Bác sĩ Quách Ái Đức, Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Bình Phước cho biết: “Bệnh sán dây hoặc ấu trùng sán dây lợn còn gọi là bệnh sán dải, phân bố ở nhiều nơi trên thế giới. Tại Việt Nam, bệnh xuất hiện ở tất cả các vùng miền. Theo số liệu được báo cáo từ những nghiên cứu và các cơ sở điều trị, đến nay có ít nhất 55 tỉnh, thành có ca bệnh sán dây hay ấu trùng sán lợn”.
 |
| Xét nghiệm mẫu thịt lợn nhiễm bệnh |
Khi chẳng may ăn phải trứng sán dây lợn, trứng sau khi vào dạ dày sẽ nở thành ấu trùng chúng tiếp tục di chuyển đến ruột non, ấu trùng có thể xuyên qua thành ống tiêu hóa vào máu. Lúc này, ấu trùng sẽ di chuyển đến ký sinh tại các cơ vân, não, mắt… Ấu trùng sán theo máu đến các cơ, mắt hay não của người và sẽ hóa nang. Tùy thuộc vào vị trí ký sinh của nang sán mà có những biểu hiện khác nhau.
Nếu nang sán nằm trong cơ sẽ thấy có những u nhỏ, chắc, kích thước khoảng 1 - 2cm hoặc bằng hạt đỗ, hạt lạc (đậu phộng), di động dễ, không ngứa, không đau, nằm ở vị trí cơ vân, không ở trên đường đi của hạch bạch huyết; nếu nang sán nằm trong não, người bệnh có thể bị động kinh, liệt tay, chân hay liệt nửa người, nói ngọng, rối loạn trí nhớ hoặc đau đầu dữ dội; nếu nang sán nằm trong mắt có thể tăng nhãn áp, giảm thị lực hoặc mù.
Trường hợp ấu trùng khi đến dạ dày sẽ thoát nang và bám dính vào ruột non, phát triển thành con sán dây trưởng thành trong đường ruột, khi đốt sán già rụng đi nó có thể bị trào ngược lên dạ dày do phản ứng của nhu động ruột. Nếu tình huống này xảy ra cũng tương tự như người bệnh ăn phải đốt sán mới, số lượng ấu trùng sẽ rất lớn. Sán dây trưởng thành phát triển dần bằng cách nẩy chồi, sinh đốt mới từ cổ, tạo ra hàng ngàn đốt sán mới, mỗi đốt có khoảng 50.000 trứng, kéo dài chiều dài của sán trưởng thành từ 2 đến 12 mét, chúng ký sinh trong ruột non nhiều năm. Bệnh sán dây trưởng thành thường không biểu hiện triệu chứng rõ ràng, chủ yếu gây đau bụng, rối loạn tiêu hóa nhẹ. Nặng hơn, bệnh nhân thường có những cảm giác khó chịu, bứt rứt, có những đốt sán tự rụng theo phân ra ngoài, đốt sán là những đoạn nhỏ, dẹt, trắng ngà như xơ mít, đầu sán phẳng, một số trường hợp phát hiện thấy có trứng sán trong phân.
PGS.TS Lê Thành Đồng, Viện trưởng Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng TP.HCM cho biết, qua công tác giám sát, đã phát hiện ổ bệnh sán dây lợn (Taenia solium) ở xã Phú Nghĩa, huyện Bù Gia Mập, Bình Phước. Kết quả xét nghiệm những con lợn nghi nhiễm ấu trùng sán dây lợn cho thấy, các mẫu thịt lợn bị nhiễm ấu trùng sán với mật độ rất cao (50 - 70 nang ấu trùng/kg thịt). Các bộ phận cơ thể của lợn như cơ, não, lưỡi đều bị nhiễm.
 |
| Ngay tại vùng ven đô thị lớn như TP.HCM, vẫn có tình trạng nuôi heo thả rông |
Sau khi có kết quả xét nghiệm, Viện SRKSTCT TP.HCM kết hợp với Trung tâm Y học dự phòng quân đội phía Nam - Bộ Quốc phòng và các đơn vị y tế địa phương tiến hành xét nghiệm máu chẩn đoán huyết thanh bệnh ấu trùng sán dây lợn ở người tại các xã Phú Nghĩa, Đắk Ơ và xã Bù Gia Mập, huyện Bù Gia Mập, Bình Phước. Kết quả cho thấy có 108/904 mẫu máu nhiễm ấu trùng sán dây lợn, trong đó xã Phú Nghĩa có 26 ca, xã Đăk Ơ 48 ca; xã Bù Gia Mập 34 ca. Theo PGS.TS Lê Thành Đồng, đây là tình trạng nhiễm bệnh rất cao, khả năng lây lan rất lớn.
| “Để tránh nguy cơ nhiễm ấu trùng sán dây lợn, cộng đồng không ăn các thực phẩm sống như thịt lợn, nem chua, thịt lợn tái (nguy cơ nhiễm sán dây trưởng thành), rau sống (nguy cơ bệnh ấu trùng sán lợn), không nuôi lợn thả rông. Cần quản lý nguồn phân tươi, sử dụng nhà vệ sinh đảm bảo tại những vùng có người nhiễm bệnh. Cơ quan chức năng phải quản lý chặt chẽ tiêu chuẩn vệ sinh tại các các lò giết mổ. Người bị nhiễm sán dây lợn cần được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời ngay khi phát hiện có đốt sán để tránh nguy hiểm”, PGS Thành Đồng khuyến cáo. |
