Hà Tĩnh làm sạch dữ liệu tàu cá phục vụ chống khai thác IUU

Đưa 114 tàu cá ra khỏi danh sách tàu “3 không”, đề nghị giải bản

Trong thực hiện các giải pháp chống khai thác bất hợp pháp, không khai báo, không theo quy định (IUU), tỉnh Hà Tĩnh có một lợi thế. Đó là 'nhẹ gánh' kiểm soát do không có đội tàu công suất lớn đánh bắt trên vùng biển nước ngoài.

Tuy nhiên, 84% tổng số tàu (3.653 chiếc) toàn tỉnh là loại tàu cá có chiều dài nhỏ hơn 12m, làm nghề lưới rê và nghề câu hoạt động vùng biển ven bờ trong tỉnh, dẫn đến khó khăn trong việc thực hiện truy xuất nguồn gốc; cấp giấy phép khai thác thủy sản; kẻ vẽ, đánh dấu tàu cá…

Ông Lưu Quang Cần, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Hà Tĩnh cho hay, so với đợt thanh tra của EC lần thứ 4 (hồi tháng 10/2023), đến nay, hầu hết các tồn tại, hạn chế của ngư dân Hà Tĩnh đã khắc phục cơ bản. Cụ thể, toàn bộ 4.010 tàu cá đã được đăng ký; cấp giấy phép, gia hạn giấy phép khai thác thủy sản cho 3.992/4.010 tàu, đạt 99,6% (tăng 7% so với tháng 10/2023), còn 18 tàu cá chưa được cấp giấy phép khai thác thủy sản, chủ yếu do tàu hư hỏng và chủ tàu già yếu không hoạt động khai thác.

Cơ quan chuyên môn cũng cấp giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật tàu cá cho 293/357 tàu cá, đạt 82%. Còn 64 tàu chưa được cấp đăng kiểm theo quy định do tàu hư hỏng, một số tàu mới hết hạn đăng kiểm đang liên hệ các cơ sở đăng kiểm để thực hiện đăng kiểm nhưng chưa liên hệ được và chủ tàu làm ăn thua lỗ, già yếu không hoạt động khai thác thủy sản.

Đối với yêu cầu về giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm thủy sản trên tàu cá, đến nay, toàn tỉnh đạt 61/76 tàu (tương đương 80%). Tỷ lệ tàu cá thực hiện việc đánh dấu tàu, kẻ vẽ biển số đúng quy định đạt tỷ lệ 100%.

“Nội dung khó nhất là xử lý tàu cá '3 không'. Theo Quyết định 2115, ngày 30/8/2024 của UBND tỉnh thì toàn tỉnh có 2.156 tàu cá '3 không'. Hiện chúng tôi đã cấp được 2.042/2.042 đăng ký cho đội tàu này, đạt tỷ lệ 100%. Riêng 114 tàu cá không đủ điều kiện đăng ký đã được đưa ra khỏi danh sách tàu '3 không', đang đề nghị UBND các xã có tàu cá giải bản theo quy định”, ông Cần nhấn mạnh.

Giám sát 100% sản lượng thủy sản bốc dỡ tại cảng

Sau nhiều năm tuyên truyền, thực hiện các chế tài răn đe, đến thời điểm này, nỗ lực của ngành chức năng, chính quyền địa phương đã thu “quả ngọt” khi hầu hết ngư dân chấp hành khai báo truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác qua cảng cá.

Ông Thân Quốc Tế, Phó Giám đốc Ban quản lý các cảng cá Hà Tĩnh, cho hay, từ đầu năm 2025 đến nay, có hơn 2.800 lượt tàu cập cảng cá Cửa Sót và cảng cá Xuân Hội bốc dỡ thủy sản. 100% sản lượng thủy sản, tương đương hơn 490 tấn đều được đơn vị giám sát, truy xuất nguồn gốc theo quy định.

Ngư dân Nguyễn Văn Hoàng, quê ở huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa hành nghề câu mực thường xuyên neo đậu tại cảng cá Cửa Sót, xã Thạch Kim, huyện Thạch Hà. Trước đây, sản phẩm thủy sản câu được, ông đem bán cho thương lái mà không cập nhật sản lượng đến cơ quan chức năng. Nhưng 2 năm nay, chuyến nào cập bến ông cũng kê khai theo hướng dẫn Văn phòng chống khai thác IUU đặt tại cảng cá Cửa Sót.

“Trước, gặp thương lái ở đâu tôi bán đó, khi ít khi nhiều, không ghi chép lại. Bây giờ đi biển ghi nhật ký chi tiết, vào bờ khai báo sản lượng nên cũng thuận lợi để cuối năm xem lại mình đi biển lời lỗ ra sao”, ông Hoàng nói.

Song song thực hiện giám sát truy xuất nguồn gốc thủy sản, tại khu vực thực hiện thủ tục ra vào cảng cá cho tàu thuyền đã trang bị máy tính để bàn, máy tính bảng, đường truyền internet phục vụ công việc và hỗ trợ ngư dân thực hiện khai báo trên hệ thống eCDT, giúp bà con chủ động, triển khai nhanh chóng các thủ tục vươn khơi, cập cảng bốc dỡ thủy sản.

Đặc biệt, Ban Quản lý các cảng cá, Văn phòng Đại diện thanh tra, kiểm soát nghề cá thường xuyên kiểm tra thiết bị giám sát tàu cá (VMS), đảm bảo hoạt động liên tục 24/24 giờ từ khi tàu cá rời cảng đến khi cập cảng; theo dõi, giám sát 24/7, 100% tàu cá hoạt động trên biển qua hệ thống giám sát tàu cá.

“Từ đầu năm 2025 đến nay, trên địa bàn Hà Tĩnh có 8 trường hợp tàu cá mất kết nối VMS trên biển (trên 6 giờ, không báo vị trí tàu hoạt động), các lực lượng chức năng, chính quyền địa phương đã xác minh, xử lý 3 trường hợp do lỗi khách quan, không xử phạt vi phạm hành chính; 5 trường hợp khác đang xác minh, nếu vì lý do chủ quan sẽ xử lý nghiêm nhằm tăng tính răn đe”, lãnh đạo Chi cục Thủy sản Hà Tĩnh thông tin thêm.

Theo văn bản chỉ đạo mới nhất, Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh yêu cầu UBND các huyện, thị xã, thành phố ven biển tập trung tuyên truyền, hướng dẫn cho ngư dân trên địa bàn các quy định về đăng ký đóng mới, cải hoán, mua tàu cá; thực hiện đăng ký, cấp giấy phép khai thác thủy sản, đăng kiểm; tăng cường công tác quản lý, tuyệt đối không để phát sinh tình trạng đóng mới, cải hoán, mua tàu cá có chiều dài từ 6m trở lên không có văn bản chấp thuận, không thực hiện các quy định về đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác thủy sản theo quy định.

Đồng thời, chỉ đạo các xã, phường, thị trấn thường xuyên rà soát, kiểm kê, lập danh sách những tàu cá có nguy cơ cao vi phạm IUU để niêm yết công khai và cử cán bộ theo dõi, giám sát, kiểm soát vị trí neo đậu (hằng tuần chụp ảnh vị trí tàu cá neo đậu để báo cáo thực trạng khi có yêu cầu). Đặc biệt, yêu cầu chủ tàu cá không để ngư cụ và trang thiết bị khai thác trên tàu cá; xóa đăng ký những tàu cá bị hư hỏng, không còn trên địa bàn; hoàn thành các thủ tục đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác thủy sản, lắp thiết bị VMS trước khi ra khơi khai thác thủy sản.