Chủ động kế hoạch sản xuất vụ đông và đông xuân 2025-2026

Những kiến nghị từ thực tiễn

Ngày 18/9, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp cùng UBND TP Hải Phòng tổ chức Hội nghị “Sơ kết sản xuất trồng trọt năm 2025, triển khai kế hoạch sản xuất vụ đông 2025 và các vụ sản xuất năm 2026 tại các tỉnh phía Bắc”.

Tại hội nghị, nhiều ý kiến tham luận từ các đơn vị chuyên môn và địa phương đã góp phần định hình các giải pháp cụ thể cho vụ đông và các vụ sản xuất tiếp theo. Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đề xuất tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các địa phương để đôn đốc, chỉ đạo sản xuất vụ đông, đảm bảo không thiếu thực phẩm, đặc biệt dịp Tết Nguyên Đán. Cục cũng sẽ rà soát, xây dựng kế hoạch sản xuất 2026 phù hợp với tình hình thực tế, tăng cường dự báo sâu bệnh và tổ chức các đoàn công tác hỗ trợ địa phương khi có thiên tai, dịch bệnh.

“Các doanh nghiệp cần đi đầu ứng dụng công nghệ sản xuất sạch, chế biến sâu, sử dụng năng lượng tái tạo, hợp tác với nông dân xây dựng chuỗi giá trị nông sản xanh, sạch, truy xuất nguồn gốc”, ông Trần Văn Quân - Phó Chủ tịch UBND TP Hải Phòng đề nghị.

Trong khi đó, Cục Quản lý Xây dựng công trình và Thủy lợi trình bày phương án điều tiết nước các hồ Hòa Bình, Thác Bà, Tuyên Quang... hiệu quả để đảm bảo phục vụ sản xuất và tiết kiệm nước tưới, đồng thời theo dõi sát diễn biến thời tiết để có giải pháp tưới tiêu kịp thời. Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cam kết tăng cường công tác thông tin tuyên truyền, khuyến cáo và nhân rộng kịp thời các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất nhằm giảm chi phí, tăng hiệu quả kinh tế và thu nhập cho nông dân.

Các viện, học viện khẳng định sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác nghiên cứu và giới thiệu các tiến bộ kỹ thuật mới, gói kỹ thuật đồng bộ cho các cây trồng chủ lực tới các địa phương. Đại diện các hiệp hội, hội và doanh nghiệp cũng đưa ra phương án sản xuất, cung ứng các loại vật tư nông nghiệp (giống, thuốc bảo vệ thực vật, phân bón) đảm bảo đủ số lượng, chất lượng với giá hợp lý, phục vụ kịp thời nhu cầu của người dân, đồng thời tăng cường phối hợp liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất.

Ông Trần Văn Quân - Phó Chủ tịch UBND TP Hải Phòng cho biết, sau khi sáp nhập, địa phương đang cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng hiện đại, hiệu quả, bền vững và gắn với thị trường. Thành phố đã giảm dần diện tích trồng lúa kém hiệu quả, thay vào đó phát triển cây vụ đông, rau màu, hoa – cây cảnh, cây ăn quả có giá trị kinh tế cao. Nhiều vùng sản xuất tập trung đã hình thành theo lợi thế từng địa phương, như vùng cà rốt 1.500 ha, vùng hành tỏi vụ đông 7.500 ha, vùng vải 9.500 ha, vùng ổi 2.850 ha, vùng na 1.650 ha.

Đáng chú ý, Hải Phòng đặc biệt khuyến khích ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn. Thành phố hiện có 125 ha nhà màng mang lại hiệu quả kinh tế cao (từ 600 triệu đến 1,5 tỷ đồng/ha) và 1.700 ha lúa sản xuất hữu cơ kết hợp khai thác rươi, cáy cho giá trị kinh tế ấn tượng. Ngành trồng trọt của Hải Phòng chiếm khoảng 56% cơ cấu giá trị ngành nông nghiệp, đã đóng góp tích cực vào tăng trưởng chung, dự kiến cả năm 2025 giá trị sản xuất trồng trọt tăng 4,25% so với năm 2024.

Ông Trần Văn Quân cũng thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế như tỷ lệ sản phẩm nông sản hàng hóa chưa cao, thiếu thu hút doanh nghiệp lớn, hệ thống chế biến, bảo quản và xây dựng thương hiệu còn yếu. Từ đó, ông Quân đề xuất Bộ Nông nghiệp và Môi trường tham mưu Chính phủ các chính sách khuyến khích tích tụ đất đai, ưu đãi doanh nghiệp sản xuất phân hữu cơ, nghiên cứu giống cây trồng thích ứng biến đổi khí hậu, định hướng quy hoạch trồng trọt sinh thái và kiểm soát chặt chẽ chuyển đổi mục đích sử dụng đất.

Rõ mục tiêu và lộ trình cho vụ đông 2025 và năm 2026

Những tháng cuối năm 2025 và năm 2026 thời tiết được dự báo diễn biến bất thường, cùng với yêu cầu ngày càng cao từ thị trường xuất khẩu về chất lượng, an toàn và truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Trước bối cảnh đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã đề ra các mục tiêu trọng tâm và kế hoạch sản xuất cụ thể.

Theo đó, vụ đông năm 2025 ở các tỉnh phía Bắc phấn đấu gieo trồng đạt 400 - 410 nghìn ha, sản lượng khoảng 4,8 - 5 triệu tấn, giá trị sản xuất khoảng 39 - 41 nghìn tỷ đồng, giá trị trung bình đạt 95 - 110 triệu đồng/ha. Sản xuất lúa năm 2026 các tỉnh phía Bắc duy trì diện tích 2,16 triệu ha với sản lượng khoảng 12,8 triệu tấn. Trong đó, vụ đông xuân được xác định là vụ sản xuất quan trọng với sản lượng 6,656 triệu tấn, vụ hè thu 844 nghìn tấn, vụ mùa 5,28 triệu tấn. Rau màu đạt 1,275 triệu ha với sản lượng 12,27 triệu tấn. Cây công nghiệp dài ngày giữ ổn định ở mức 235,3 nghìn ha, đồng thời phấn đấu tăng năng suất và sản lượng thêm 0,2 - 0,5%. Cây ăn quả tiếp tục duy trì 463 nghìn ha, khuyến khích mở rộng gắn với hợp đồng bao tiêu sản phẩm và sản xuất an toàn phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu.

Để hiện thực hóa các mục tiêu này, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung yêu cầu phải triển khai đồng bộ nhiều nhóm giải pháp lớn. Đối với các địa phương, cần chủ động xây dựng kế hoạch sản xuất sớm, bám sát dự báo thời tiết, nguồn nước và diễn biến thị trường. Đối với vụ đông xuân 2025 – 2026 cần tuyệt đối không gieo cấy lúa dưới 15°C. Cần chuẩn bị đầy đủ phương tiện che phủ chống rét, nguồn giống ngắn ngày và vật tư dự phòng để kịp khôi phục sản xuất khi có thiên tai.

Các địa phương cần tập trung chỉ đạo thu hoạch vụ đông 2025 nhanh gọn, kịp thời và chủ động phương án phòng chống rét, mưa bão, lũ lụt. Khuyến khích phát triển cây ăn quả, cây công nghiệp theo nhu cầu thị trường, rải vụ hợp lý để đảm bảo đầu ra. Cùng với đó, tăng cường kiểm tra chất lượng vật tư nông nghiệp, xử lý nghiêm hàng giả, hàng kém chất lượng và kiểm soát chặt mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói phục vụ xuất khẩu.

Đẩy mạnh mô hình liên kết sản xuất – tiêu thụ theo chuỗi, hình thành vùng hàng hóa lớn, sản xuất an toàn và bền vững. Tăng cường áp dụng tưới tiết kiệm, chuyển đổi diện tích lúa khó khăn về nước tưới sang cây trồng hiệu quả hơn. Đồng thời theo dõi chặt chẽ tình hình thời tiết, lịch xả nước của các hồ chứa thủy điện để chủ động kế hoạch lấy nước và điều tiết linh hoạt, khẩn trương kiểm tra, rà soát, tu bổ công trình thủy lợi.

Thứ trưởng Hoàng Trung yêu cầu theo dõi chặt chẽ, dự tính, dự báo chính xác tình hình sâu bệnh để có biện pháp xử lý kịp thời, đồng thời phân công rõ trách nhiệm các đơn vị trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Trong đó, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật được giao nhiệm vụ phối hợp cùng các địa phương đôn đốc, chỉ đạo triển khai sản xuất cây vụ đông, đảm bảo nguồn cung thực phẩm, đặc biệt là giai đoạn trước, trong và sau Tết Nguyên Đán.

Cục cần rà soát, xây dựng và hướng dẫn kế hoạch sản xuất 2026 phù hợp tình hình thực tế, theo dõi sát diễn biến thời tiết, tổ chức các đoàn công tác hỗ trợ địa phương kịp thời. Đặc biệt, cần xây dựng kịch bản về sinh vật gây hại và tăng cường dự tính, dự báo, thông tin kịp thời đến các địa phương. Giám sát chặt chẽ việc cấp, quản lý, sử dụng mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói xuất khẩu, đồng thời tăng cường thanh tra, kiểm tra quản lý Nhà nước về giống cây trồng, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật.

Cục Quản lý Xây dựng công trình và Thủy lợi có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Tập đoàn Điện lực Việt Nam và các địa phương trình Bộ phương án điều tiết nước các hồ Hòa Bình, Thác Bà, Tuyên Quang hiệu quả để đảm bảo phục vụ sản xuất theo đúng kế hoạch và tiết kiệm nước tưới. Đồng thời theo dõi sát diễn biến thời tiết, khí hậu để có giải pháp tưới tiêu kịp thời, hạn chế ảnh hưởng của hạn hán, úng ngập.

Trung tâm Khuyến nông Quốc gia tăng cường công tác thông tin tuyên truyền, khuyến cáo và nhân rộng kịp thời các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất nhằm giảm chi phí, tăng hiệu quả kinh tế và thu nhập cho nông dân. Riêng các viện, học viện tiếp tục đẩy mạnh công tác nghiên cứu và giới thiệu các tiến bộ kỹ thuật mới, gói kỹ thuật đồng bộ cho các cây trồng chủ lực tới các địa phương để khuyến cáo nông dân áp dụng.

Với các hiệp hội, hội và doanh nghiệp, cần có phương án sản xuất, cung ứng các loại vật tư nông nghiệp (giống, thuốc bảo vệ thực vật, phân bón...) đảm bảo đủ số lượng, chất lượng với giá hợp lý, phục vụ kịp thời nhu cầu của người dân; tăng cường phối hợp liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất.

Theo Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, năm 2025 đã ghi nhận có nhiều khó khăn đối với lĩnh trồng trọt các tỉnh phía Bắc khi phải chịu tác động mạnh của biến đổi khí hậu với nhiều đợt rét đậm, rét hại kéo dài, mưa lớn trên diện rộng và sự càn quét của các cơn bão số 3, 5, 6 gây thiệt hại đáng kể. Thêm vào đó, việc sắp xếp lại đơn vị hành chính và tổ chức bộ máy ngành nông nghiệp theo mô hình chính quyền hai cấp cũng tạo ra những thay đổi lớn trong quản lý sản xuất, đòi hỏi sự linh hoạt và thích ứng nhanh chóng.

Tuy nhiên, với sự chỉ đạo kịp thời của Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng nỗ lực không ngừng của các địa phương, sản xuất trồng trọt năm 2025 ở các tỉnh phía Bắc vẫn đạt kết quả khả quan. Diện tích lúa cả năm ước đạt 2,16 triệu ha, dù giảm 33 nghìn ha so với năm 2024 nhưng năng suất bình quân lại tăng lên 59,2 tạ/ha (tăng 0,5 tạ/ha), đưa tổng sản lượng đạt khoảng 12,87 triệu tấn, tăng 9 nghìn tấn so với năm trước.

Đối với rau màu, diện tích gieo trồng đạt 1,255 triệu ha (tăng 6 nghìn ha), sản lượng gần 11,95 triệu tấn (tăng 132 nghìn tấn), cho thấy sự phát triển ổn định và tăng trưởng về quy mô. Đặc biệt, vụ đông 2024 đạt 392 nghìn ha, tăng 10 nghìn ha so với năm 2023, mang lại tổng giá trị sản xuất khoảng 36.328 tỷ đồng, cao hơn 2.694 tỷ đồng so với vụ đông 2023.

Riêng vụ đông năm 2025, giá trị sản xuất trên mỗi hecta mục tiêu đạt 94,2 triệu đồng. Diện tích cây ăn quả duy trì ổn định ở mức 463 nghìn ha, trong đó vùng Đồng bằng sông Hồng chiếm 154 nghìn ha, Trung du miền núi phía Bắc 232 nghìn ha và Bắc Trung Bộ 77 nghìn ha. Cây công nghiệp cũng duy trì khoảng 238,5 nghìn ha.

Theo Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, những tháng cuối năm 2025 và năm 2026 tiếp tục được dự báo có những biến động thời tiết bất thường, ảnh hưởng đến sản xuất trồng trọt. Thêm vào đó, các thị trường nhập khẩu vẫn đang tăng cường các hàng rào kỹ thuật đối với hàng nhập khẩu. Vì vậy, vụ đông 2025 và trong năm 2026, các địa phương cần khẩn trương xây dựng sớm kế hoạch sản xuất trên cơ sở bám sát tình hình thời tiết, cơ cấu mùa vụ, vật tư nông nghiệp và nguồn nước.