủy.
Trái dứa làm nên nước mắm chay
Bà Hoàng Thị Kim Châu, Giám đốc Công ty cổ phần Chế biến Thủy hải sản Liên Thành kể lại, năm 2006 - 2007, khi thị trường nước tương dính sự cố 3-MCPD, người tiêu dùng hoang mang, nguồn cá cơm lại khan hiếm, ban lãnh đạo Công ty đặt mục tiêu tìm ra nguyên liệu thay thế vừa an toàn, vừa phù hợp cho người ăn chay.
Nhiều loại nguyên liệu đã được thử nghiệm như thịt điều, xơ mít, bã đậu nành… nhưng đều thất bại. Năm 2011, khi thấy dứa miền Tây chất đống ven đường, Liên Thành quyết định “giải cứu” 100 tấn dứa để thử nghiệm sản xuất.
Quy trình ủ chượp được thực hiện giống hệt nước mắm mặn truyền thống. Sau 4 tháng, dung dịch thu được có màu vàng rơm, hương vị và mùi thơm rất giống nước mắm từ cá. Khi mang ra giới thiệu, nhiều người, kể cả các sư thầy, sư cô đều ngạc nhiên: “Nước mắm thiệt mà, sao lại gọi là chay?”.
Tuy nhiên, sản phẩm cũng gặp không ít thách thức, đặc biệt là thời gian bảo quản ngắn. Nếu nước mắm mặn có thể giữ hương vị tới hai năm thì nước mắm chay từ dứa nhanh hỏng hơn nhiều. Sau nhiều năm nghiên cứu và cải tiến, Liên Thành đã khắc phục phần nào hạn chế này, trở thành đơn vị tiên phong trong lĩnh vực sản xuất nước mắm chay từ dứa, giữ vững lòng tin của người tiêu dùng suốt hơn một thập kỷ qua.
