Những năm gần đây, biến đổi khí hậu khiến Điện Biên phải đối mặt với nhiều hình thái thời tiết cực đoan: mưa lớn cục bộ, dòng chảy bất thường, rét đậm sớm và khô hạn xen kẽ. Những thay đổi này gây ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất nông nghiệp, đặc biệt trong bố trí lịch thời vụ, đảm bảo nguồn nước và kiểm soát sâu bệnh phát sinh sau mưa lũ. Trước thực tế đó, ngành nông nghiệp tỉnh đã xây dựng hướng tiếp cận mới: lấy dự báo, cảnh báo sớm làm trung tâm trong chỉ đạo sản xuất.
Ông Phan Văn Vượng, quyền Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi và Phòng chống thiên tai tỉnh Điện Biên, cho biết: Hệ thống trực theo dõi thời tiết, mực nước hồ chứa và diễn biến dòng chảy được duy trì 24/24 giờ, giúp Chi cục nắm chắc tình hình để điều hành kịp thời. Các trạm đo mưa, hồ chứa và kênh dẫn đều được rà soát trước mùa mưa để hạn chế sai số trong cập nhật dữ liệu. Từ các tín hiệu cảnh báo sớm, tỉnh kịp thời điều chỉnh lịch lấy nước, phân bổ nguồn nước tưới hợp lý cho những vùng có nguy cơ khô hạn.
Mưa lũ làm thay đổi dòng chảy và bồi lấp nhiều diện tích canh tác tại Điện Biên, ảnh hưởng lớn đến lịch thời vụ. Ảnh: Hoàng Châu.
Không chỉ dừng lại ở thủy lợi, công tác chuẩn bị giống và thời vụ trong điều kiện khí hậu thay đổi cũng được ngành nông nghiệp xem là giải pháp quan trọng. Sở Nông nghiệp và Môi trường đã chỉ đạo Chi cục Nông nghiệp và các Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp từ khu vực 1 đến khu vực 5 bám sát dự báo thời tiết để hướng dẫn bà con bố trí giống cây trồng ngắn ngày, phù hợp khung thời vụ của từng vùng sinh thái. Việc này giúp giảm rủi ro thiệt hại khi xuất hiện rét sớm hoặc nắng nóng kéo dài.
Do mưa lớn diễn ra bất thường, sau các đợt mưa lũ, nguy cơ phát sinh sâu bệnh hại cũng tăng cao. Các đơn vị chuyên môn tăng cường theo dõi, dự báo sâu bệnh, khuyến cáo biện pháp phòng trừ theo hướng an toàn, hạn chế phụ thuộc thuốc hóa học. Việc này giúp nông dân chủ động chăm sóc, bảo vệ cây trồng theo đúng khuyến cáo của cơ quan chuyên môn.
Cùng với dự báo rủi ro, Điện Biên cũng chú trọng nâng cao tính chủ động cho người dân tại địa phương. Các xã được hướng dẫn giám sát công trình thủy lợi nhỏ, phát hiện sự cố ngay từ đầu; đồng thời duy trì việc cập nhật tình hình về Chi cục Thủy lợi và Phòng chống thiên tai để có phương án xử lý sớm. Nhờ vậy, nhiều khu vực đã tránh được thiệt hại khi xảy ra mưa lớn cục bộ.
Lực lượng chức năng khắc phục sạt lở và bồi lấp sau mưa lũ, bảo vệ đất sản xuất nông nghiệp tại Điện Biên. Ảnh: Hoàng Châu.
Trong bối cảnh khí hậu tiếp tục biến động khó lường, ngành nông nghiệp tỉnh xác định nhiệm vụ trọng tâm là hiện đại hóa công tác dự báo, cảnh báo và giám sát rủi ro. Việc tăng cường thiết bị quan trắc, hoàn thiện quy trình cập nhật dữ liệu, đồng thời nâng cao năng lực cho cán bộ cơ sở đang được triển khai theo lộ trình. Những bước đi này giúp công tác chỉ đạo sản xuất, đặc biệt trong các vụ có thời tiết phức tạp, chủ động hơn và giảm thiểu thiệt hại cho người dân.
Ứng phó biến đổi khí hậu không chỉ là câu chuyện của các đợt mưa lũ, mà là bài toán lâu dài trong tổ chức sản xuất nông nghiệp. Với cách tiếp cận dựa trên dự báo và quản lý rủi ro, Điện Biên đang dần tạo nền tảng vững hơn cho phát triển nông nghiệp an toàn, bền vững trong giai đoạn tới.
