Nhiều ưu đãi để khuyến khích đầu tư
Với đường bờ biển dài hơn 3.260km và nhiều khu vực có tốc độ gió đạt 8–10 m/s, Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia có tiềm năng điện gió ngoài khơi lớn nhất Đông Nam Á.
Trong bối cảnh giảm phát thải khí nhà kính, giảm thiểu sử dụng than đá, dầu mỏ và khí đốt, tìm kiếm các nguồn năng lượng sạch, Việt Nam chủ trương thúc đẩy khai thác tiềm năng điện gió ngoài khơi. Theo TS Dư Văn Toán, Viện Khoa học Môi trường, Biển và Hải đảo: Hệ thống chính sách, pháp luật đã cụ thể hóa chủ trương này, như Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2045, Nghị quyết số 55-NQ/TW về Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam... Đây là cơ sở quan trọng để các bộ, ngành và địa phương xây dựng, phát triển các chương trình hành động cụ thể.
Luật Điện lực có hiệu lực từ tháng 11/2025 và Nghị định 58/2025/NĐ-CP về phát triển điện năng lượng tái tạo có nhiều điều khoản ưu tiên đầu tư điện gió ngoài khơi. Trong đó, các dự án điện gió ngoài khơi được hưởng nhiều cơ chế ưu đãi như: Miễn tiền sử dụng khu vực biển 3 năm, giảm 50% trong 12 năm tiếp theo; Miễn tiền sử dụng đất trong thời gian xây dựng cơ bản; Sản lượng điện hợp đồng tối thiểu dài hạn 80% trong tối đa 15 năm…
Việt Nam thuộc nhóm quốc gia có tiềm năng điện gió ngoài khơi lớn nhất Đông Nam Á. Ảnh: Trường Giang.
Bên cạnh đó, Nghị định 58/NĐ-CP quy định rõ điều kiện đối với nhà đầu tư: Có kinh nghiệm triển khai ít nhất một dự án điện gió ngoài khơi; năng lực tài chính vốn chủ sở hữu tối thiểu 20%; nhà đầu tư nước ngoài phải có tối thiểu 5% vốn của doanh nghiệp trong nước tham gia; có ý kiến chấp thuận của Bộ Quốc phòng, Công an, Ngoại giao…
Theo TS Dư Văn Toán, mặc dù có nhiều tiềm năng và cơ hội, thế nhưng việc phát triển điện gió ngoài khơi ở Việt Nam vẫn đang đối mặt với không ít rào cản như: còn thiếu khung pháp lý và chính sách dành riêng cho điện gió ngoài khơi; hạ tầng, cơ sở hạ tầng kỹ thuật cho hệ thống hòa mạng điện, chuỗi cung ứng và dịch vụ hậu cần cho điện gió ngoài khơi còn hạn chế; chưa thống nhất trong các quy định về khảo sát biển, giao khu vực biển, thẩm quyền cấp phép, chi phí khảo sát và tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư.… Đó là những thách thức đang dần được tháo gỡ.
Thu hút nhà đầu tư
Với tiềm năng lớn và nhiều ưu đãi, các dự án điện gió ngoài khơi đang thu hút nhà đầu tư. Tại TP. Hải Phòng, Tổng Công ty xây dựng Lũng Lô vừa đề xuất 4 dự án điện gió ngoài khơi và 1 trạm thu gom công suất mà triển khai giai đoạn 2025 – 2030. Trong đó có tới 3 dự án và 1 điểm thu gom theo quy hoạch sẽ triển khai giai đoạn 2031 – 2035 (dự án nhà máy điện gió ngoài khơi Bắc Bộ 3.1, Bắc Bộ 4 và Bắc Bộ 5 và điểm thu gom công suất tại Quảng Ninh).
Sở Công Thương Hải Phòng đề xuất UBND thành phố báo cáo kiến nghị Bộ Công Thương, Thủ tướng Chính phủ cho phép điều chỉnh tiến độ thực hiện. Cụ thể là cho phép điều chỉnh tiến độ thực hiện dự án điện gió ngoài khơi Bắc Bộ 4, Bắc Bộ 5 và điểm gom công suất tại Hải Phòng hoàn thành trong giai đoạn 2025 - 2030, trước 5 năm so với quy hoạch hiện tại.
Tập đoàn Xuân Thiện cũng vừa đề nghị Bộ Nông nghiệp và môi trường giao 20.000ha (diện tích khoảng 200km2) biển ngoài khơi tỉnh Lâm Đồng nhằm khảo sát trên biển phục vụ phát triển dự án nhà máy điện gió ngoài khơi Nam Trung Bộ 1.
Dự án điện gió ngoài khơi Nam Trung Bộ 1 tỉnh Lâm Đồng, với sản lượng điện trung bình năm 4,7 tỷ kWh, doanh thu dự kiến mỗi năm 14.627 tỷ đồng, tiền thuế nộp cho nhà nước khoảng 1.460 tỷ đồng/năm.
