Giảm thiểu rủi ro thiệt hại
Với đường bờ biển dài 385 km, 200 hòn đảo lớn nhỏ, nhiều vịnh như: Vân Phong, Cam Ranh, Nha Trang và các đầm Nha Phu, Thủy Triều, những năm qua tỉnh Khánh Hòa đã phát triển khá mạnh nghề nuôi trồng thủy sản bằng lồng bè trên biển hay còn gọi nuôi biển.
Nuôi trồng thủy sản lồng bè trên vịnh Vân Phong, huyện Vạn Ninh. Ảnh: KS.
Đối tượng nuôi rất đa dạng, song chủ lực gồm tôm hùm và các loại cá biển (cá chẽm, cá chim vây vàng cá bớp, cá bè đưng, cá mú…).
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Khánh Hòa, hiện toàn tỉnh có 3.242 bè nuôi thủy sản, với 140.160 ô lồng. Hằng năm, sản lượng nuôi biển đạt khoảng 10.000 tấn.
Là người có thâm niên 30 năm, đến nay ông Nguyễn Xuân Hòa, ở thị trấn Vạn Giã (huyện Vạn Ninh) đã phát triển 150 ô lồng nuôi cá biển và tôm hùm. Tổng sản lượng cá biển thu hoạch hằng năm đạt từ 40-50 tấn/năm, còn tôm hùm khoảng 2-3 tấn.
Ông Hòa cho biết, những năm qua, nghề nuôi biển không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cho gia đình, mà còn tạo công ăn việc làm cho nhiều lao động tại địa phương. Thế nhưng nghề nuôi này cũng lắm rủi ro, nhất là trong mùa mưa bão, thời tiết diễn biến thất thường, dễ mất trắng.
Thực tế, cơn bão số 12 xảy ra vào năm 2017 và cơn bão số 9 vào năm 2021 đã minh chứng về rủi ro khi gây thiệt hại kinh tế nặng nề cho người nuôi trồng thủy sản lồng bè ở tỉnh Khánh Hòa. Trong đó, cơn bão số 12 là nỗi ám ảnh kinh hoàng của ngư dân, với sức gió cấp 12, giật cấp 15 kèm theo mưa lớn đã đánh tan tành lồng bè nuôi tôm, cá trên biển. Nhiều hộ nuôi phút chốc mất tiền tỷ, trở nên trắng tay chỉ sau một đêm.
Ông Nguyễn Xuân Hòa cho biết, để giảm thiểu thiệt hại trong nuôi trồng thủy sản, ông theo dõi chặt chẽ các dự báo thời tiết. Ảnh: KS.
“Rút kinh nghiệm từ những cơn bão trên, những năm gần đây đến mùa mưa bão từ tháng 9-11 (âm lịch), người nuôi trên địa bàn đã chủ động chằng chống lồng bè trước kỹ lưỡng. Đồng thời, theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết được dự báo, cảnh báo sớm thiên tai để khẩn trương thu hoạch tôm, cá đạt kích cỡ thương phẩm, cũng như di chuyển người vào bờ an toàn nhằm tránh thiệt hại khi áp thấp nhiệt đới, bão đổ bộ trực tiếp.”, ông Hòa chia sẻ và khẳng định rằng, công tác dự báo thời tiết thủy văn là rất cần thiết và quan trọng trong nuôi biển. Đây là giải pháp được ông thường xuyên cập nhập trong mùa mưa bão trong những năm gần đây để nâng cao hiệu quả sản xuất.
Tương tự, ông Nguyễn Thanh Sang, ở xã Vạn Lương (huyện Vạn Ninh) đã gắn bó nghề nuôi biển trên vịnh Vân Phong gần 20 năm, đến nay cũng đã phát triển 150 ô lồng chủ yếu nuôi cá, với tổng sản lượng thu hoạch khoảng 50-70 tấn/năm.
Ông Sang cho biết, từ thiệt hại nặng nề của cơn bão số 12, những năm gần đây ông luôn cảnh giác cao độ, thường xuyên cập nhập dự báo thời tiết trong mùa mưa bão để chủ động ứng phó.
“Qua theo dõi, các dự báo khí tượng thủy văn là tương đối chính xác. Nhờ vậy, gia đình nuôi tôm, cá đã giảm thiểu thiệt hại đáng kể trong những năm gần đây”, ông Sang chia sẻ.
Vào mùa mưa bão, người nuôi phủ lưới trên mặt lồng để tránh cá nuôi thoát ra ngoài. Ảnh: KS.
Ông Lê Xuân Thái, Chánh Văn phòng Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai, Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh Khánh Hòa cho biết, công tác dự báo thời tiết đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển bền vững ngành nuôi trồng thủy sản. Việc dự báo, cảnh báo tốt không chỉ giúp bảo vệ tài sản và giảm thiểu rủi ro cho người dân mà còn nâng cao hiệu quả sản xuất và đảm bảo tính bền vững trong bối cảnh biến đổi khí hậu.
Theo ông Thái, thời gian qua, công tác dự báo khí tượng thủy văn phục vụ nuôi biển trên địa bàn đã có bước chuyển rõ rệt. Cụ thể, các bản tin dự báo đưa ra cảnh báo thiên tai xảy ra trước nhiều ngày, giúp người dân và doanh nghiệp có thời gian chuẩn bị, phòng chống, ứng phó.
Cùng với đó, việc dự báo được cụ thể hóa đến từng khu vực nuôi trồng, giúp người dân và doanh nghiệp có thông tin chính xác hơn về tình hình thiên tai để chủ động thực hiện các giải pháp như: gia cố lồng bè, che chắn lưới lên mặt lồng để hạn chế thủy sản nuôi thoát ra ngoài hay thu hoạch tôm cá đạt kích cỡ thương phẩm…
“Các bản tin dự báo bão, mưa lớn trong các năm gần đây (như áp thất nhiệt đới năm 2018, đợt lũ tháng 11/2021) đều dự báo chi tiết về cấp gió mạnh, định lượng mưa chi tiết đến tận huyện và đạt độ tin cậy cao giúp bà con có kế hoạch phòng tránh kịp thời.
Các bản tin dự báo dài hạn (theo tháng, quý, mùa) cũng đã được tăng cường góp phần hỗ trợ người dân và doanh nghiệp trong việc lựa chọn thời điểm thả nuôi phù hợp, từ đó tránh được các thời tiết bất lợi do thiên tai gây ra”, ông Thái bày tỏ.
Dự báo tiếp tục đồng hành người nuôi biển
Ông Trần Văn Hưng, Phó Giám đốc Đài Khí tượng Thủy văn Trung bộ cho biết, thời gian qua, công tác dự báo khí tượng thủy văn của Đài phục vụ nuôi trồng trên biển, từng bước thay đổi mang tính hiệu quả và thiết thực hơn. Đài đã tăng cường công tác cảnh báo sớm các hiện tượng thiên tai như bão, áp thấp nhiệt đới, lũ, mưa lớn, gió mạnh, triều cường...để người dân và doanh nghiệp chủ động trong kế hoạch sản xuất và ứng phó kịp thời khi có thiên tai.
Lực lượng chức năng thông báo đường đi bão, áp thấp nhiệt đới để người nuôi trồng biết, di chuyển vào bờ tránh trú an toàn. Ảnh: KS.
Trước bối cảnh diễn biến của biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp, khó lường, tác động đến hầu hết các ngành, địa phương, trong đó có hoạt động nuôi biển. Do đó thời gian tới, Đài tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ cộng đồng nuôi trồng thủy sản ven biển theo hướng chủ động, thực tiễn và bền vững.
Cụ thể, Đài sẽ phối hợp với địa phương triển khai các bản tin dự báo, cảnh báo chi tiết theo từng vùng nuôi trồng trọng điểm, tích hợp các yếu tố thời tiết, môi trường nước, sinh thái biển để người dân và chính quyền quản lý rủi ro tốt hơn.
Cùng với đó, ứng dụng các mô hình dự báo tiên tiến, đặc biệt là công nghệ trí tuệ nhân tạo AI để tăng thời hạn cảnh báo sớm, độ tin cậy của bản tin dự báo, cảnh báo thiên tai giúp người dân và chính quyền có thêm thời gian chuẩn bị ứng phó.
Ngoài ra, Đài cũng sẽ phối hợp với các ban ngành, tăng cường truyền tải các thông tin diễn biến thiên tai qua phương tiện thông tin đại chúng, mạng xã hội, hệ thống loa phát thanh cơ sở để thông tin đến với người dân nhanh nhất. Cũng như phối hợp với địa phương, ban ngành tổ chức các lớp tuyên truyền, tập huấn cộng đồng để phổ biến, hướng dẫn sử dụng hiệu quả các thông tin trong bản tin dự báo thiên tai, chủ động trong sản xuất, ứng phó thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu.
Người nuôi thu hoạch cá đạt kích cỡ thương phẩm để chạy bão, giảm thiệt hại. Ảnh: KS.
Còn theo ông Lê Xuân Thái, để nâng cao công tác dự báo, thời gian tới, tỉnh sẽ đầu tư, xây dựng các trạm đo tự động các yếu tố như gió, sóng, nhiệt độ, độ mặn, trạm phao tại các vùng nuôi biển trọng điểm như: Vạn Ninh, Ninh Hòa, Nha Trang, Cam Ranh. Đồng thời tăng cường và phát triển nguồn nhân lực chuyên trách cho công tác dự báo biển. Tổ chức các lớp tuyên truyền, tập huấn về khí tượng thủy văn để phổ biến, hướng dẫn các thông tin trong bản tin dự báo thời tiết và ứng dụng các thông tin đó vào sản xuất.
Ngoài ra, tỉnh cũng sẽ tăng cường công tác khảo sát, thống kê tại các vùng nuôi trồng trọng điểm để xây dựng kịch bản tác động của các loại hình thiên tai đối với các đối tượng nuôi, vùng nuôi cụ thể. Phối hợp với các doanh nghiệp thực hiện hợp đồng dịch vụ khí tượng thủy văn để dự báo chi tiết, chuyên sâu cho các khu vực nuôi trồng trọng điểm, đảm bảo cho công tác nuôi trồng, khai thác đạt hiệu quả tốt nhất.
Theo ông Thái, ngoài việc tăng cường công tác dự báo, cảnh báo, đảm bảo độ tin cậy của các bản tin, Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai, Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh khuyến cáo người dân, doanh nghiệp hoạt động nuôi biển nên thường xuyên theo dõi các thông tin về dự báo thời tiết, đặc biệt các thời tiết nguy hiểm như bão, lũ, gió mạnh, triều cường, sóng lớn…để chủ động bảo vệ tài sản và tính mạng.
