Thanh Hóa cần đổi mới quản lý và tăng phân loại rác tại nguồn

Nhiều địa phương đối diện áp lực hạ tầng xử lý rác

HTX Dịch vụ Nông nghiệp - Môi trường đang đảm nhiệm thu gom rác thải sinh hoạt tại xã Điền Lư và Quý Lương với khoảng 2.500 hộ, tương đương 40% tổng số hộ dân. Dù số lượng khách hàng không lớn, mỗi ngày đơn vị vẫn phải thu gom tới 10 m³ rác, trong đó 70% là rác hữu cơ và phần lớn được xử lý bằng chôn lấp.

Theo đại diện của HTX, quá trình thu gom và xử lý đặc biệt khó khăn với chất thải rắn (CTR). Dù HTX đã hướng dẫn phân loại tại nguồn, việc thực hiện của người dân còn hạn chế, trong khi cơ sở hạ tầng xử lý của địa phương vẫn thiếu và chưa đồng bộ.

Thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường cho thấy toàn tỉnh Thanh Hóa có 28 HTX cùng một số doanh nghiệp tham gia lĩnh vực môi trường. Mỗi ngày toàn tỉnh phát sinh khoảng 2.500 tấn rác thải sinh hoạt, trong đó CTR chiếm 25 – 30%. Tỷ lệ thu gom đạt khoảng 80% ở nông thôn và 95% tại đô thị. Tuy nhiên, rác chủ yếu được thu gom ở trung tâm xã, phường; các vùng sâu, vùng xa vẫn phụ thuộc vào tự xử lý của từng hộ, thường bằng cách đào hố chôn hoặc đốt.

Phần lớn rác ở các hộ là túi nilon, chai nhựa, kim loại… rất khó phân hủy, gây áp lực cho môi trường. Nhiều xã, phường đã gửi kiến nghị lên Sở Nông nghiệp và Môi trường về tình trạng bãi chôn lấp quá tải, thiếu điểm tập kết, thiếu trạm trung chuyển và phương tiện thu gom. Kinh phí dành cho công tác vệ sinh môi trường còn hạn hẹp, trong khi mức đóng góp của người dân chưa ổn định.

Công nghệ lò đốt đang được sử dụng tại một số nơi có công suất thấp, chi phí vận hành cao và không đáp ứng được yêu cầu xử lý khí thải; nhiều địa phương cũng chưa đủ năng lực đầu tư khu xử lý tập trung hoặc lò đốt mới.

Tăng cường phân loại, tái chế

Trong Công văn số 10691/SNNMT-MT, Sở Nông nghiệp và Môi trường Thanh Hóa đã nêu rõ những tồn tại trong quản lý CTR sinh hoạt và hướng dẫn các biện pháp khắc phục. Sở đề nghị UBND cấp xã đẩy mạnh tuyên truyền, khuyến khích phân loại rác dễ phân hủy tại nguồn, đặc biệt ở các hộ có diện tích vườn, để làm phân bón giảm tải lượng rác cần xử lý.

Đối với các xã có lò đốt đang hoạt động, tiếp tục duy trì cho đến khi có phương án mới. Những nơi chưa có lò đốt cần nghiên cứu hợp tác với các đơn vị có khả năng xử lý bằng phân loại, ủ rác thành mùn vi sinh, nuôi trùn quế hoặc tái chế nhựa, túi nilon thành hạt nhựa.

Tại các khu xử lý rác thải, chính quyền yêu cầu không hạn chế việc tiếp nhận rác từ nơi khác theo quy hoạch, đồng thời phải giám sát chặt chẽ việc vận hành để bảo đảm quy trình xử lý đúng chuẩn, hạn chế mùi hôi ảnh hưởng dân cư.

Các đơn vị thu gom được lựa chọn cũng phải che phủ bạt kín khi vận chuyển, không gây rơi vãi hay ảnh hưởng đến cộng đồng. Những đơn vị vận hành khu xử lý phải tuân thủ đầy đủ các biện pháp bảo vệ môi trường.

Thanh Hóa hiện đã đầu tư xây dựng 23 khu xử lý rác sinh hoạt bằng công nghệ chôn lấp hợp vệ sinh và đưa vào hoạt động 21 lò đốt rác với tổng công suất khoảng 400 tấn/ngày/đêm.

Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Thanh Hóa, để nâng cao hiệu quả thu gom và xử lý CTR sinh hoạt, các địa phương cần đổi mới cách điều hành, tăng cường kiểm tra giám sát và đẩy mạnh tuyên truyền để người dân nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, phân loại rác ngay tại nhà. Đồng thời, cần xây dựng mức giá dịch vụ vệ sinh môi trường phù hợp điều kiện kinh tế - xã hội từng vùng và bảo đảm đủ chi phí cho hoạt động thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải.