Sản xuất chè liên kết, nông dân hết lo âu

Sản phẩm được bao tiêu sau thu hoạch

Sơn Hồng là xã biên giới của huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh. Chừng 20 năm về trước, địa phương này là điểm nóng phá rừng. Bà con sinh sống hoàn toàn dựa vào khai thác gỗ, săn bắt động vật rừng.

Sau khi Chính phủ đóng cửa rừng, qua thời gian, ý thức của người dân về bảo vệ rừng được nâng lên rõ rệt. Bây giờ, đại bộ phận thanh niên trai tráng học THPT xong ly hương vào Nam - ra Bắc hoặc đi xuất khẩu lao động để kiếm kế sinh nhai.

Thế hệ trung niên ở lại địa phương làm phụ hồ, khai thác mật ong hoặc trồng keo nguyên liệu. Tuy nhiên, trồng keo liên tục khiến đất bạc màu, dễ xói mòn, ảnh hưởng đến môi trường, đặc biệt, hiệu quả kinh tế đem lại khiêm tốn do giao thông đi lại khó khăn, đầu ra bị thương lái ép giá.

Năm 2017, sau một số lần chuyển đổi cây trồng thất bại, xã Sơn Hồng vận động người dân trồng keo tại khu vực Đồi Lấu chuyển sang trồng chè công nghiệp liên kết với Xí nghiệp Chè Tây Sơn. Theo đó, đầu vào như cây giống, khoa học kỹ thuật được doanh nghiệp cung cấp, hỗ trợ; đồng thời bao tiêu toàn bộ sản phẩm sau thu hoạch.

Đặc biệt, việc chuyển đổi cây trồng giai đoạn này còn nhận được hỗ trợ 20 triệu đồng/ha theo Quyết định 09/2016/QĐ-UBND ngày 18/3/2016 của UBND tỉnh Hà Tĩnh về “Chính sách khuyến khích phát triển nông nghiệp”. Bởi vậy, nhiều hộ dân trong khu vực mạnh dạn phá bỏ diện tích keo mới trồng hơn 1 năm chuyển đổi sang trồng chè.

“Lúc bấy giờ nhiều hộ hồ hởi nhưng kết quả khá ảm đạm. Liên tục 2 năm 2017, 2018 mưa lũ và nắng hạn khiến phần lớn diện tích chè mới trồng chết sạch. Sau đó không ít hộ bi quan, chán nản, định nhổ chè trồng keo trở lại”, ông Nguyễn Khánh Hòa, Chủ tịch UBND xã Sơn Hồng nói.

Theo ông, để tránh thất bại thêm lần nữa, chính quyền xã tích cực tuyên truyền vận động các hộ thay thế những cây bị chết bằng cây mới và tập trung chăm sóc.

Kết quả, 4 ha tại Đồi Lấu của hơn 10 hộ dân dần hồi sinh và cho thu nhập tốt vào đầu năm 2019. Kể từ đó, người dân thôn 2 mạnh dạn mở rộng diện tích chè liên kết sang các đồi Mãn Linh, Ba Rộc, nâng quy mô diện tích đến nay lên đạt hơn 10 ha.

Ông Phạm Đình Chuyên, thôn 2, xã Sơn Hồng là một trong những hộ tiên phong phá bỏ 1 ha keo hiệu quả kinh tế thấp chuyển sang liên kết trồng chè với Xí nghiệp Chè Tây Sơn. Những năm đầu mới trồng, cây chè chưa thích nghi với thời tiết, thổ nhưỡng và bà con chưa quen kỹ thuật chăm sóc nên cây bị chết nhiều.

“Năm 2020 chè của gia đình tôi bắt đầu cho thu hoạch. Qua từng năm năng suất, sản lượng tăng dần. Riêng vụ thu hoạch năm 2024, gia đình thu về hơn 100 triệu từ bán chè búp tươi”, ông Chuyên cho hay.

Vận động người dân mở rộng diện tích

Cùng chung sự phấn khởi, năm ngoái, vườn chè rộng hơn 1 ha của ông Đào Công Đức (SN 1959), trú cùng thôn 2 thu hoạch được 16 tấn, với giá bán 7.600 đồng/kg, ông thu về hơn 120 triệu đồng.

Theo ông Nguyễn Đức Thịnh, Tổ trưởng Tổ hợp tác chè Sơn Hồng (thuộc Xí nghiệp Chè Tây Sơn), năm 2024 toàn bộ diện tích trên 10 ha của tổ cho sản lượng hơn 130 tấn, mang lại nguồn thu trên 1 tỷ đồng. Đây là năm được mùa nhất từ trước tới nay.

“So sánh với cây keo, cam, bưởi, phải khẳng định hiệu quả kinh tế cây chè đem lại cao hơn nhiều. Chưa kể cây trồng này không phải đối mặt với tình trạng được mùa mất giá, được giá mất mùa như các loại nông sản khác vì nhu cầu thu mua của Xí nghiệp Chè Tây Sơn rất lớn. Tuy nhiên, việc mở rộng thêm diện tích gặp không ít khó khăn vì địa phương quá ít nhân công lao động”, ông Thịnh chia sẻ.

Ông Nguyễn Khánh Hòa, Chủ tịch xã Sơn Hồng cho hay, chủ trương của huyện Hương Sơn năm 2025 sẽ mở rộng diện tích trồng chè ở Sơn Hồng thêm 5 ha, nhưng đến nay toàn xã mới thực hiện được 1 ha. Nguyên nhân một phần do quỹ đất hộ gia đình ít nên bà con ưu tiên trồng ngô làm thức ăn nuôi hươu, số còn lại đang nặng tư tưởng “ăn xổi ở thì”, lựa chọn cây ngắn ngày để nhanh cho thu nhập. Bởi vậy, xã cần thời gian để tiếp tục vận động mở rộng diện tích.