Từ một HTX vừa và nhỏ được thành lập năm 2016 với 30 thành viên, HTX Dịch vụ nông nghiệp Vĩnh Cường (HTX Vĩnh Cường) tại xã Vĩnh Mỹ, tỉnh Cà Mau, đã vươn lên trở thành đơn vị tiên phong trong tổ chức sản xuất lúa theo hướng giảm phát thải, gắn với chuỗi giá trị bền vững tại khu vực ĐBSCL.
Ông Trịnh Văn Cường, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX Vĩnh Cường, phát biểu tại Hội thảo "Đánh giá sản xuất lúa theo SRP, dư lượng vụ lúa hè thu 2025 và Định hướng sản xuất lúa theo đề án 1 triệu ha" tháng 9/2025. Ảnh: Trọng Linh.
Đến nay, HTX Vĩnh Cường có 485 thành viên chính thức, hơn 10.000 thành viên liên kết, quản lý vùng sản xuất hàng chục ngàn héc-ta tại các tỉnh Cà Mau, An Giang, Đồng Tháp. Mô hình sản xuất “từ đồng ruộng đến thị trường” được HTX triển khai đồng bộ, trong đó đơn vị chịu trách nhiệm toàn bộ quy trình sản xuất, từ cải tạo đất, gieo sạ, cung ứng vật tư đến thu hoạch và bao tiêu 100% sản phẩm cho nông dân.
Việc áp dụng quy trình canh tác tiên tiến, kiểm soát chặt chẽ đầu vào giúp giảm lượng giống gieo sạ, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, từ đó giảm phát thải khí nhà kính trong sản xuất lúa. Nhờ đó, thu nhập của xã viên tăng 30-40% so với trước, bình quân đạt khoảng 3 triệu đồng/công/vụ, nhiều hộ đạt 4-5 triệu đồng/công/vụ.
Hằng năm, HTX Vĩnh Cường cung ứng hơn 2.000 tấn lúa giống chất lượng cao, tổ chức sản xuất lúa trên hơn 13.500 ha cho thành viên và liên kết bao tiêu lúa hàng hóa với trên 6.000 hộ dân, tổng diện tích hơn 50.000 ha/năm. Sản lượng thu mua đạt từ 350.000–500.000 tấn lúa/năm, góp phần ổn định đầu ra.
Ông Lý Văn Tương, ấp An Thành, xã Vĩnh Mỹ, tỉnh Cà Mau, thành viên của HTX Vĩnh Cường. Ảnh: Trọng Linh.
Đặc biệt, HTX đã hoàn thành xây dựng mã vùng trồng lúa nguyên liệu đạt tiêu chuẩn SRP phục vụ xuất khẩu sang châu Âu với diện tích hơn 2.700 ha, đồng thời hoàn thiện hệ thống truy xuất nguồn gốc cho 7.000 ha lúa. Hưởng ứng Đề án “Phát triển bền vững 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp vùng ĐBSCL đến năm 2030”, HTX đăng ký thực hiện 16.000 ha tại các địa phương thuộc tỉnh Cà Mau và An Giang.
Trong quá trình triển khai mô hình trồng lúa giảm phát thải, HTX Vĩnh Cường phối hợp áp dụng các giải pháp kỹ thuật canh tác tiên tiến nhằm cắt giảm phát thải khí nhà kính, đặc biệt là khí mê-tan (CH₄) – loại khí phát sinh chủ yếu trong sản xuất lúa nước. Theo tính toán sơ bộ, việc áp dụng đồng bộ các biện pháp canh tác tiên tiến có thể giảm từ 20-40% lượng phát thải khí nhà kính/ha/vụ so với phương thức canh tác truyền thống.
Các kỹ thuật chủ lực được HTX áp dụng gồm: gieo sạ thưa, sạ hàng, sử dụng giống xác nhận; quản lý nước theo phương pháp tưới ngập - khô xen kẽ (AWD) nhằm hạn chế phát sinh khí mê-tan trong đất ruộng; bón phân cân đối, giảm phân đạm, tăng sử dụng phân hữu cơ, chế phẩm sinh học; quản lý dịch hại tổng hợp (IPM), giảm số lần phun thuốc bảo vệ thực vật.
Bên cạnh đó, HTX khuyến khích thu gom rơm rạ sau thu hoạch, không đốt ngoài đồng, kết hợp cày vùi hợp lý hoặc tái sử dụng làm nguyên liệu sản xuất, góp phần giảm phát thải CO2 và ô nhiễm môi trường. Việc đẩy mạnh cơ giới hóa đồng bộ, ứng dụng máy bay không người lái trong phun thuốc cũng giúp tiết kiệm nhiên liệu, giảm phát thải gián tiếp trong sản xuất.
Giai đoạn 2025-2030, HTX Vĩnh Cường định hướng mở rộng vùng nguyên liệu, tăng cường chuyển đổi số trong quản lý sản xuất và tiêu thụ, phát triển mô hình “HTX xanh - nông nghiệp tuần hoàn - lúa phát thải thấp”, góp phần nâng cao giá trị hạt gạo, bảo vệ môi trường và đảm bảo sinh kế bền vững cho nông dân.
