‘Bệ đỡ’ cho người dân
Nhiều năm trước, gia đình chị Lê Thị Thùy Dung (41 tuổi, trú thôn La Tưng, xã A Lưới 4) chỉ biết dựa vào rừng để kiếm kế sinh nhai như lấy củi, khai thác lâm sản phụ. Hai năm vừa qua, chị Dung tham gia vào ERPA (thỏa thuận chi trả giảm phát khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ) tại TP Huế, nhờ thế cuộc sống dần đổi thay.
“Từ khi được chi trả ERPA, gia đình có thêm kinh tế, cuộc sống cũng được cải thiện, tuy không quá nhiều nhưng ổn định, có tiền cho con cái ăn học, mua thêm gạo, thuốc men. Ngoài ra, chúng tôi ý thức rõ hơn vai trò của rừng đối với cuộc sống và môi trường xung quanh. Giờ đây, giữ rừng không chỉ là trách nhiệm, mà còn là quyền lợi của chính chúng tôi”, chị Dung chia sẻ.
Nhờ chi trả ERPA, bà con vùng cao ở TP Huế có thêm thu nhập, cải thiện cuộc sống và có ý thức rõ hơn trong việc bảo vệ rừng. Ảnh: Văn Dinh.
Vùng cao A Lưới sau khi sắp xếp cấp huyện thì còn 5 xã, chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số, nhiều hộ nghèo và cận nghèo. Các cộng đồng thôn ở đây nhờ sự hỗ trợ từ chương trình ERPA đã và đang từng bước vượt qua khó khăn.
Đơn cử như cộng đồng thôn La Tưng được Ban Quản lý rừng phòng hộ A Lưới giao, nhận khoán, quản lý bảo vệ rừng trong 2 năm qua với diện tích 141,43ha (năm 2024) và 117,4ha (năm 2025).
Ông Hồ Sỹ Khu, trưởng thôn La Tưng cho hay, cộng đồng thôn gồm 20 thành viên, chia làm 4 tổ, mỗi tổ 5 người. Trong năm 2024, cộng đồng thôn đã nhận được tiền ERPA hơn 42 triệu đồng, tiền sinh kế 50 triệu đồng.
Năm 2025, cộng đồng thôn tạm ứng tiền đợt 1 hơn 28 triệu đồng, tiền sinh kế 50 triệu đồng. Thôn cũng luôn xây dựng kế hoạch kiểm tra bảo vệ rừng hằng năm. Qua 2 năm triển khai thực hiện công tác giao, nhận khoán bảo vệ rừng tại địa bàn, người dân luôn đồng tình, ủng hộ và đã nhận thức rõ lợi ích của mình trong công tác quản lý bảo vệ rừng. Nhờ đó, nhiều năm qua tại thôn không xảy ra tình trạng lấn chiếm, khai thác lâm sản trái phép.
Việc giao khoán cho các cộng đồng thôn tham gia bảo vệ rừng đúng quy định, người dân luôn đồng tình, ủng hộ. Ảnh: Văn Dinh.
Ông Văn Thân - Giám đốc Ban Quản lý Rừng phòng hộ A Lưới cho biết, địa bàn A Lưới được phân bổ nguồn chi trả ERPA năm 2025 với tổng kinh phí là hơn 4,2 tỷ đồng. Đến nay, Ban đã giao khoán bảo vệ rừng cho 15 cộng đồng thôn với diện tích 1.786,80ha và thực hiện chi trả hơn 1 tỷ đồng. Ngoài ra, đơn vị còn hỗ trợ sinh kế 750 triệu đồng, hỗ trợ UBND các xã hơn 36 triệu đồng và kinh phí cho biện pháp lâm sinh hơn 1,9 tỷ đồng.
“Đơn vị đã thực hiện việc giao khoán cho các cộng đồng thôn tham gia bảo vệ rừng đúng quy định, thường xuyên, định kỳ, giám sát, kiểm tra việc thực hiện các nội dung của hợp đồng khoán. Nhìn chung, việc thực hiện bảo vệ rừng của các đối tượng được giao khoán tốt, thực hiện các quy định ghi chép sổ sách, biên bản đầy đủ. Thời gian tới, Ban sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương và các tổ chức liên quan để nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ rừng qua việc thực hiện chi trả ERPA, tiếp tục triển khai các chương trình hỗ trợ sinh kế, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân gắn với giữ rừng”, ông Thân cho hay.
Giữ rừng bền vững
Trong những năm qua, công tác bảo vệ rừng, phát triển lâm nghiệp đã được TP Huế quan tâm, chú trọng. Thông qua triển khai các cơ chế, chính sách, các chương trình, dự án đã góp phần nâng cao giá trị của rừng, tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân, bảo vệ môi trường sinh thái, an ninh quốc phòng. Đến nay, tỷ lệ che phủ rừng toàn TP Huế đạt 57,18%.
Đặc biệt, TP Huế là một trong các tỉnh vùng Bắc Trung bộ được tham gia thí điểm ERPA với Ngân hàng Thế giới (WB). Tổng diện tích rừng tự nhiên được chi trả giảm phát thải trên địa bàn lên tới hơn 205.500ha. Trong giai đoạn 2023 - 2025, TP Huế được Bộ Nông nghiệp và Môi trường điều phối tổng kinh phí hơn 135,97 tỷ đồng để triển khai chương trình.
Các cộng đồng thôn tham gia tuần tra, bảo vệ rừng định kỳ. Ảnh: Văn Dinh.
Ông Nguyễn Tất Tùng - Giám đốc Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng TP Huế cho rằng, thỏa thuận trên đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc thí điểm cơ chế tài chính chuyển nhượng kết quả giảm phát thải CO2, góp phần huy động nguồn lực quốc tế để bảo vệ rừng và thúc đẩy phát triển bền vững. Đồng thời đây là hoạt động chi trả giảm phát thải dựa vào kết quả hấp thụ và lưu giữ carbon của rừng, tiến tới triển khai toàn diện về chi trả dịch vụ môi trường rừng.
Năm 2024, TP Huế đã giải ngân 42,96/43,78 tỷ đồng, đạt 98,1% kế hoạch. Trong đó, gần 99,4% được chi trả cho hơn 600 chủ rừng là cộng đồng, hộ gia đình, UBND cấp xã và các tổ chức. Tính đến tháng 7/2025, TP Huế cũng đã thực hiện chi trả khoảng 49,85/54,87 tỷ đồng kế hoạch năm 2025, đạt tỷ lệ 95%. Toàn bộ các khoản chi trả đều được thực hiện qua phương thức không dùng tiền mặt - thông qua tài khoản ngân hàng, ví điện tử ViettelPay hoặc dịch vụ bưu chính công ích, đảm bảo tính công khai, minh bạch, thuận tiện, nhất là với đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng xa.
“Việc có thêm nguồn kinh phí ERPA đã giúp cho các chủ rừng là tổ chức tăng cường thêm lực lượng bảo vệ rừng thông qua hợp đồng khoán với các cộng đồng sống ven rừng, đồng thời có thêm nguồn kinh phí phục vụ cho công tác phát triển rừng bằng việc triển khai các hoạt động lâm sinh như khoanh nuôi xúc tiến tái sinh rừng, nuôi dưỡng làm giàu rừng,... góp phần cải thiện chất lượng rừng tự nhiên. Trong khi đó, rừng giao cho cộng đồng quản lý (gần 31.000ha) góp phần nâng cao nhận thức của người dân trong việc giữ rừng, cải thiện môi trường sống từ đó tác động đến hành động cụ thể của người dân trong việc bảo vệ hệ sinh thái, giữ gìn bảo vệ các nguồn tài nguyên thiên nhiên, hạn chế các hành vi gây tổn hại đến môi trường rừng”, ông Tùng nói.
Sau 3 năm triển khai ERPA (2023 - 2025), TP Huế đã chi trả 123 tỷ đồng, trong đó chi trả cho hơn 550 cộng đồng, nhóm hộ, hộ gia đình với số tiền hơn 15,5 tỷ đồng, chi trả cho 57 đối tượng là UBND các xã và các tổ chức khai thác được nhà nước giao quản lý rừng với số tiền 5 tỷ đồng, ngoài ra chi trả cho 11 chủ rừng tổ chức với hơn 102,6 tỷ đồng.
