Diễn biến sạt lở tại Cà Mau ngày càng phức tạp. Ảnh: Trọng Linh.
Biến đổi khí hậu, nước biển dâng và sụt lún đất đang khiến tình trạng sạt lở bờ sông, bờ biển ở Cà Mau diễn biến ngày càng nghiêm trọng. Thực trạng này không chỉ làm mất đất, mất rừng ngập mặn mà còn đặt ra thách thức lớn đối với hệ thống thủy lợi và sinh kế của người dân vùng ven biển.
Trong những năm gần đây, ĐBSCL liên tục đối mặt với tình trạng sạt lở bờ sông, bờ biển ngày càng gia tăng. Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, trung bình mỗi năm toàn vùng mất từ 300-500 ha đất do sạt lở, trong khi tốc độ sụt lún trung bình vượt hơn 1cm/năm. Những con số cho thấy áp lực rất lớn lên hệ thống thủy lợi đặt ra yêu cầu cấp bách phải có các giải pháp ứng phó hiệu quả.
Cà Mau là địa phương có vị trí đặc biệt ở địa đầu cực Nam Tổ quốc, tỉnh hiện có hơn 310 km bờ biển, trong đó trên 200 km đang đối mặt với tình trạng sạt lở, sạt lở ở mức nguy hiểm và đặc biệt nguy hiểm. Giai đoạn 2011-2023, toàn tỉnh đã mất khoảng 6.200 ha đất và rừng ngập mặn. Việc mất đi “lá chắn xanh” này khiến khả năng bảo vệ đê biển, công trình thủy lợi và khu dân cư ven biển ngày càng suy giảm.
Giải pháp kè chắn sống bảo vệ đê, bờ biển và khôi phục rừng ngập mặn. Ảnh: Trọng Linh.
Theo các chuyên gia, biến đổi khí hậu đang làm gia tăng tần suất và cường độ thiên tai tại ĐBSCL. Ông Đỗ Đức Dũng, nguyên Viện trưởng Viện Quy hoạch Thủy lợi miền Nam cho rằng, nếu không có các biện pháp ứng phó kịp thời, tình trạng sạt lở, sụt lún và xói lở bờ sông, bờ biển sẽ ngày càng nghiêm trọng, ảnh hưởng lâu dài đến phát triển bền vững của toàn vùng.
Những năm qua, Cà Mau đã nỗ lực đầu tư cho hệ thống thủy lợi ven biển. Toàn tỉnh đã xây dựng 78 km kè chống sạt lở, với tổng kinh phí hơn 2.700 tỷ đồng, góp phần bảo vệ dân cư, đất sản xuất và nhiều công trình hạ tầng quan trọng. Tuy nhiên, trước tác động mạnh của triều cường, sóng lớn và nước biển dâng, nhiều khu vực ven biển vẫn thường xuyên bị sạt lở.
Thực tế tại các đoạn ven biển Đông như Hố Gùi - Bồ Đề, Kiến Vàng - Ông Tà hay Kênh 5 Ô Rô - Vàm Xoáy cho thấy sóng biển đánh mạnh, đai rừng phòng hộ bị thu hẹp nhanh chóng, xuất hiện nhiều điểm sạt lở loang lổ. Trước diễn biến nguy hiểm này, UBND tỉnh Cà Mau đã phải ban bố tình huống khẩn cấp tại một số khu vực ven biển.
Thực trạng sạt lở ngày càng nghiêm trọng cho thấy hệ thống thủy lợi ven biển Cà Mau đang đứng trước những thách thức lớn. Đây cũng là vấn đề mang tính cấp bách, đòi hỏi các giải pháp đồng bộ, lâu dài để bảo vệ quỹ đất, rừng ngập mặn và sinh kế cho người dân vùng ven biển.
