Đà Nẵng kiên định mục tiêu thành phố môi trường: [Bài 1] Nền tảng vững chắc

Xây dựng đô thị “đáng sống, đáng đến”

Năm 2021 đánh dấu bước chuyển quan trọng khi UBND TP Đà Nẵng ban hành Đề án xây dựng thành phố môi trường với 70 nhiệm vụ trọng tâm, bao trùm từ quản lý chất thải, kiểm soát ô nhiễm đến hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật và nâng cao chất lượng sống đô thị.

Từ đó, hàng loạt chương trình, dự án và giải pháp được triển khai đồng bộ, tạo ra những chuyển biến thực chất. Môi trường tại các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu vực đô thị lẫn nông thôn được cải thiện rõ rệt; các mô hình cộng đồng, phong trào bảo vệ môi trường gắn với xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh được lan tỏa rộng khắp. Những “điểm nóng”, nguồn thải, cơ sở có nguy cơ ô nhiễm được kiểm soát chặt chẽ; nhiều cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng đã được xử lý triệt để, đưa ra khỏi danh mục theo quy định.

Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN-MT) TP Đà Nẵng Phạm Nam Sơn, thành phố đã hoàn thành việc xử lý tất cả cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, đến nay không có phát sinh trường hợp mới. Các chỉ số về thu gom và xử lý nước thải đều đạt mức cao hàng đầu cả nước: 100% nước thải công nghiệp, hơn 89% nước thải đô thị được thu gom và xử lý đạt quy chuẩn. Tỷ lệ các cơ sở sản xuất, kinh doanh có lưu lượng nước thải lớn xử lý đạt chuẩn lên đến 98,68%; 90,91% cơ sở y tế có hệ thống xử lý đạt quy chuẩn. Công tác phân loại rác tại nguồn - vốn được triển khai từ năm 2019 - đã tạo sự thay đổi sâu rộng trong cộng đồng với hơn 97% tổ dân phố tham gia thường xuyên.

Không chỉ tăng cường quản lý, thành phố còn đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào kiểm soát ô nhiễm. Gần một nửa các cơ sở, khu sản xuất kinh doanh đã lắp đặt hệ thống quan trắc nước thải tự động, truyền dữ liệu trực tiếp về Sở TN-MT (cũ) nay là Sở NN-MT; tỷ lệ này với khí thải đạt hơn 57%. Cùng với đó, nhiều công trình hạ tầng kỹ thuật môi trường trọng điểm đã được đầu tư và đưa vào vận hành trong giai đoạn 2023 - 2024, như trạm trung chuyển chất thải rắn Lê Thanh Nghị công suất 480 tấn/ngày, trạm trung chuyển Sơn Trà công suất 200 tấn/ngày, hệ thống xử lý nước rỉ rác giai đoạn 2 và ô chôn lấp số 6. Thành phố cũng đang lập Điều chỉnh Quy hoạch xử lý chất thải rắn đến năm 2030, tầm nhìn 2045 là một bước đi quan trọng để chủ động trước áp lực phát sinh chất thải trong tương lai.

Những nỗ lực ấy giúp Đà Nẵng liên tiếp ghi dấu ấn ở tầm quốc gia. Thành phố được Bộ Tài nguyên và Môi trường (cũ) nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường công nhận là một trong năm địa phương đạt mức bảo vệ môi trường tốt năm 2020, và dẫn đầu cả nước trong hai năm 2021, 2022. Trong các năm 2021 và 2023, Đà Nẵng tiếp tục được vinh danh tại Giải thưởng Thành phố thông minh Việt Nam ở hạng mục “Thành phố môi trường thông minh xanh - sạch”, khẳng định sự đồng hành của chính quyền, ngành NN-MT và người dân trong xây dựng hình ảnh một đô thị xanh, sạch, đẹp, đáng sống và đáng đến.

Thứ trưởng Bộ NN-MT Lê Công Thành đánh giá cao nỗ lực bền bỉ của thành phố trong kiểm soát ô nhiễm, đặc biệt là tỷ lệ xử lý nước thải đô thị thuộc nhóm cao nhất cả nước. Theo ông, Đề án “Xây dựng Đà Nẵng - Thành phố môi trường” giai đoạn 2021 - 2030 với 4 nhóm nhiệm vụ và 31 chỉ tiêu cụ thể đã xác lập lộ trình rõ ràng, có tính khả thi, cho phép thành phố từng bước hiện thực hóa mục tiêu trở thành đô thị đáng sống hàng đầu Việt Nam.

Tiếp tục duy trì thành quả

Cùng với Đà Nẵng, Quảng Nam (cũ) nay là một phần của không gian đô thị mở rộng cũng có nền tảng vững chắc về quản lý và bảo vệ môi trường. Những năm qua, tỉnh Quảng Nam (cũ) đã đầu tư hoàn thiện hệ thống quan trắc, giám sát chất lượng môi trường; xây dựng hạ tầng tiếp nhận dữ liệu quan trắc tự động từ các cơ sở xả thải để kiểm soát liên tục, kịp thời. Công tác quy hoạch và xử lý chất thải rắn được quan tâm theo hướng đồng bộ; nhiều dự án xử lý chất thải rắn sinh hoạt, chất thải nguy hại được kêu gọi và triển khai.

Địa phương cũng đặc biệt chú trọng bảo vệ và phục hồi hệ sinh thái tự nhiên, các khu bảo tồn, di sản thiên nhiên; đồng thời lồng ghép nội dung ứng phó biến đổi khí hậu vào Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn 2050 – một cách tiếp cận sớm và bài bản.

Chính những nền tảng này giúp tỉnh Quảng Nam (cũ) từng vươn lên đứng thứ 3/14 tỉnh khu vực duyên hải miền Trung và xếp thứ 16/63 tỉnh, thành phố trong cả nước về Chỉ số Xanh cấp tỉnh (PGI).

Việc xây dựng chính quyền xanh, kinh tế xanh và cộng đồng xanh đã tạo ra sự tương đồng rõ rệt với định hướng phát triển của Đà Nẵng, mở ra cơ hội lớn để mục tiêu thành phố môi trường được mở rộng trên quy mô toàn vùng.

Trong bối cảnh mới, khi hai địa phương đã trở thành một thực thể hành chính – kinh tế thống nhất, Đà Nẵng càng có điều kiện để kiên định và đẩy mạnh hơn nữa mục tiêu xây dựng 'Thành phố môi trường'. Từ nền tảng sẵn có của cả hai bên, thành phố đang tiến gần đến mô hình phát triển dựa trên kinh tế tuần hoàn và tăng trưởng xanh. Các khu công nghiệp, cụm công nghiệp được khuyến khích chuyển đổi sang mô hình sinh thái; doanh nghiệp áp dụng công nghệ sản xuất sạch hơn, sử dụng năng lượng tái tạo và nhiên liệu thân thiện với môi trường. Thành phố cũng đang đặt mục tiêu phát triển thị trường tín chỉ carbon, hướng doanh nghiệp vào quỹ đạo phát thải thấp – một xu hướng tất yếu của kinh tế toàn cầu.

Đà Nẵng hôm nay đã có nền tảng vững chắc để bước vào giai đoạn phát triển mới: hiện đại hơn, xanh hơn và bền vững hơn. Từ những kết quả cụ thể trong kiểm soát ô nhiễm đến tầm nhìn dài hạn về kinh tế tuần hoàn, tất cả cho thấy thành phố không chỉ kiên định mà còn chủ động, sáng tạo trong hành trình xây dựng mô hình đô thị môi trường – một hình mẫu mà nhiều địa phương khác đang hướng tới. Với sự đồng lòng của chính quyền, cộng đồng và doanh nghiệp, mục tiêu ấy chắc chắn sẽ tiến gần hơn từng ngày.