Dùng ảnh radar thời tiết để dự báo mưa bão
Những năm gần đây, thiên tai ở Huế gia tăng cả về cường độ và tần suất. Lũ đặc biệt lớn liên tiếp xảy ra vào các năm 2020, 2022, 2023 đã làm ngập lụt, sạt lở nghiêm trọng. Đơn cử như năm 2020, thiên tai dị thường, khốc liệt làm 41 người chết, 11 người mất tích; hàng ngàn nhà cửa bị sập, tốc mái. Hay năm 2024, nắng nóng lịch sử từ ngày 27/4-1/5 đã phá vỡ mọi kỷ lục về giá trị nhiệt độ cao nhất tồn tại trong gần 50 năm qua ở Huế.
Để ứng phó thiên tai, ngoài sẵn sàng, chủ động thực hiện các phương án phòng chống, TP Huế cũng đặc biệt chú trọng công tác dự báo, cảnh báo, thông tin liên lạc khí tượng thủy văn (KTTV). Đây là điều hết sức quan trọng, không thể thiếu, nhằm giúp người dân đề cao cảnh giác, góp phần giảm thiểu thiệt hại do thiên tai.
Hệ thống trạm quan trắc tự động ở TP Huế góp phần dự báo, cảnh báo, thông tin liên lạc KTTV. Ảnh: Văn Dinh.
Ông Nguyễn Văn Hùng - Giám đốc Đài KTTV TP Huế cho biết, thời gian qua, ngành KTTV có nhiều đổi mới trong công tác dự báo, cảnh báo, áp dụng các công nghệ hiện đại và đã có những tiến bộ nhất định. Tổng cục KTTV (nay là Cục KTTV) đã được Chính phủ đầu tư, trang bị máy móc, thiết bị, nâng cấp hệ thống máy tính; hệ thống siêu máy tính HPC CRAY để chạy các mô hình dự báo khí tượng động lực có độ phân giải cao, cho kết quả dự báo tương đối sát với diễn biến thực tế của thời tiết và thiên tai.
Hiện trên địa bàn TP Huế đang sử dụng sản phẩm ảnh radar thời tiết Đông Hà, radar X-Band của dự án Jiaca do Chính phủ Nhật Bản tài trợ để theo dõi, dự báo và cảnh báo mưa, bão rất có hiệu quả; ngoài ra còn có hệ thống trạm quan trắc tự động với trên 70 trạm gồm 4 trạm đo gió, 10 trạm đo đồng thời cả mưa, mực nước và trên 60 trạm đo mưa tự động thuộc các dự án khác nhau, trong đó có 49 trạm đo mưa tự động thuộc hệ thống Vrain. Phần lớn các trạm đều hoạt động ổn định, nguồn số liệu đầy đủ và liên tục, phục vụ có hiệu quả cho công tác dự báo, cảnh báo KTTV…
“Thông tin KTTV là đầu vào trong tất cả các ngành nghề, lĩnh vực, trong đó có ngành nông nghiệp. Việc ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại trong dự báo thời tiết sẽ đưa ra được những thông tin chính xác, sát với diễn biến thực tế của thời tiết tại địa phương, giúp cho việc theo dõi quá trình phát triển của cây trồng, phòng trừ dịch bệnh có hiệu quả. Ngoài ra, tính toán được thời gian xuống giống, thời gian thu hoạch của các nhà quản lý nông nghiệp, tránh được tối đa những thiệt hại về mùa màng do ảnh hưởng của thiên tai, dịch bệnh gây ra”, ông Hùng nhận định.
Việc ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại trong dự báo thời tiết giúp tránh được tối đa những thiệt hại về mùa màng do ảnh hưởng của thiên tai, dịch bệnh gây ra. Ảnh: Văn Dinh.
Truyền tin nhờ viễn thông
Theo Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn TP Huế, thành phố chú trọng và tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, mạng xã hội trong truyền tin dự báo, cảnh báo thiên tai. Trước mỗi đợt mưa lũ, đơn vị tổ chức trực ban nghiêm túc, theo dõi sát diễn biến thời tiết nguy hiểm; chủ động cảnh báo sớm từ 48 đến 72 giờ, sử dụng tương tác chức năng phòng chống bão lụt trên nền tảng số Hue-S (thuộc Trung tâm giám sát và điều hành đô thị thông minh Huế - IOC), tổng đài 19001075 và các trang tương tác của thành phố; sử dụng hệ thống nhắn tin SMS để nhắn tin điều hành, cảnh báo, dự báo thiên tai đến với chính quyền các cấp và người dân.
Năm 2024, thành phố đã thí điểm lắp đặt và kích hoạt 2 còi hú công suất lớn (bán kính hữu dụng 5 km) để cảnh báo thông báo cho nhân dân hạn chế ra đường khi có gió mạnh do bão, mưa lớn, ngập lụt nhờ đó đã góp phần giảm thiểu thiệt hại thiên tai. Tương tự, vào mùa nắng nóng, các bản tin cảnh báo cũng được cập nhật liên tục.
“Việc áp dụng, ứng dụng công nghệ thông tin, tiếp nhận, cảnh báo thiên tai tại TP Huế trong các năm qua đã được nâng lên một bước so với thời gian trước đây, công nghệ thông tin cảnh báo sớm thiên tai đã áp dụng sâu rộng với nhiều tiện ích, phần mềm, ứng dụng thân thiện với người dùng; có ý nghĩa và vai trò hết sức quan trọng, góp phần giúp xử lý các tình huống nhanh chóng, kịp thời cũng như nâng cao năng lực ứng phó, phòng chống thiên tai cho cán bộ, cộng đồng người dân, từ đó góp phần phát triển kinh tế - xã hội nói chung và ngành nông nghiệp nói riêng”, ông Đặng Văn Hòa - Chánh văn phòng Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn TP Huế chia sẻ.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin, mạng xã hội trong truyền tin dự báo, cảnh báo thiên tai cũng được TP Huế chú trọng và tăng cường. Ảnh: Văn Dinh.
Được biết, trong các tình huống thiên tai, Viễn thông Huế sẽ triển khai hệ thống thông tin liên lạc gồm 2 điện thoại vệ tinh; hệ thống vô tuyến sóng ngắn CODAN công suất 100WW; hệ thống vô tuyến sóng cực ngắn Kenwood có thể liên lạc cự ly 30 - 50 km. Đồng thời, bố trí máy bộ đàm Kenwood tại một số hồ chứa thủy lợi, thủy điện trên địa bàn, hệ thống bộ đàm ICOM tại một số huyện, thị xã và một số xe cơ động phục vụ công tác chỉ đạo tại hiện trường.
Theo lãnh đạo TP Huế, trong thời gian tới, thành phố tiếp tục tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ trong dự báo thiên tai; tìm hiểu, đẩy mạnh nghiên cứu khoa học về lĩnh vực trí tuệ nhân tạo AI và Big Data nhằm nâng cao năng lực dự báo viên và chất lượng sản phẩm dự báo. Ngoài ra, tăng cường công tác truyền thông về KTTV, giúp người dân có thể tiếp cận và sử dụng có hiệu quả thông tin dự báo, cảnh báo.
Trong các đợt bão, lũ lụt tháng 11/2023, Trung tâm IOC Huế đã tiếp nhận gần 700 cuộc gọi yêu cầu cần hỗ trợ của người dân, trong đó có 230 các trường hợp nhà ngập sâu cần di chuyển đến nơi cao, bệnh nhân đi viện, phụ nữ sắp sinh con. Trước đó, vào đợt mưa lũ lịch sử tháng 10/2020, lượng người tiếp cận thông tin từ các trang page facebook của Văn phòng Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn TP Huế và Trung tâm IOC Huế là hơn 30 triệu lượt người tiếp cận và hơn 9 triệu tương tác trong tổng số gần 600 bài viết (thông tin, cảnh báo).
