Cà Mau thúc đẩy liên kết chuỗi giá trị, nâng tầm ngành hàng cua xuất ngoại

Trong khuôn khổ các hoạt động của Ngày hội Cua Cà Mau – Lần thứ II năm 2025 và sự kiện “Xin chào Cà Mau”, ngày 17/11, UBND tỉnh Cà Mau tổ chức hội nghị “Liên kết chuỗi sản xuất – tiêu thụ sản phẩm cua tỉnh Cà Mau năm 2025”. Sự kiện nhằm đánh giá tình hình phát triển ngành hàng cua thời gian qua và định hướng xây dựng chuỗi giá trị bền vững trong giai đoạn tới.

Hội nghị có sự tham dự của Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Lê Văn Sử, Chủ tịch Hội Thủy sản Việt Nam Nguyễn Việt Thắng, đại diện các sở, ngành, doanh nghiệp, tổ chức liên kết sản xuất, tiêu thụ cua trong tỉnh và các đối tác quốc tế đến từ Trung Quốc.

Ngành hàng chiến lược với sản lượng hơn 36.500 tấn/năm

Cà Mau hiện là địa phương có diện tích nuôi trồng thủy sản nước lợ lớn nhất cả nước, trong đó ngành hàng cua ngày càng khẳng định vai trò chiến lược. Toàn tỉnh có hơn 365.000 ha nuôi cua, sản lượng đạt khoảng 36.500 tấn/năm, với xu hướng phát triển mạnh mô hình nuôi sinh thái, tổng hợp.

Trong giai đoạn 2016 – 2025, diện tích và sản lượng cua nuôi của tỉnh Cà Mau có bước tăng trưởng đáng kể. Đặc biệt, khoảng 20.000 ha nuôi cua – tôm kết hợp đã đạt các chứng nhận quốc tế như Naturland, ASC, EU Organic…, cung ứng gần 2.000 tấn/năm sản phẩm sinh thái đạt chuẩn.

Tỉnh Cà Mau có 70 trại sản xuất cua giống, công suất thiết kế 1,3 tỷ con giống/năm, sản lượng năm 2025 ước đạt 1,1 tỷ con, đủ cung ứng cho nhu cầu nuôi trong tỉnh. Các mô hình nuôi đa dạng, từ quảng canh cải tiến, thâm canh, bán thâm canh đến ứng dụng công nghệ hộp nhựa nuôi cua giá trị cao.

Dù vậy, ngành hàng cua vẫn đối mặt nhiều khó khăn như quy mô sản xuất nhỏ lẻ, năng suất chưa cao, hạn chế về áp dụng khoa học công nghệ, thiếu liên kết bền vững giữa người nuôi và doanh nghiệp. Hệ thống chế biến chủ yếu quy mô nhỏ, ít sản phẩm chế biến sâu, thị trường tiêu thụ chủ yếu trong nước.

Tăng cường kiểm soát chất lượng, xây dựng chuỗi giá trị

Tại hội nghị, đại biểu đã trao đổi và đánh giá các vướng mắc trong sản xuất, tiêu thụ cua, đồng thời đề xuất nhiều giải pháp thúc đẩy phát triển ngành hàng cua theo hướng hiện đại. Trong đó, ưu tiên phát triển sản xuất hàng hóa giá trị cao, tăng cường kiểm soát chất lượng toàn chuỗi giá trị, hoàn thiện truy xuất nguồn gốc, phát triển thương hiệu và xúc tiến thương mại và mở rộng thị trường xuất khẩu ổn định, bền vững.

Trong khuôn khổ hội nghị, đại diện các nhà mua và doanh nghiệp đã thảo luận sâu về tiêu chuẩn kỹ thuật, điều kiện thu mua, logistics và khả năng cung ứng nhằm tìm kiếm mô hình liên kết phù hợp.

Theo Sở Công thương, tỉnh hiện có khoảng 380.000 ha nuôi cua, sản lượng trung bình 40.000 tấn/năm, góp phần tạo sinh kế bền vững cho hàng chục nghìn hộ dân ven biển. Tuy nhiên, sản phẩm cua vẫn chủ yếu tiêu thụ trong nước hoặc xuất qua trung gian, logistics cho cua sống còn yếu. Doanh nghiệp đầu mối tổ chức chuỗi chưa mạnh; truy xuất nguồn gốc và tiêu chuẩn chất lượng đang tiếp tục hoàn thiện.

Những hạn chế trên đặt ra yêu cầu tỉnh Cà Mau cần đẩy mạnh xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường xuất khẩu, đặc biệt hướng đến các thị trường tiềm năng như Trung Quốc, Hàn Quốc, Singapore… đặc biệt là thị trường Trung Quốc, nơi chiếm hơn 70% sản lượng xuất khẩu.

Trung Quốc mong muốn đẩy mạnh hợp tác

Ông Phó Mẫn, Trưởng chi nhánh khu vực biên giới Công ty Chứng nhận và Giám định Quảng Tây (Trung Quốc) cho biết, đơn vị của ông là cơ quan đại diện chính phủ Trung Quốc trong việc kiểm soát chất lượng hàng hóa nhập khẩu. Nhu cầu tiêu thụ cua biển Việt Nam tại Trung Quốc rất lớn, đặc biệt là cua Cà Mau.

Ông Mẫn, đề xuất Cà Mau nghiên cứu thành lập đơn vị kiểm soát chất lượng ngay tại địa phương, nhằm rút ngắn thời gian thông quan, nâng cao mức độ truy xuất nguồn gốc và đảm bảo chất lượng sản phẩm trước khi xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc. Đây được xem là giải pháp giúp nâng tầm giá trị cua Cà Mau trên thị trường quốc tế.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Lê Văn Sử nhấn mạnh, hội nghị đã nhìn nhận đầy đủ khó khăn, thách thức của ngành hàng cua, đồng thời thống nhất nhiều nội dung quan trọng hướng tới xây dựng chuỗi giá trị bền vững.

Ông giao Sở Công thương, Sở Khoa học và Công nghệ, Sở Nông nghiệp và Môi trường làm đầu mối kết nối với các đối tác, triển khai chứng nhận, xúc tiến thương mại và liên kết tiêu thụ trong thời gian tới.

Phó Chủ tịch tỉnh Cà Mau đề nghị doanh nghiệp và hợp tác xã chủ động ký kết hợp đồng liên kết dài hạn, đẩy mạnh đầu tư vào chế biến sâu để nâng cao giá trị sản phẩm. Người nuôi cua cần tham gia các mô hình liên kết, sản xuất theo quy trình an toàn, ứng dụng kỹ thuật mới và đảm bảo truy xuất nguồn gốc.

Ông Lê Văn Sử khẳng định, Cà Mau luôn đồng hành cùng doanh nghiệp và người dân, tạo môi trường đầu tư thuận lợi, thúc đẩy các chuỗi liên kết ngày càng hiệu quả. Với tinh thần hợp tác và quyết tâm cao, cua Cà Mau sẽ tiếp tục khẳng định vị thế, mở rộng thị trường, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân và phát triển kinh tế địa phương bền vững.

Hội nghị cũng chứng kiến lễ ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác giữa UBND tỉnh Cà Mau, Hội Thủy sản Việt Nam và đối tác đến từ Trung Quốc. Đây là bước khởi đầu quan trọng, tạo nền tảng để kết nối các mắt xích trong chuỗi sản xuất - tiêu thụ, hướng đến xây dựng ngành cua Cà Mau đạt tiêu chuẩn chất lượng cao, ổn định và phát triển bền vững.