Phát triển hydro xanh: Cần lực đẩy để bứt phá

Hydro xanh - nguồn nhiên liệu sạch sản xuất từ năng lượng tái tạo đang nổi lên như một giải pháp chiến lược trong quá trình chuyển dịch năng lượng và hiện thực hóa mục tiêu trung hòa carbon tại Việt Nam. Song tiềm năng này vẫn chưa thể bứt phá nếu thiếu hành lang pháp lý rõ ràng và các chính sách hỗ trợ đủ mạnh.

Chia sẻ tại Hội thảo Hydro Việt Nam - Hàn Quốc 2025 do Trường Đại học Tài nguyên & Môi trường TP HCM tổ chức, ông Nguyễn Ánh Tâm - Phó Chủ tịch Câu lạc bộ Hydro ASEAN Việt Nam (VAHC) cho biết, hydro xanh sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc giảm phát thải cho các lĩnh vực khó chuyển đổi như công nghiệp nặng, giao thông vận tải và phát điện. Chiến lược quốc gia về phát triển năng lượng hydro đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã xác lập lộ trình phát triển, với mục tiêu sản xuất 100.000 - 500.000 tấn hydro sạch mỗi năm vào năm 2030, tăng lên 10 - 20 triệu tấn vào năm 2050. Tuy nhiên, từ chiến lược đến hiện thực vẫn còn khoảng cách rất lớn.

Cũng theo ông Tâm, Việt Nam có lợi thế về năng lượng tái tạo để sản xuất hydro xanh, nhưng vẫn thiếu những điều kiện cần thiết để phát triển thị trường. Cụ thể, các công nghệ điện phân, lưu trữ và vận chuyển hydro hiện chưa phổ biến, trong khi hạ tầng chuyên biệt như ống dẫn, trạm nạp và kho chứa gần như chưa được xây dựng. Đồng thời, giá thành hydro xanh vẫn cao hơn nhiên liệu hóa thạch, khiến các doanh nghiệp khó mạnh dạn đầu tư nếu không có cơ chế hỗ trợ.

Chia sẻ thêm về rào cản thực tế, TS. Nguyễn Hữu Lương - Nghiên cứu viên cao cấp Viện Dầu khí Việt Nam – cho rằng các cơ chế tài chính như hợp đồng chênh lệch (CFD), giá mua điện cố định (FiT), hay tín chỉ carbon vẫn chưa được áp dụng cụ thể cho hydro. Bên cạnh đó, nguồn nhân lực phục vụ lĩnh vực này cũng đang thiếu trầm trọng, từ kỹ thuật vận hành đến chuyên gia hoạch định chính sách. Việc phát triển hydro, theo ông Lương, không chỉ là vấn đề công nghệ mà còn đòi hỏi một tầm nhìn dài hạn và đầu tư chiến lược từ Nhà nước.

Chia sẻ từ góc nhìn giáo dục và nghiên cứu, PGS.TS Huỳnh Quyền - Hiệu trưởng Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường TP.HCM cho rằng để đưa hydro xanh trở thành một trong những trụ cột của chuyển dịch năng lượng, cần có sự kết nối giữa nhà nước, doanh nghiệp và các tổ chức đào tạo, nghiên cứu. Ngoài hành lang pháp lý, Việt Nam cần xây dựng các quỹ xanh để tài trợ cho nghiên cứu, thử nghiệm và chuyển giao công nghệ; đồng thời tranh thủ các sáng kiến hợp tác quốc tế để tiếp cận kỹ thuật và tài chính xanh. “Phát triển hydro không chỉ là bài toán kỹ thuật mà còn là sự tổng hòa giữa chính sách, nguồn lực và cam kết đồng hành của các bên liên quan”, PGS.TS Huỳnh Quyền nhấn mạnh.