Mùa mưa bão năm 2025 đã để lại những hậu quả nặng nề cho ngành nuôi trồng thủy sản tại Lào Cai. Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh, tổng diện tích và thể tích ao, lồng bè bị thiệt hại lên tới hơn 700ha và trên 8.000m3. Ước tính tổng tổn thất về giá trị cá giống, cá thương phẩm và cơ sở vật chất hơn 12 tỷ đồng.
Trên 700ha diện tích nuôi trồng thủy sản tại tỉnh Lào Cai bị thiệt hại do mưa lũ. Ảnh: Thanh Tiến.
Ngay sau thiên tai, ưu tiên hàng đầu của các cấp chính quyền và người dân trong tỉnh là khôi phục sản xuất. Các tổ chức, cá nhân nuôi trồng thủy sản toàn tỉnh đã chủ động thực hiện các biện pháp khắc phục như xử lý môi trường ao, bể nuôi và tái thả các loại con giống cỡ lớn có tốc độ tăng trưởng nhanh để phục hồi thu nhập.
Theo bà Nguyễn Thị Hà, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông và Dịch vụ nông nghiệp tỉnh Lào Cai, công tác khử khuẩn và cải tạo ao nuôi là khâu then chốt để hạn chế rủi ro dịch bệnh sau bão. Bà con nên thường xuyên kiểm tra, vệ sinh, gia cố lại bờ ao và đảm bảo hệ thống thoát nước hoạt động tốt. Khi nước ao bị đục do mưa lớn, nên xả bớt lớp nước mặt, tăng cường chạy quạt nước, sục khí để hạn chế phân tầng và tăng lượng oxy hòa tan.
Đặc biệt, việc quản lý môi trường nước cần sự tỉ mỉ. Nếu pH giảm đột ngột, người dân cần rải vôi quanh bờ ao với liều lượng khoảng 20 - 30 kg/1.000 m2. Đối với chế độ dinh dưỡng, khi vật nuôi ổn định trở lại thì cho ăn từ từ, tăng dần lượng thức ăn, đồng thời bổ sung men vi sinh và các loại vitamin như C, B1, B3, B6 để tăng sức đề kháng. Trong trường hợp ao hồ bị thiệt hại quá nặng, bắt buộc phải vệ sinh, nạo vét và khử trùng bằng vôi bột liều lượng 40 - 50 kg/1.000 m2 để chuẩn bị cho vụ mới.
Người dân khử khuẩn ao nuôi sau thiên tai. Ảnh: Thanh Tiến.
Bên cạnh các giải pháp kỹ thuật, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lào Cai đã nhanh chóng ban hành văn bản hướng dẫn khôi phục sản xuất, đồng thời hướng dẫn các địa phương thực hiện hỗ trợ theo Nghị định số 09 ngày 10/01/2025 của Chính phủ.
Tuy nhiên, từ chính sách đến thực tiễn lại đang vấp phải một rào cản lớn. Theo ông Nguyễn Thái Bình - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Lào Cai, quá trình triển khai hỗ trợ đang gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ phía người nuôi: thiếu hồ sơ trong quá trình sản xuất. Ngoài ra, tại nhiều địa phương, các hộ nuôi cá nước lạnh hoặc nuôi ao hồ nhỏ lẻ, bà con vẫn giữ thói quen canh tác tự phát, chưa tuân thủ nghiêm ngặt về quy hoạch. Quan trọng hơn, việc ghi chép nhật ký nuôi trồng, lưu giữ hóa đơn chứng từ mua bán giống, thức ăn... thường bị xem nhẹ. Khi thiên tai xảy ra, dù thiệt hại là có thật và hiện hữu, nhưng việc thiếu bằng chứng trên giấy tờ khiến cơ quan chức năng gặp khó trong việc xác định mức độ thiệt hại để áp dụng khung chính sách hỗ trợ phù hợp.
Người nuôi cần ghi chép và lưu giữ hồ sơ trong quá trình sản xuất. Ảnh: Thanh Tiến.
Thiệt hại do thiên tai trong năm 2024 và 2025 là một bài học sâu sắc về tư duy sản xuất. Để đảm bảo quyền lợi và có thể nhận được sự hỗ trợ kịp thời khi gặp rủi ro bởi thiên tai hay dịch bệnh, người nuôi nói chung và nuôi trồng thủy sản nói riêng cần đặc biệt chú trọng việc ghi chép và lưu giữ hồ sơ. Mọi hoạt động từ thả giống, cho ăn, xử lý môi trường đến thu hoạch cần được ghi chép tỉ mỉ vào nhật ký sản xuất. Đây chính là cơ sở pháp lý quan trọng nhất để chứng minh hoạt động sản xuất khi có sự cố xảy ra.
Song song với đó, việc tuân thủ quy hoạch và pháp luật cũng là yếu tố tiên quyết. Người dân cần chấp hành nghiêm các quy định của Luật Thủy sản 2017, tuân thủ các quy định về hành lang bảo vệ sông suối, môi trường và quy hoạch vùng nuôi. Đồng thời, việc thực hiện kê khai sản xuất với chính quyền địa phương ngay từ đầu vụ nuôi theo hướng dẫn của cơ quan chức năng cần được thực hiện nghiêm túc.
