Theo bà Nguyễn Thị Thanh Thảo, Trưởng Phòng Quy hoạch phát triển tài nguyên du lịch, Sở Du lịch TP.HCM, sau hơn 3 năm triển khai, mô hình du lịch cộng đồng ở ấp đảo Thiềng Liềng (xã Thạnh An, TP.HCM) đã giúp kinh tế - xã hội trên ấp đảo phát triển bền vững hơn, vì mô hình này dựa vào chủ thể chính là cộng đồng cư dân địa phương.
Du khách tham quan bằng xe đạp trên ấp đảo Thiềng Liềng. Ảnh: Minh Sáng.
Cũng từ thực tế du lịch cộng đồng tại Thiềng Liềng, Sở Du lịch TP.HCM và các bên liên quan nhận thấy để phát triển du lịch cộng đồng hiệu quả, điều kiện tiên quyết là phải có sự tham gia của cộng đồng địa phương.
Cộng đồng địa phương phải là chủ thể của toàn bộ mô hình du lịch cộng đồng. Du khách khi tìm đến mô hình du lịch này để cùng ăn, cùng ở, cùng làm, để trải nghiệm văn hóa bản địa và chỉ có người dân địa phương mới đáp ứng được những nhu cầu đó. Chính vì vậy, mô hình du lịch cộng đồng phải dựa vào cộng đồng cư dân tại chỗ.
Cộng đồng dân cư bản địa là người sở hữu mô hình du lịch cộng đồng trên địa bàn, là người tạo dựng và thực hiện mô hình, là người giữ gìn và phát huy và cũng là đối tượng hưởng lợi từ chính mô hình du lịch cộng đồng. Đây là động lực để cộng đồng địa phương phát triển một cách bền vững.
Ngoài vai trò chủ thể của cộng đồng địa phương, để có thể phát triển du lịch cộng đồng, các bên liên quan cũng đóng vai trò rất quan trọng. Thực tiễn phát triển du lịch cộng đồng ở Thiềng Liềng cho thấy, sự tham gia của các cơ quan quản lý nhà nước, từ các đơn vị quản lý nhà nước về du lịch cho tới chính quyền địa phương sẽ mang tới sự hỗ trợ tinh thần và tạo điểm tựa cho bà con trong quá trình hình thành và vận hành mô hình du lịch cộng đồng.
Bên cạnh đó là vai trò của các đơn vị tư vấn và các chuyên gia về du lịch. Họ tham gia đào tạo, hỗ trợ, tư vấn các nghiệp vụ liên quan tới hoạt động du lịch cộng đồng để mô hình này càng ngày càng hoàn thiện hơn.
Du khách trải nghiệm dịch vụ ngâm chân thư giãn ở Thiềng Liềng. Ảnh: Minh Sáng.
Sau khi sáp nhập với tỉnh Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, vùng nông thôn của TP.HCM đã mở rộng lên nhiều so với trước đây. Sở Du lịch TP.HCM đang tiến hành khảo sát xây dựng các kế hoạch dài hơi, dài hạn cho việc phát triển các sản phẩm du lịch, đặc biệt là gắn với nông nghiệp và nông thôn.
Bà Thảo chia sẻ, bên cạnh lợi ích kinh tế, phát triển các sản phẩm du lịch nông nghiệp, nông thôn còn có đóng góp vào quá trình phát triển xanh và bền vững của TP.HCM. Việc phát triển những sản phẩm dựa trên các mảng xanh, dựa trên các lợi thế tự nhiên là giải pháp quan trọng giúp một siêu đô thị như TP.HCM trở nên cân bằng hơn.
Theo chủ trương đó, ngành du lịch TP.HCM đang hướng tới phát triển các sản phẩm du lịch cộng đồng gắn vào một chuỗi giá trị với các loại hình sản phẩm khác để cộng hưởng, khai thác tối đa những tiềm năng của Thành phố. Qua đó, du khách khi đến TP.HCM sẽ có đa trải nghiệm và thu được đa giá trị.
Du lịch cộng đồng là một mô hình tích hợp rất nhiều giá trị - giá trị về văn hóa, giá trị về sinh kế, giá trị về môi trường và đặc biệt là giá trị về mặt xã hội. Mô hình du lịch cộng đồng trên ấp đảo Thiềng Liềng, bên cạnh giá trị về mặt kinh tế, giá trị an sinh xã hội đã tạo động lực giúp cộng đồng địa phương tự nỗ lực vươn lên và mở ra kết nối với bên ngoài.
