Trong bối cảnh dịch bệnh và yêu cầu vệ sinh an toàn ngày càng cao trong ngành chăn nuôi, vôi là lựa chọn tối ưu trong nông nghiệp nhờ sở hữu nhiều ưu điểm vượt trội. Không chỉ dễ tìm mua và tiết kiệm, vôi còn là công cụ hữu hiệu trong việc ngăn ngừa mầm bệnh, bảo vệ sức khỏe vật nuôi, đồng thời không gây hại cho con người, vật nuôi hay làm hư hại thiết bị.
Chi cục Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản Bắc Ninh đưa ra hướng dẫn cho bà con nông dân về cách sử dụng vôi trong khử trùng chuồng trại, khu vực chăn nuôi hiệu quả. Ảnh: Bacninh.gov.vn.
Vôi hiện được ứng dụng rộng rãi từ khử trùng đất, ao nuôi đến chuồng trại, đóng vai trò thiết yếu trong việc ngăn ngừa mầm bệnh và bảo vệ sức khỏe vật nuôi. Đây là một giải pháp lâu dài mà không gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người hay vật nuôi khi dùng đúng cách, đồng thời không gây hư hại cho các dụng cụ và chuồng nuôi bằng kim loại.
Vôi hiện được ứng dụng rộng rãi từ khử trùng đất, ao nuôi đến chuồng trại, đóng vai trò thiết yếu trong việc phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh. Đặc biệt, vôi bột và vôi tôi, nhờ tính kiềm mạnh, có khả năng diệt mầm bệnh, khử mùi và diệt ký sinh trùng hiệu quả. Loại vật liệu này còn giúp hạn chế tối đa hiện tượng "nhờn thuốc" của vi khuẩn, cho phép sử dụng thường xuyên mà vẫn duy trì hiệu quả cao đối với nhiều loại dịch bệnh.
Tuy vôi có nhiều ưu điểm, nhưng hiện việc sử dụng vôi để khử trùng chưa có quy trình tiêu chuẩn chung. Để việc sử dụng vôi đúng cách, liều lượng phù hợp phát huy hiệu quả nhất, Chi cục Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản Bắc Ninh đã đưa ra những hướng dẫn cụ thể để bà con nông dân áp dụng hiệu quả.
Đối với nền chuồng, cửa ra vào chuồng nuôi, sân vườn, cống rãnh, rắc đều 100 - 200 g/m2, 1 lần/tuần; rải trực tiếp vôi bột trên nền chuồng, cửa ra vào, sân vườn, cống rãnh, khu vực chăn nuôi gia súc, gia cầm.
Đối với trường hợp phun hoặc quét nền, tường, dùng 100 - 200 g vôi tôi cho 1m² bề mặt. Cách làm là cho vôi vào nước, ngâm khoảng 12 giờ cho vôi tôi hoàn toàn, sau đó khuấy đều và dùng bình phun hoặc chổi để quét.
Để khử trùng trang thiết bị và khử mùi hôi trong trại chăn nuôi, có thể pha 10kg vôi với 100 lít nước, để lắng lấy nước vôi trong. Nước này dùng để rửa tay chân người chăm sóc, sát trùng nhẹ và tẩy mùi hôi của phân, máu, mủ.
Với mùi quá nặng, dùng vôi bột chà xát với một ít nước trong 5 phút, rồi rửa lại bằng nước vôi trong để tăng hiệu quả. Các trang trại lớn nên có nhiều bể nước vôi để rửa tay, công cụ, giúp kiểm soát lây lan vi trùng. Nước vôi trong còn có tác dụng tẩy màu các vết bẩn như thuốc đỏ, thuốc tím.
Để khử trùng phân chuồng, rải 2kg vôi/m² đối với lớp phân dày 20cm. Sau khi rải vôi trên bề mặt phân, đảo đều và thêm nước (nếu phân khô) để vôi sống chuyển hóa thành vôi tôi (Ca(OH)₂). Sau đó, đánh đống và ủ ít nhất 24 giờ.
Đối với hố chôn xác động vật, rải đều 2kg vôi/m² một lớp ở đáy hố. Cứ mỗi lớp xác động vật dày 20cm, trải thêm một lớp vôi, và cuối cùng rải một lớp vôi lên bề mặt hố chôn trước khi lấp kín.
Khi khử trùng, diệt rong rêu ở bể chứa nước, bể chứa nước thường phát sinh rong xanh hoặc có màu xanh đục do phiêu sinh thực vật, có thể diệt bằng cách đổ vào bể 1-2 kg vôi bột cho 1m3 nước. Đối với những nơi có nhiều rong xanh phát triển, dùng vôi hòa nước (vôi tôi 10-20%) để quét, rong rêu sẽ bị tiêu diệt nhanh chóng.
Vôi được ứng dụng trong sản xuất nông nghiệp với nhiều mục đích như dùng để khử trùng đất, khử trùng ao nuôi, khử trùng chuồng trại và khu vực chăn nuôi. Ảnh: Bacninh.gov.vn.
Bên cạnh đó, Chi cục Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản Bắc Ninh cũng nhấn mạnh một số lưu ý cho người dân khi sử dụng vôi để đảm bảo hiệu quả.
Người dân có thể tự tôi vôi củ màu xám hoặc mua vôi bột đóng bao sẵn. Để đạt hiệu quả tốt nhất, nên phun nước vôi pha tỉ lệ 20% định kỳ mỗi tuần một lần. Khi rắc vôi bột, cần đảm bảo phủ kín toàn bộ bề mặt, vì nếu không đủ kín, độ pH sẽ dưới 10 và không diệt được hết vi khuẩn, virus. Đối với các trang trại lớn, việc sử dụng phương pháp phun sẽ giúp vôi bột phủ kín diện tích rộng hơn và có thể áp dụng nhiều lần trong tuần.
Việc nắm vững kiến thức và tuân thủ các hướng dẫn trên sẽ giúp bà con nông dân tận dụng tối đa hiệu quả của vôi trong công tác khử trùng, góp phần xây dựng môi trường chăn nuôi an toàn, bền vững và nâng cao năng suất.
