Tiềm năng phát triển lớn
Theo Bộ Xây dựng, đến hết quý III/2025, cả nước đã có hơn 600 công trình xanh với tổng diện tích sàn xây dựng gần 17 triệu m². Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh tiếp tục là hai địa phương dẫn đầu, tiếp theo là Đà Nẵng, Hải Phòng, Thanh Hóa và Khánh Hòa.
Số lượng công trình xanh hiện đã vượt xa mục tiêu 150 công trình đến năm 2030 mà Chính phủ đề ra trước đó, phản ánh xu hướng tất yếu trong phát triển hạ tầng xây dựng và tiềm năng phát triển rất lớn. Các hệ thống, tiêu chuẩn phổ biền gồm LOTUS của Hội đồng Công trình xanh Việt Nam; LEED của Hội đồng Công trình xanh Mỹ; EDGE của Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC); GREEN MARK của Hội đồng Công trình xanh Singapore...
Một công trình nhà ở xã hội đạt chứng nhận xanh. Ảnh: Khánh Ly.
TP. Hồ Chí Minh, đầu tàu kinh tế của cả nước và cũng là địa phương có số lượng công trình xanh lớn nhất. Sau hợp nhất, tính đến tháng 9/2025, toàn thành phố có 268 công trình xanh với hơn 6 triệu m² sàn. Các giải pháp nổi bật tập trung vào sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, tuần hoàn chất thải, nước thải và tận dụng tối đa chiếu sáng, thông gió tự nhiên.
Theo các nhà đầu tư, giá thành xây dựng công trình xanh cao hơn đáng kể so với công trình truyền thống. Nhưng nếu được thiết kế tốt từ ban đầu, định lượng theo các tiêu chuẩn xanh, sẽ mang lại giá trị cao hơn cho công trình, giảm chi phí vận hành, và gia tăng khả năng chuyển nhượng công trình. Khi công trình đảm bảo được các điều kiện về tiện nghi nhiệt, ánh sáng tự nhiên, thông thoáng tự nhiên thì năng suất lao động và sức khỏe của cư dân cũng sẽ được nâng cao.
Giảm phát thải ngành xây dựng
Phát thải khí nhà kính trong các tòa nhà chủ yếu là phát thải gián tiếp từ tiêu thụ điện năng để duy trì vận hành công trình (phát thải trong quá trình sử dụng điện, thiết bị làm mát), và các-bon hàm chứa (trong xây dựng, bảo trì, vận hành tòa nhà).
Các công trình xanh có thể giải quyết rất tốt nguồn phát thải đầu tiên từ quá trình vận hành. Vấn đề hiện nay là làm sao để xác định, tính toán lượng phát thải các-bon giảm được từ các giải pháp cụ thể. Mặt khác, các công trình phát thải lớn cũng nằm trong danh mục các cơ sở phải kiểm kê khí nhà kính và có thể bị áp hạn ngạch phát thải hằng năm.
Chia sẻ các kính nghiệm tại Nhật Bản về quản lý và kiểm kê khí nhà kính tự động cho công trình xây dựng, ông Shigeru Tamura, Trưởng phòng cấp cao Phát triển giải pháp số Toshiba Software Việt Nam cho biết: Nhật Bản đã có những quy định cụ thể, chặt chẽ, rõ ràng về việc báo cáo lượng phát thải CO2 từ các nhà máy, công trình với Chính phủ.
Nhật Bản cũng có các hướng dẫn nhà máy, doanh nghiệp, công trình xây dựng để tính toán lượng CO2 thải ra. Trong đó, khâu quan trọng nhất trong giảm thất thoát năng lượng, giảm phát thải CO2 chính là giám sát dữ liệu phát thải, dữ liệu vận hành công trình. Giải pháp chính là ứng dụng công nghệ số hóa để giám sát và quản lý lượng phát thải khí nhà kính liên tục, giúp cải thiện công tác báo cáo và tuân thủ các quy định về môi trường. Công cụ này cũng giúp các bên liên quan phân tích dữ liệu chính xác về sử dụng năng lượng, tối ưu hóa hiệu suất vận hành và đề xuất các cải tiến giảm phát thải khí nhà kính trong công trình.
Theo Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC), mục tiêu ngành xây dựng phải giảm tối thiểu 74,3 triệu tấn CO2 tương đương trong 3 lĩnh vực chính: Quá trình công nghiệp; tiêu thụ năng lượng trong sản xuất xi măng và vận hành tòa nhà.
