Xã Hưng Mỹ nằm ven biển với hệ thống kênh rạch chằng chịt. Nhiều năm qua, người dân nơi đây phải đối mặt với không ít khó khăn do ảnh hưởng của triều cường, xâm nhập mặn và biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, chính trong thử thách, họ đã tìm thấy cơ hội từ một loại cây dân dã từng mọc hoang khắp vùng nước lợ – cây bồn bồn.
Chị Phạm Thị Dung – Chủ tịch HĐQT Hợp tác xã Minh Duy cùng cán bộ xã Hưng Mỹ. Ảnh: Trọng Linh.
Nhờ tận dụng điều kiện tự nhiên thuận lợi và được địa phương hỗ trợ kỹ thuật, bồn bồn đã trở thành cây trồng chủ lực giúp người dân Hưng Mỹ thoát nghèo bền vững, mở ra hướng đi mới cho nông nghiệp vùng ngập mặn Cà Mau.
Hiện toàn xã Hưng Mỹ có khoảng 100 ha trồng bồn bồn, tập trung chủ yếu ở ấp Đông Hưng. Năm 2017, sản phẩm “Bồn bồn Cái Nước – Cà Mau” được Cục Sở hữu trí tuệ chứng nhận nhãn hiệu tập thể, khẳng định thương hiệu đặc trưng của địa phương, đồng thời mở rộng đầu ra ổn định cho người dân.
Ông Bùi Hùng Liệt, Chủ tịch UBND xã Hưng Mỹ cho biết, hiện toàn xã chỉ còn 39 hộ nghèo và 129 hộ cận nghèo. Địa phương đã tập trung hỗ trợ người dân phát triển sản xuất dựa trên lợi thế sẵn có như trồng bồn bồn, nuôi tôm và trồng lúa trên đất nuôi tôm. Đây là những mô hình giúp người dân tăng thu nhập, ổn định cuộc sống.
Trước đây người dân trồng bồn bồn chủ yếu theo hình thức nhỏ lẻ, chưa được hướng dẫn kỹ thuật và phụ thuộc nhiều vào thương lái. Nay, với sự hỗ trợ của chính quyền địa phương và các chương trình giảm nghèo, người dân đã liên kết sản xuất theo mô hình hợp tác xã, được tập huấn kỹ thuật, hỗ trợ giống, phân bón và được bao tiêu sản phẩm.
Một trong những đơn vị tiêu biểu là HTX Minh Duy (thành lập năm 2019) hiện có hơn 60 thành viên, canh tác khoảng 30 ha bồn bồn.
Khu chế biến bồn bồn. Ảnh: Trọng Linh.
Chị Phạm Thị Dung, Chủ tịch HĐQT HTX Minh Duy chia sẻ: Từ khi hợp tác xã được thành lập, các hộ thành viên đều có thu nhập ổn định, trung bình từ 100 đến hơn 120 triệu đồng mỗi năm. Nhiều hộ nghèo, cận nghèo nay đã thoát nghèo, có điều kiện mở rộng sản xuất và cải thiện đời sống.
Không chỉ cho hiệu quả kinh tế cao, bồn bồn còn dễ canh tác, ít tốn công chăm sóc, phù hợp với điều kiện sinh thái vùng ngập mặn. Đây được xem là cây trồng thích ứng với biến đổi khí hậu hiện nay. Cây bồn bồn phát triển tốt trong môi trường nước lợ, cho thu hoạch quanh năm, nhất là vào mùa khô khi các cây trồng khác khó phát triển.
Ông Nguyễn Văn Phước, một hộ trồng bồn bồn ở ấp Đông Hưng cho biết: "Gia đình tôi có 0,5 ha trồng bồn bồn, mỗi năm thu hoạch được hơn 2 tấn bồn bồn non, bán cho HTX giá ổn định 20 - 25 ngàn đồng/kg, sau khi trừ chi phí, lợi nhuận khoảng trên 50 triệu đồng. Nhờ đó tôi đã thoát nghèo, có điều kiện sửa lại nhà và cho con ăn học".
Từ cây bồn bồn, nhiều phụ nữ trong xã cũng có việc làm ổn định nhờ tham gia thu hoạch, sơ chế và đóng gói sản phẩm tại Hợp tác xã. Công việc này không nặng nhọc, phù hợp với chị em ở nông thôn, giúp họ có thêm thu nhập và chủ động trong cuộc sống.
Bà Nguyễn Thị Bé, thành viên HTX Minh Duy chia sẻ: "Trước đây tôi chỉ ở nhà nội trợ, giờ được làm trong HTX, mỗi ngày thu nhập 200 - 250 ngàn đồng. Có việc làm gần nhà, lại được làm cùng chị em, tôi thấy vui, yên tâm hơn nhiều khi kinh tế gia đình được cải thiện".
Dưa bồn bồn của HTX Minh Duy được chứng nhận OCOP 3 sao. Ảnh: Trọng Linh.
Cùng với lợi ích kinh tế, mô hình trồng bồn bồn còn góp phần bảo vệ môi trường, hạn chế phèn, mặn và giữ đất tốt cho các cây trồng khác. Đặc biệt, nhiều hộ đã kết hợp trồng bồn bồn xen nuôi tôm theo hướng sinh thái, vừa nâng cao hiệu quả sử dụng đất, vừa tăng thu nhập trên cùng diện tích.
Ông Bùi Hùng Liệt, Chủ tịch UBND xã Hưng Mỹ cho biết thời gian tới, xã sẽ tiếp tục nhân rộng mô hình trồng bồn bồn kết hợp nuôi tôm siêu thâm canh, đồng thời phối hợp với Trường Đại học Cần Thơ để chứng nhận chuỗi liên kết sản xuất – tiêu thụ, hướng đến mục tiêu giảm nghèo bền vững.
Cây bồn bồn đã và đang khẳng định vị thế của mình trong cơ cấu kinh tế nông nghiệp của xã Hưng Mỹ. Từ loài cây mọc hoang nơi đồng nước, bồn bồn nay đã trở thành cây làm giàu cho hàng trăm hộ dân. Mô hình này không chỉ giúp người dân vươn lên thoát nghèo mà còn góp phần quan trọng trong xây dựng nông thôn mới bền vững, hướng đến một vùng quê ven biển trù phú, đáng sống.
Bồn bồn – loài cây dân dã gắn bó với đời sống người dân vùng sông nước nay đã vươn mình thành sản phẩm đặc trưng mang lại sinh kế bền vững. Hưng Mỹ giảm nghèo thành công từ cây bồn bồn đã minh chứng cho ý chí vươn lên và sự sáng tạo của người dân Cà Mau trong thích ứng với biến đổi khí hậu.
