Lợi ích kép mô hình nuôi ong ở Vườn quốc gia Chư Mom Ray

‘Mật ngọt’ nơi Vườn quốc gia Chư Mom Ray

Nhằm hỗ trợ sinh kế bền vững cho người dân vùng đệm, Vườn quốc gia Chư Mom Ray đã triển khai thí điểm mô hình nuôi ong bản địa kết hợp thương mại hóa sản phẩm mật ong. Chương trình được thực hiện từ tháng 1/2024 đến tháng 8/2025, tại xã Sa Thầy.

Theo đó, 2 Tổ hợp tác nuôi ong Sa Sơn và Sa Nhơn (xã Sa Thầy) với 30 thành viên đã được hỗ trợ ong giống, thùng nuôi, tập huấn kỹ thuật, xây dựng thương hiệu sản phẩm và kết nối thị trường tiêu thụ.

Những ngày này, nơi vùng giáp ranh Vườn quốc gia Chư Mom Ray, tiếng ong vo ve bên những thùng gỗ xếp ngay ngắn. Tại đây, ông Nguyễn Hồng Châu, Tổ trưởng Tổ hợp tác nuôi ong Sa Nhơn vẫn cần mẫn kiểm tra từng đàn ong.

Nở nụ cười thân thiện, ông Châu cho biết, tổ hiện có 15 hộ dân tham gia, được hỗ trợ 20 thùng ong giống. Chỉ sau vụ đầu tiên, bà con nơi đây đã thu về 70 lít mật ong. Trong khi đó, chi phí đầu tư ban đầu chỉ vỏn vẹn 2 triệu đồng nhưng mang lại nguồn thu nhập gấp 10 lần. Đặc biệt, nuôi ong rất nhàn, không mất nhiều công sức, lại có thêm nguồn thu nhập cho mỗi gia đình.

“Sắp tới, chúng tôi sẽ mở rộng thêm đàn ong để nhiều hộ dân cùng được hưởng lợi từ nghề mới đầy triển vọng này”, ông Châu chia sẻ

Cách đó không xa, Tổ hợp tác nuôi ong Sa Sơn cũng đang rộn ràng vào mùa mật mới. Giữa những dãy thùng ong đặt ngay ngắn, ông Trần Văn Kiên, Tổ phó Tổ hợp tác nuôi ong Sa Sơn vừa thoăn thoắt kiểm tra cầu mật vừa không quên chia sẻ về mô hình nuôi ong đầy triển vọng nơi đây.

Ông Kiên cho biết, thời gian qua, 15 thành viên trong tổ được tập huấn kỹ thuật, cung cấp ong giống. Dù chưa nhiều kinh nghiệm nhưng ngay vụ thu hoạch đầu tiên đã thu được 80 lít mật ong. Mô hình nuôi ong không tốn nhiều chi phí, lại dễ chăm sóc, ngay cả những người bận rộn với nương rẫy cũng có thể làm thêm nghề này. “Ngoài công việc chính, giờ bà con có thêm nghề nuôi ong để kiếm thêm thu nhập, hiệu quả thấy rõ lắm”, ông Kiên nói và cho biết, bà con nơi đây ai cũng tin rằng, khi đàn ong được nhân rộng, nguồn mật ngọt sẽ ngày càng đem lại cuộc sống sung túc hơn.

Gắn lợi ích kinh tế với bảo vệ rừng

Theo đánh giá của Ban quản lý Vườn quốc gia Chư Mom Ray, ngay trong năm đầu tiên triển khai mô hình, các tổ hợp tác đã thu hoạch khoảng 120 lít mật ong. Mặc dù sản lượng chưa cao do triển khai muộn hơn so với mùa hoa chính, song mô hình đã vận hành ổn định. Đặc biệt, các tổ hợp tác đã được hỗ trợ xây dựng thương hiệu sản phẩm “Mật ong Vườn di sản Chư Mom Ray” với bao bì, tem nhãn rõ ràng, được tiêu thụ tại các phiên chợ, kênh trực tuyến và nhận được sự tin tưởng từ người tiêu dùng.

Không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế, mô hình còn góp phần quan trọng vào bảo vệ tài nguyên rừng. Thống kê cho thấy, hơn 86% hộ dân tham gia đã từ bỏ việc vào rừng lấy mật, giảm thiểu nguy cơ cháy rừng, đồng thời bảo tồn đa dạng sinh học. Đáng chú ý, phụ nữ và đồng bào dân tộc thiểu số được trao cơ hội tham gia toàn bộ chuỗi giá trị, từ chăm sóc, thu hoạch đến kinh doanh sản phẩm, qua đó nâng cao vị thế và thu nhập.

Trong câu chuyện với chúng tôi, ông Đào Xuân Thủy, Giám đốc Vườn quốc gia Chư Mom Ray cho biết, muốn bảo vệ rừng, không thể thiếu sự tham gia của người dân. Chỉ khi thấy lợi ích gắn với trách nhiệm, người dân mới chung tay gìn giữ rừng hiệu quả. Xuất phát từ quan điểm đó, vườn đã hỗ trợ người dân vùng đệm nuôi ong lấy mật, tạo sinh kế ngay trên mảnh đất họ sinh sống. Nhờ vậy, người dân vừa có thu nhập ổn định, vừa thêm động lực để giữ rừng.

Ông Thủy cũng cho biết, trước đây người dân thường vào rừng lấy mật ong tự nhiên, tiềm ẩn nhiều nguy cơ cháy rừng và tai nạn. Giờ đây, với những đàn ong, họ không chỉ thu được nguồn mật ngọt dồi dào mà còn hạn chế việc khai thác tận diệt trong rừng. “Giá trị lớn nhất của mô hình chính là gắn lợi ích kinh tế với trách nhiệm bảo tồn”, ông Thủy nhấn mạnh.

Cũng theo ông Thủy, mô hình nuôi ong còn giúp nâng cao nhận thức cộng đồng, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số về tầm quan trọng của hệ sinh thái rừng. Khi người dân hiểu rõ giá trị và được hưởng lợi trực tiếp từ việc giữ rừng, tình trạng khai thác trái phép lâm sản ngoài gỗ sẽ giảm đáng kể.

“Thời gian tới, Vườn quốc gia Chư Mom Ray dự kiến mở rộng mô hình, hỗ trợ bà con xây dựng sản phẩm OCOP từ mật ong, để vừa nâng cao giá trị sản phẩm, vừa hình thành phong trào cùng chung tay giữ rừng”, ông Thủy chia sẻ.