Theo lương y Võ Hà thì trên thực tế nhiều trường hợp tai biến mạch não đã trải qua đột quỵ nhiều giờ hoặc nhiều ngày, tuy đã được điều trị nhưng để lại di chứng. Trong những trường hợp này việc điều trị bằng Đông y kết hợp giữa châm cứu và dùng thuốc thấy có kết quả rất tích cực.
Dưới đây là 2 bài thuốc kinh nghiệm đặc trị đột quỵ với cùng một vị thuốc chủ lực. Đó là vị địa long tức trùn đất (giun đất). Địa long là một vị thuốc đã được sử dụng trong y học dân gian từ lâu đời. Từ năm 1911 các nhà khoa học Nhật Bản đã tìm thấy trong địa long có hoạt chất Lumbritin có tác dụng phá huyết ứ. Có nghiên cứu ở nước ta cho biết trong giun đất có enzym fibrinolytic có khả năng thuỷ phân rất mạnh các sợi fibrin, giúp làm tan các cục máu đông trong các chứng tai biến não. Sau đây là 2 bài thuốc đặc trị di chứng tai biến não có sử dụng địa long.
Toa thuốc và tên bài thuốc Thần dược cứu mệnh xuất hiện từ khoảng đầu thể kỷ trước, được in lại trong quyển sách “Hai trăm bài thuốc quý” của ông Lê Văn Tình vào năm 1940. Sau này, bài thuốc đã được ông Nguyễn An Định, trưởng nam của cụ Nguyễn An Ninh cho phổ biến lại trên một số tờ báo. Cho đến nay bài thuốc đơn giản này đã cứu chữa và phục hồi cho rất nhiều trường hợp hôn mê do đột quỵ dù đã nhiều ngày trôi qua.
Trong một tài liệu được phổ biến vào năm 1997, ông Định cho biết “các dạng hôn mê do sốt xuất huyết hoặc tai biến mạch não chưa quá 10 ngày chỉ cần 3 thang, có khi chỉ 1 thang cũng hết bệnh”.
Bài thuốc nguyên thuỷ gồm 3 vị: Địa long 50g (địa long phơi khô có bán sẵn ở các tiệm thuốc Bắc) đậu đen 100g, lá bồ ngót 200g (phơi khô, sao vàng). Dùng khoảng 4 chén nước sắc còn độ hơn nửa chén, chia làm 2 lần cho người bệnh uống hoặc đổ vào miệng nếu đã bất tỉnh. Trong bài thuốc ngoài địa long còn có 2 vị đậu đen và lá bồ ngót.
Bổ dương hoàn ngũ thang là một cổ phương chuyên trị các chứng trúng phong, tai biến mạch não: địa long 8g, hoàng kỳ 16g, đương quy vỉ 8g, xích thược 6g, xuyên khung 4g, đào nhân 4g, hồng hoa 4g. Dùng khoảng 3 chén nước sắc còn hơn nửa chén, chia làm 2 lần cho người bệnh uống. Trong bài thuốc này liều lượng của địa long chỉ trung bình nhưng lại được phối hợp với 5 vị thuốc quen thuộc khác có tác dụng hành khí hoạt huyết để tạo nên kết quả làm tan máu ứ và khai thông kinh mạch. Hoàng kỳ là một vị thuốc bổ khí được dùng với liều lượng chủ đạo nhằm tăng cường chính khí. Ngoài ra, ở đây hoàng kỳ còn có một số tác dụng hữu ích khác như lợi tiểu, hạ huyết áp và tăng cường sức bền của mạch máu.
