Nghề giảm nghèo của nông dân miền núi
Là dân miền núi, người dân ở thôn Định Nhất (xã Vĩnh Thạnh, Gia Lai) không ngờ có ngày mình lại thoát nghèo nhờ cái nghề sông nước, đó là nghề nuôi trong lồng bè trên hồ Định Bình.
Hồ Định Bình là hồ chứa lớn nhất tỉnh Bình Định cũ (nay là tỉnh Gia Lai) được đưa vào vận hành vào tháng 6/2009 với dung tích thiết kế 226 triệu m3 nước, mở ra hướng làm ăn mới cho người dân địa phương bằng nghề nuôi trồng thủy sản trong lòng hồ.
Để khai thác tiềm năng nuôi cá nước ngọt trong lòng hồ Định Bình, với vai trò là đơn vị chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, thông tin, truyền bá kiến thức, đào tạo nghề cho nông dân nhằm nâng cao năng lực, hiệu quả sản xuất nông nghiệp, bảo vệ môi trường và xây dựng nông thôn mới, Trung tâm Khuyến nông Bình Định (nay là Trung tâm Khuyến nông Gia Lai) ngoài tổ chức những lớp tập huấn, còn xây dựng nhiều mô hình trình diễn để nông dân tiếp cận với nghề nuôi cá lồng bè trong lòng hồ, cải thiện cuộc sống. Từ năm 2011, trong lòng hồ Định Bình chỉ mới lác đác một số lồng bè của vài hộ nuôi ban đầu, đến nay, trong lòng hồ Định Bình đã có đến 350 ô lồng (22.080 m3) nuôi cá nước ngọt của 24 hộ nuôi. Nghề nuôi cá lồng bè trong lòng hồ Định Bình đã xóa nghèo hàng chục hộ dân địa phương.
Nuôi cá điêu hồng trong lồng bè trên hồ Định Bình (xã Vĩnh Thạnh, Gia Lai) trở thành nghề giảm nghèo của nông dân địa phương. Ảnh: Vũ Đình Thung.
“Diện tích mặt nước của hồ Định Bình rộng đến 1.200 ha, hiện người dân địa phương mới chỉ khai thác một góc nhỏ diện tích mặt hồ để nuôi cá nước ngọt, đối tượng nuôi chủ yếu là cá điêu hồng chiếm 90%, còn lại là cá lăng đuôi đỏ, cá thát lát, trê lai, cá lóc… sản lượng ước đạt 772 tấn/năm. Nuôi cá nước ngọt trong lòng hồ Định Bình là nghề giúp nông dân giảm nghèo rất hiệu quả”, ông Lê Minh Thông, Chủ tịch UBND xã Vĩnh Thạnh cho biết.
Nuôi cá điêu hồng sướng hơn nuôi heo
Ông Nguyễn Nga ở thôn Định Nhất (xã Vĩnh Thạnh), một trong những người tiên phong nuôi cá trong lòng hồ Định Bình “đúc kết” hiệu quả của nghề này: “Nuôi cá điêu hồng trong lồng bè sướng hơn nuôi heo, thức ăn cho cá là thức ăn công nghiệp, cứ đến giờ là cho cá ăn rồi nghỉ ngơi hoặc làm công việc nhà chứ không phải tắm táp, dọn chuồng như nuôi heo. Tùy chế độ chăm sóc của chủ nuôi, từ khi thả con giống khoảng 6-7 tháng sau là thu hoạch cá”.
Nuôi cá điêu hồng trong lồng bè trên hồ Định Bình cho năng suất đạt từ trên 49-56kg/m3. Ảnh: Vũ Đình Thung.
Năm 2025, ông Nga nuôi 3 bè, mỗi bè 10 ô lồng; trong đó có 25 ô lồng nuôi cá điêu hồng và 5 ô lồng nuôi cá lăng. Mỗi lần thả giống ông Nga mua đến hơn 1 tấn cá giống, mỗi vụ nuôi ông Nga thu được đến 50-60 tấn cá thương phẩm. Với giá cá điêu hồng thương phẩm hiện nay là 55.000đ/kg, nếu không bị thiên tai gây thiệt hại, mỗi vụ nuôi ông Nga thu được 3,3 tỷ đồng từ tiền bán cá.
Trung tâm Khuyến nông Gia Lai là đơn vị luôn đồng hành với người nuôi cá nước ngọt trong lồng bè trong lòng hồ chứa nước. Hằng năm, Trung tâm Khuyến nông Gia Lai tổ chức các mô hình nuôi thương phẩm cá điêu hồng trong lồng bè trên hồ chứa thủy lợi hoặc đập dâng gắn liên kết tiêu thụ sản phẩm tại các địa phương có hồ chứa. Riêng năm 2024, đơn vị này đã tổ chức 3 mô hình tại các hồ Định Bình (xã Vĩnh Thạnh), hồ Núi Một (xã An Nhơn Tây) và hồ Hội Sơn (xã Hội Sơn).
Đầu tháng 12/2025 vừa qua, đơn vị này tiếp tục phối hợp với UBND xã Vĩnh Thạnh tổ chức hội thảo nhân rộng mô hình “Nuôi thương phẩm cá điêu hồng trong lồng bè trên hồ chứa thủy lợi”. Hội thảo này không chỉ là hoạt động chuyển giao kỹ thuật đơn thuần, mà còn được xem như một “diễn đàn mở” để bà con trực tiếp trao đổi kinh nghiệm, tiếp cận các kỹ thuật nuôi hiện đại và nắm bắt định hướng phát triển thủy sản bền vững của tỉnh.
Sau 6-7 tháng từ khi thả giống người nuôi thu hoạch cá điêu hồng với trọng lượng đạt từ 500-700g/con. Ảnh: Vũ Đình Thung.
60 hộ nông dân tham dự hội thảo được tiếp nhận quy trình nuôi cá điêu hồng trong lồng bè với các bước cụ thể từ chuẩn bị lồng nuôi, chọn giống, quản lý môi trường nước, khẩu phần thức ăn đến kỹ thuật chăm sóc theo từng giai đoạn. Bà con cũng được hướng dẫn nhận biết các bệnh thường gặp như nấm, ký sinh trùng, xuất huyết… và phương pháp phòng trị an toàn, hạn chế sử dụng kháng sinh. Đặc biệt, các chính sách hỗ trợ phát triển nuôi trồng thủy sản trên địa bàn tỉnh cũng được cập nhật, giúp người dân mạnh dạn đầu tư mở rộng quy mô sản xuất.
“Nuôi cá điêu hồng trong lồng bè có tỷ lệ sống đạt trên 80%, kích cỡ thu hoạch từ 500-700g/con, năng suất cá đạt từ trên 49-56kg/m3, lợi nhuận dao động từ 32-53 triệu đồng/100m3. Nghề này đã tạo công ăn việc làm cho người lao động, nâng cao trình độ dân trí, tạo thu nhập và góp phần cải thiện đời sống cho các hộ nông dân”, ông Huỳnh Việt Hùng, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Gia Lai khẳng định.
