Lào Cai xây nền dữ liệu các-bon lâm nghiệp

Mã số vùng trồng tăng minh bạch, chuẩn dữ liệu

Lào Cai hiện là một trong những địa phương có diện tích rừng trồng lớn tại miền núi phía Bắc. Tận dụng lợi thế này, tỉnh đã và đang tích cực phối hợp với các đơn vị chuyên môn để triển khai công tác cấp mã số vùng trồng. Đây không chỉ là hoạt động nhằm quản lý tốt diện tích rừng hiện có mà còn được xem là bước đi quan trọng để xây dựng hệ thống dữ liệu chuẩn hóa, làm cơ sở cho việc tiếp cận thị trường tín chỉ các-bon trong tương lai, khi cơ chế chính sách quốc gia hoàn thiện và chính thức đi vào vận hành.

Tại các xã Yên Bình, tỉnh Lào Cai việc cấp mã số rừng trồng đang được triển khai một cách bài bản, với sự tham gia trực tiếp của các cán bộ đến từ Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Lâm nghiệp (Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam). Cán bộ của trung tâm tiến hành đo đạc, thu thập thông tin từ các ô tiêu chuẩn trên diện tích rừng cụ thể để từ đó cấp mã số vùng trồng cho từng khu rừng của hộ dân.

Theo anh Nguyễn Xuân Hậu, Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Lâm nghiệp, Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam, việc lựa chọn các ô tiêu chuẩn là giải pháp kỹ thuật cần thiết trong điều kiện không thể đo đếm toàn bộ cây trên diện tích lớn. “Chúng tôi chọn các ô tiêu chuẩn, ví dụ từ 0,5ha trở lên sẽ chọn ít nhất 2 ô để đo đạc. Từ số liệu này, sẽ cập nhật vào phần mềm quản lý rừng để theo dõi và giám sát”, anh Hậu cho biết.

Việc sử dụng công nghệ số trong quản lý rừng trồng không chỉ giúp đơn giản hóa công tác theo dõi cho cơ quan quản lý nhà nước mà còn mang lại lợi ích thiết thực cho người dân. Trước đây, nhiều hộ gia đình phải tự ghi nhớ hoặc lưu giữ thủ công thông tin về rừng trồng, gây khó khăn trong tính toán chu kỳ khai thác hay sản lượng gỗ. Giờ đây, nhờ có mã số vùng trồng cùng hệ thống dữ liệu đồng bộ, toàn bộ thông tin về diện tích, vị trí, trữ lượng gỗ đều được hiển thị rõ ràng trên thiết bị điện tử.

Ông Hoàng Văn Sơn, người dân tại xã Yên Bình, tỉnh Lào Cai chia sẻ: “Có mã số vùng trồng rồi, tôi không còn phải lo chuyện ghi nhớ hay bị tính sai diện tích. Khi cần bán gỗ, tôi có thể xác minh sản lượng một cách rõ ràng, minh bạch, không còn bị thương lái ép giá”.

Việc cấp mã số vùng trồng hiện đang được Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam thực hiện thí điểm tại 5 tỉnh miền núi phía Bắc. Trong đó, Lào Cai là địa phương được lựa chọn với quy mô tập trung chủ yếu vào nhóm chủ rừng là hộ gia đình.

Ông Hoàng Liên Sơn, Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Lâm nghiệp (Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam) cho biết: “Việc cấp mã số vùng trồng là bước quan trọng giúp thống nhất và chuẩn hóa dữ liệu rừng. Ngoài ra, việc này còn hỗ trợ quản lý tốt khả năng sinh trưởng, năng suất rừng và tiến tới đánh giá khả năng hấp thụ các-bon trong tương lai”.

Tạo lập dữ liệu cho thị trường các-bon

Mặc dù hiện tại, thị trường tín chỉ các-bon ở Việt Nam mới chỉ đang ở giai đoạn chuẩn bị, chưa có cơ chế vận hành cụ thể, nhưng việc tỉnh Lào Cai chủ động xây dựng hệ thống dữ liệu từ bây giờ là tiền đề quan trọng để nắm bắt cơ hội khi thị trường hình thành trong thời gian tới. Theo kế hoạch của Chính phủ, từ năm 2025 đến 2028 sẽ là giai đoạn thí điểm của thị trường các-bon trong nước, trước khi chính thức vận hành sàn giao dịch vào năm 2028.

Cấp mã số vùng trồng có mối liên hệ trực tiếp với công tác đo đạc, giám sát các-bon vì đây là bước xác định rõ “địa chỉ” phát thải và hấp thụ khí nhà kính trong lâm nghiệp. Khi một vùng trồng được cấp mã, diện tích, ranh giới, loại cây được xác định cụ thể, làm cơ sở để tính toán lượng các-bon mà cây rừng hấp thụ được để tăng sinh khối. Nhờ có mã số, dữ liệu đo đạc có thể được theo dõi theo thời gian, đối chiếu bằng ảnh vệ tinh và kiểm tra thực địa, qua đó bảo đảm tính minh bạch, tránh trùng lặp khi ghi nhận kết quả giảm phát thải, tín chỉ các-bon,

“Chúng tôi chưa có nghiên cứu đầy đủ về tiềm năng tín chỉ các-bon cụ thể tại Lào Cai. Tuy nhiên, việc chuẩn bị dữ liệu, mã số vùng trồng từ bây giờ là điều kiện cần thiết để tham gia thị trường này khi các điều kiện pháp lý và kỹ thuật cho phép”, ông Hoàng Liên Sơn khẳng định.

Rõ ràng, thay vì chờ đợi, tỉnh Lào Cai đã chọn cách chủ động trong quản lý tài nguyên rừng và định hướng phát triển kinh tế lâm nghiệp bền vững. Việc triển khai cấp mã số vùng trồng không chỉ giúp người dân quản lý hiệu quả diện tích rừng của mình mà còn giúp tỉnh tạo lập được một nền tảng dữ liệu quan trọng, phục vụ nhiều mục tiêu lâu dài. Trong đó, thị trường tín chỉ các-bon là một định hướng tiềm năng, nhưng muốn khai thác hiệu quả thì ngay từ bây giờ, việc chuẩn hóa thông tin và xây dựng cơ sở dữ liệu là điều bắt buộc.

Với bước đi bài bản và chủ động, cho thấy Lào Cai đang chủ động nắm bắt xu thế kinh tế xanh, hiện đại hóa quản lý rừng trồng và sẵn sàng tham gia vào thị trường các-bon, một trong những lĩnh vực đầy hứa hẹn trong tương lai.