Ngày 29/12 tại TP Cần Thơ, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến chủ trì hội nghị tổng kết ngành hàng cá tra năm 2025 và một số nhiệm vụ trọng tâm năm 2026.
Năm 2025 được đánh giá đầy khó khăn đối với ngành nông nghiệp và môi trường nói chung và thủy sản nói riêng do tác động của thiên tai và biến động kinh tế thế giới. Tuy nhiên, ngành hàng cá tra đã đạt được những con số ấn tượng, sản lượng đạt 1,74 triệu tấn, vượt 6% kế hoạch, kim ngạch xuất khẩu dự kiến đạt 2,1 tỷ USD, tăng 5% so với mục tiêu. Kết quả này đóng góp quan trọng vào kỷ lục xuất khẩu trên 70 tỷ USD của toàn ngành nông nghiệp trong năm qua.
Hội nghị tổng kết ngành hàng cá tra năm 2025 và triển khai một số nhiệm vụ trọng tâm năm 2026 được tổ chức tại TP Cần Thơ. Ảnh: Kim Anh.
Dù đạt được chỉ số tăng trưởng tốt, tuy nhiên Thứ trưởng Phùng Đức Tiến chỉ ra những điểm nghẽn về cơ chế chính sách đang kìm hãm sự phát triển của ngành hàng cá tra.
"Chúng ta có các chương trình, đề án quốc gia có thể xem xét tách riêng cho con cá tra – đối tượng trọng điểm cần có cơ chế chính sách cụ thể và trực tiếp hơn", Thứ trưởng Tiến nhấn mạnh.
Vấn đề con giống đang cần ưu tiên hàng đầu khi vừa qua giá cá tra giống đã tăng kỷ lục từ trước đến nay. Năm 2025, ngành hàng cá tra ghi nhận sự suy giảm mạnh cả về diện tích nuôi và cơ sở sản xuất giống, dẫn đến từ cuối tháng 7 đến nay, giá cá giống liên tục tăng, đột biến lên mức 80.000 - 85.000 đồng/kg.
Trước bối cảnh giá cá tra giống tăng cao liên tục như vừa qua, nếu giá cá thương phẩm thấp, người nuôi sẽ đứng trước nguy cơ thua lỗ.
Hiệp hội Cá tra Việt Nam (VINAPA) cũng nhấn mạnh, chất lượng con giống là khâu quan trọng của chuỗi ngành hàng cá tra ở ĐBSCL. Tuy nhiên hiện nay chất lượng cá giống còn rất kém khiến tỷ lệ sống thấp. Cùng với đó thời tiết thất thường khiến cá dễ bị bệnh không theo mùa vụ như trước. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải có sự nâng cấp toàn diện, nhất là khi thị trường nhập khẩu yêu cầu tất cả các khâu trong chuỗi giá trị ngành hàng cá tra phải được chuẩn hoá.
Từ cuối tháng 7 đến nay, giá cá tra giống tăng lên đột biến, lần đầu tiên trong lịch sử ghi nhận giá cá tra giống đạt 80.000 - 85.000 đồng/kg. Ảnh: Kim Anh.
Để giúp ngành hàng cá tra vượt qua khó khăn, VINAPA cho rằng kiểm soát chất lượng sản phẩm và hạ giá thành sản xuất là hai vấn đề quan trọng cần được giải quyết. VINAPA kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng các đơn vị liên quan phối hợp với sở nông nghiệp và môi trường các tỉnh, thành phố triển khai và có đủ nguồn lực để sản xuất giống cá tra đạt tiêu chuẩn phục vụ cho chuỗi cung ứng cá tra của vùng ĐBSCL.
Chương trình quốc gia phát triển nuôi trồng thủy sản đến năm 2030 đặt mục tiêu sản lượng cá tra đạt 2 triệu tấn và kim ngạch xuất khẩu đạt 3 tỷ USD. Điều này đòi hỏi ngành thủy sản phải chủ động được 100% cá tra giống bố mẹ đến năm 2030 để cung ứng cho nhu cầu sản xuất.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh cần chấm dứt tình trạng phụ thuộc vào giống nhập lậu không rõ nguồn gốc. Mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam phải chủ động 100% cá tra giống bố mẹ chất lượng cao, đảm bảo tính đồng đều để tối ưu hóa dây chuyền chế biến.
Về giá thành sản xuất, hiện nay chi phí thức ăn đang chiếm từ 65 - 70% giá thành. Thứ trưởng Tiến yêu cầu phải có giải pháp công nghệ để kiểm soát chi phí này, tránh rủi ro thua lỗ cho người nuôi khi giá cá thương phẩm biến động.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến đề nghị cần có cơ chế chính sách cụ thể và trực tiếp hơn dành cho cá tra. Ảnh: Kim Anh.
Theo Thứ trưởng Tiến, hiện nguồn lực tài chính dành cho khoa học công nghệ rất dồi dào. Thế nhưng nghịch lý là khả năng hấp thụ nguồn lực của các đơn vị lại còn yếu. Ông đề nghị cần có sự phối hợp “binh chủng hợp thành” giữa các viện nghiên cứu, doanh nghiệp và cơ quan quản lý. Thay vì làm việc đơn lẻ, các bên phải cùng giải quyết bài toán lớn về giống và quy trình nuôi.
"Bộ khuyến khích các doanh nghiệp tiên phong trong việc tận dụng phế phụ phẩm để tạo ra giá trị gia tăng, chuyển từ xuất khẩu thô sang chế biến sâu theo xu thế quốc tế", Thứ trưởng Tiến nói.
Để đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe từ "bàn ăn thế giới", ngành thủy sản cần xác định chuyển đổi số là nhiệm vụ không thể tách rời. Trong đó chú trọng xây dựng hệ thống dữ liệu quốc gia về nuôi trồng, cập nhật phần mềm và đảm bảo an ninh mạng để quản lý toàn diện chuỗi cung ứng. Đảm bảo khả năng truy xuất minh bạch từ con giống đến sản phẩm cuối cùng, giúp sản phẩm thủy sản Việt Nam tự tin hội nhập sâu rộng hơn.
