Việc lựa chọn thức ăn cho cá là vấn đề tương đối quan trọng, nó quyết định rất lớn đến năng suất, hiệu quả của loài thuỷ sản nuôi.
Có thể sử dụng nguồn thức ăn tự có như cám gạo, bột bắp ngô, cá tạp và các sản phẩm từ nhiều nguồn gốc khác nhau để làm thức ăn cho cá. Tuy nhiên, sự hiểu biết về dinh dưỡng cũng như cách chế biến phù hợp là một vấn đề không kém phần quan trọng, người nuôi cần nhận thức đúng. Xin giới thiệu các cách chế biến do các nhà nghiên cứu thuộc khoa Thuỷ sản - Đại học Nông lâm TP Hồ Chí Minh hướng dẫn.
1.Cám gạo
Cám gạo có hàm lượng prôtêin chiếm 8-17%. Đây là nguồn thức ăn có chất béo cao, chính hàm lượng chất béo cao như vậy nên cám gạo rất dễ xảy ra quá trình ôxy hoá. Do đó ảnh hưởng đến sự sinh sản và chất lượng cá nuôi khi thu hoạch.
2. Mầm lúa
Có rất nhiều vitamin như A, D, E..., khi cá ăn mầm lúa chúng sẽ tăng trưởng rất nhanh, có sức đề kháng trước bệnh tật, tăng tỷ lệ thụ tinh và đẻ trứng của cá. Tuy nhiên, tuỳ theo độ dài của mầm lúa mà các chất vitamin có sự khác nhau. Với cá bố mẹ nên cho ăn mầm lúa dài từ 0,5-1cm, lúc này hàm lượng vitamin E là cao nhất. Vitamin E giúp cá bố tăng khả năng hưng phấn và cho chất lượng tinh dịch tốt. Còn cá mẹ thì vitamin E trong mầm lúa giúp cho trứng phát triển nhanh, có chất lượng làm tăng tỷ lệ thụ tinh.
Cá thịt trong giai đoạn vỗ béo sử dụng mầm lúa dài 2-3cm (nhiều vitamin B) kích thích cá tiêu hoá tốt và mức độ thèm ăn của cá. Trong khi mầm lúa dài 7-10cm có hàm lượng tiền vitamin A cao, sẽ giúp cá nuôi tăng khả năng đề kháng bệnh tật, sinh trưởng và phát dục. Vì vậy mầm lúa dạng này thích hợp với các loại cá thịt. Để đảm bảo tính hiệu quả chỉ cho cá ăn hằng ngày từ 3-8% trọng lượng cá nuôi trong ao và ăn kèm với các loại thức ăn khác.
3. Bột đậu nành, bột cá
Bột đậu nành không chỉ giầu chất đạm lại còn cung cấp ổn định, giá thành cũng phù hợp với nông dân. Riêng bột cá thì hàm lượng đạm không ổn định và phải vo thành viên trước khi cho cá ăn. Do vậy, thường những hộ nuôi có quy mô lớn và trung bình mới hay sử dụng.
4. Cá tạp và các phụ phẩm khác
Thành phần đạm trong cá tạp và phụ phẩm trên 45% và có đầy đủ 20 loại acid amin khác nhau. Vì vậy đây là nguồn dinh dưỡng cần thiết cho sinh trưởng và phát triển của cá nuôi.
5. Sơ chế thức ăn
Người nuôi nên nấu chín thức ăn để khi cho cá ăn sẽ tiêu hoá dễ dàng và tiêu diệt một số mầm bệnh có trong các sản phẩm sống này. Tuỳ theo từng giai đoạn cá phát triển mà cho ăn số lượng và chất lượng thức ăn khác nhau để đảm bảo cho cá sinh trưởng tốt.
Với những hộ dân không có điều kiện mua máy bắn viên thì trộn thức ăn dạng bột với nước, nắm thành viên rồi thả xuống ao cho cá ăn hoặc phơi khô đóng thành bao dùng dần về sau.
Nguyên liệu sau khi nấu chín người nuôi cũng có thể ủ men trong 2-3 ngày. Thường thì sau đó chúng sẽ tạo mùi thơm, giá trị dinh dưỡng cao, giúp cá tiêu hoá nhanh. Dạng men ủ này thích hợp với tất cả các giai đoạn phát triển của cá. Tuy nhiên với phương pháp này thì thức ăn không để được lâu, nên ủ men cho cá ăn trong vòng thời gian tối đa 2-3 ngày là được.