Từ năm 2012, cùng với nhiều hộ dân trong thôn Nước Đang, ông Phạm Văn Dung (xã Đặng Thùy Trâm, tỉnh Quảng Ngãi) tham gia dự án trồng mây nước dưới tán rừng phòng hộ.
Theo ông Dung, ban đầu người dân chủ yếu vào rừng khai thác mây mọc tự nhiên để bán cho các đại lý thu mua. Khi nguồn mây ngày càng cạn kiệt, trong khi nhu cầu thị trường lại lớn, người dân mới bắt đầu trồng mây dưới tán rừng.
“Nhà nước cấp giống cho người dân. Thông thường sau khoảng 5 năm mây bắt đầu cho thu hoạch. Cây mây đẻ nhánh nhanh, trồng càng lâu năm năng suất càng cao. Ngoài trồng và thu hoạch, tôi còn thu mua mây từ các hộ dân để cung cấp cho đại lý lớn”, ông Dung chia sẻ.
Người dân xã Đặng Thùy Trâm thu hoạch mây nước. Ảnh: Võ Hà.
Hiện nay, giá mây nước được các đại lý thu mua khoảng 4.200 đồng/kg, có thời điểm lên hơn 7.000 đồng/kg. Trung bình mỗi hecta mây nước trồng dưới tán rừng mang lại thu nhập 40 – 50 triệu đồng/năm.
Xã Đặng Thùy Trâm có diện tích tự nhiên 19.940 ha, trong đó hơn 7.000 ha rừng phòng hộ được giao khoán cho cộng đồng quản lý, bảo vệ. Tận dụng lợi thế này, từ năm 2012, người dân địa phương đã phát triển cây mây nước dưới tán rừng.
Cây mây nước dễ trồng, ít tốn công chăm sóc, đẻ nhánh nhanh. Mỗi hecta có thể trồng xen 600 – 800 gốc. Kỹ thuật trồng đơn giản, chỉ cần đào hố, sau 10 – 15 ngày là có thể trồng. Nếu được chăm sóc và bón phân hợp lý, sau 4 – 5 năm cây bắt đầu cho thu hoạch và có thể khai thác liên tục 18 – 20 năm. Đặc biệt, cây mây hầu như không bị ngã đổ khi mưa bão, giúp người trồng ít rủi ro.
Cây mây nước được xác định là cây chủ lực trong nhóm cây lâm nghiệp ở xã Đặng Thùy Trâm. Ảnh: Võ Hà.
Đến nay, xã đã có gần 300 ha mây nước phát triển ổn định, sản lượng khai thác giai đoạn 2022 – 2025 đạt hơn 3.000 tấn. Với giá bán hiện khoảng 5.500 đồng/kg, mỗi hecta mây cho thu nhập 50 – 60 triệu đồng/năm, góp phần quan trọng trong công tác xóa đói, giảm nghèo, cải thiện đời sống.
Thực tế cho thấy trồng mây nước dưới tán rừng không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn bảo vệ môi trường sinh thái, hạn chế cỏ dại, giữ ẩm đất, giảm xói mòn và tăng dinh dưỡng cho cây rừng.
Theo lãnh đạo xã Đặng Thùy Trâm, cây mây nước được xác định là cây chủ lực trong nhóm cây lâm nghiệp gắn với mục tiêu phát triển kinh tế rừng bền vững. Giai đoạn 2025 – 2030, xã đặt mục tiêu mở rộng diện tích lên khoảng 1.000 ha, đồng thời mời gọi doanh nghiệp đầu tư nhà máy sơ chế, chế biến sản phẩm mây để gia tăng giá trị và mở rộng thị trường.
Ngoài ra, xã khuyến khích người dân, nhất là các hộ trồng mây có kinh nghiệm thành lập tổ hợp tác, hợp tác xã nhằm sản xuất, chế biến tập trung, tìm kiếm thị trường và tiếp cận nguồn vốn, công nghệ. Đây là bước quan trọng để hình thành chuỗi liên kết từ trồng – thu hoạch – sơ chế – chế biến – tiêu thụ, phát triển nghề trồng mây gắn với xây dựng nông thôn mới.
Các sản phẩm làm từ cây mây nước. Ảnh: Võ Hà.
Nhằm tăng cường hợp tác với doanh nghiệp, mới đây, xã Đặng Thùy Trâm đã tổ chức đoàn công tác đến làm việc với Công ty TNHH Nhân Hòa (khu phố Thái Lai, phường Hoài Nhơn Nam, tỉnh Gia Lai).
Tại đây, lãnh đạo Công ty đã chia sẻ kinh nghiệm về tổ chức sản xuất, nâng cao chất lượng nguyên liệu, ứng dụng công nghệ chế biến tiên tiến và kết nối thị trường xuất khẩu. Doanh nghiệp khẳng định sẵn sàng phối hợp tập huấn kỹ thuật, hỗ trợ xây dựng cơ sở sơ chế tại địa phương cũng như ưu tiên thu mua nguyên liệu mây ổn định. Đây là cơ hội để xã Đặng Thùy Trâm từng bước hình thành chuỗi liên kết bền vững gắn sản xuất với tiêu thụ sản phẩm.
Thời gian tới, xã tiếp tục cụ thể hóa các giải pháp, hình thành vùng nguyên liệu tập trung gắn với bảo vệ rừng, thu hút doanh nghiệp đầu tư chế biến để tạo giá trị gia tăng cao, phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã, xây dựng thương hiệu sản phẩm mây nước, từng bước tham gia chương trình OCOP và mở rộng xuất khẩu.
Theo Bí thư Đảng ủy xã Đặng Thùy Trâm Lê Hữu Trình, chuyến công tác tại Gia Lai là bước khởi đầu quan trọng để xã tăng cường hợp tác với doanh nghiệp, hiện thực hóa mục tiêu đưa cây mây nước trở thành cây kinh tế chủ lực, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, xây dựng nông thôn mới và phát triển kinh tế bền vững.
